دروغ‌های آوریل
آمریکایی‌ها پیش از مذاکرات عمان با دروغ‌پردازی یک جنگ روانی علیه ایران به راه انداخته بودند
رضا عمویی-روزنامه‌نگار
با وجود برگزاری مذاکرات هیأت‌های ایرانی و آمریکایی در عمان، اما از چند روز مانده به برگزاری این مذاکرات، آتش توپخانه کاخ سفید از واشنگتن جنگ روانی خود علیه مذاکرات با ایران را آغاز کرده بود. در این میان اما ادعاهای مقامات آمریکایی درباره مذاکره با ایران با آنچه در واقعیت بود، تفاوت‌ها و تناقضات آشکاری داشت؛ تا آنجا که به روشنی می‌توان نوعی دروغ‌پردازی و وارونه‌سازی از جانب آمریکا را در آستانه مذاکره با ایران ردیابی کرد. در این گزارش نگاهی به این تناقض‌ها و روایت‌‌سازی‌‌های نادرست طرف آمریکایی قبل از مذاکره با ایران خواهیم داشت.
صحنه‌سازی نیویورک‌تایمز
2روز قبل از آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در عمان، روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی مدعی شده بود که مقامات ارشد ایرانی در تهران جلسه محرمانه‌ای با مقام معظم رهبری برگزار کرده‌اند.
آنچه نیویورک‌تایمز ادعا کرد: مقامات ایرانی به رهبر انقلاب گفته‌اند درصورت عدم‌مذاکره با آمریکا، جمهوری اسلامی در وضعیت بدی قرار می‌گیرد و ایران باید موضع خود درباره مذاکره با دولت آمریکا را «نرم» کند. نیویورک‌تایمز با استناد به منابع غیرمشخص خود ادعا کرد که در جلسه تهران نتیجه‌گیری شده اگر ایران درگیر جنگ شود، اقتصاد آن از هم خواهد پاشید و به اعتراضات مردم دامن زده می‌شود که با تظاهرات و اعتصابات گسترده می‌تواند حکومت را با خطر مواجه کند و در پایان جلسه، رهبر انقلاب موافقت خود را با مذاکرات نخست به‌صورت غیرمستقیم و با واسطه یک میانجی و سپس درصورت موفقیت، به‌صورت مستقیم اعلام کرده اند. نکته جالب اینجاست که فرزانه فصیحی به‌عنوان نویسنده این گزارش، در ادامه محتوای جلسه‌ای که به‌زعم خودش «محرمانه و فوری» بوده را طوری روایت کرده که گویی خودش به‌عنوان نفر چهارم در آن جلسه حضور داشته است!
واقعیت: پس از انتشار گزارش روزنامه آمریکایی، مهدی فضائلی، عضو دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری ادعای روزنامه نیویورک تایمز درباره مذاکره با آمریکا را یک عملیات روانی خواند و نوشت: «ادعای روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز صرفا یک عملیات روانی و کذب محض است.»
شاخ و شانه کشیدن خانم سخنگو
یک روز قبل از برگزاری مذاکرات عمان، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا تلاش کرد تا فضای مذاکره را به حاشیه بکشاند:
ادعای خانم سخنگو: تمی بروس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به سؤالات خبرنگاران درباره نشست عمان مدعی شد که هدف نشست مسقط تعیین میزان جدیت ایرانی‌ها در ایجاد تغییر است. او همچنین در اظهاراتی جنجالی گفت: «ایرانی‌ها در موقعیتی نیستند که بتوانند هیچ قاعده‌ای وضع و یا هیچ درخواستی مطرح کنند.»
واقعیت ماجرا: برخلاف ادعای سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، این ایران بوده که شرایط مذاکره با آمریکا را تعیین کرده است:
شرط اول مذاکرات به‌صورت غیرمستقیم: برخلاف درخواست مقامات آمریکایی، ایران بر انجام مذاکرات در مرحله نخست به‌صورت غیرمستقیم تأکید کرد و همین اتفاق هم برخلاف درخواست آمریکا رخ داد.
تغییر محل مذاکره به درخواست ایران: همچنین با وجود آنکه آمریکا کشور امارات متحده عربی را به‌عنوان محل مذاکره درخواست کرده بود، اما ایران محل مذاکره را به عمان تغییر داد و مذاکرات در همان محل مورد نظر ایران برگزار شد.
روایت‌سازی درباره مذاکره مستقیم
درباره شکل مذاکره در عمان، آمریکایی‌ها ادعای غیرواقعی و نادرستی را پیش از مذاکرات عنوان کردند:
ادعای مذاکره مستقیم: برگزاری مذاکره به‌صورت مستقیم ادعایی بود که نخستین‌بار از سوی مقامات آمریکایی مطرح شد؛ ازجمله کارولین لوویت، سخنگوی کاخ سفید به خبرنگاران گفته بود که مذاکرات با ایرانی‌ها به‌طور مستقیم خواهد بود و من می‌خواهم این را کاملا روشن کنم؛ چون رئیس‌جمهور به دیپلماسی، گفت‌وگوهای مستقیم و صحبت کردن در همان اتاق اعتقاد دارد.
واقعیت ماجرا: همزمان با آغاز مذاکرات عمان، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در توییتی به‌صورت رسمی اعلام کرد که گفت‌وگوها در محل پیش‌بینی‌شده توسط میزبان عمانی، با استقرار نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در سالن‌های مجزا انجام می‌شود. همچنین پیش‌تر نیز اکسیوس به نقل از یک منبع آگاه اذعان کرده بود که مذاکرات ایران و آمریکا غیرمستقیم است.
تبدیل مذاکره به جلسه ملاقات
آمریکایی‌ها حتی درباره شکل نشست عمان نیز به دروغ متوسل شدند و به‌صورت شفاهی تلاش کردند تا ماهیت جلسه مذاکره را تغییر دهند:
ادعای سخنگو: تمی بروس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در آستانه مذاکرات غیرمستقیم با ایران در عمان، مذاکرات را در حد «نشست» تقلیل داد و آن را آزمونی برای «جدیت» تهران دانست.
ادعای متفاوت ترامپ: این در حالی است که پیش از اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور این کشور در پاسخ به پرسش خبرنگاران در هواپیمای ریاست‌جمهوری در راه فلوریدا، درباره ایران به صراحت گفته بود که آنچه انجام خواهد شد، «گفت‌وگوهای دیپلماتیک» است.
القای موقعیت ضعف ایران
پیش از آغاز مذاکرات عمان، مقامات آمریکایی تلاش زیادی داشتند تا موضع ایران را بسیار خطیر و در معرض تهدید نشان دهند:
فضاسازی ترامپ: ترامپ در سخنانی پیش از مذاکرات چندین بار مدعی شده بود که «ایران نگران است و احساس آسیب‌پذیری دارد.» ترامپ همچنین یک روز پیش از آغاز مذاکره در حیاط کاخ سفید رو به خبرنگاران کرد و گفت ایران در موقعیت ضعیفی قرار دارد و راهی جز پذیرش مذاکره ندارد.
آنچه واقعیت دارد: واقعیت این است که موقعیت ایران در مذاکرات کنونی با آمریکا بسیار متفاوت و بهتر از گذشته است. در دوره مذاکرات برجام، ایران درباره غنی‌سازی 20درصدی با طرف آمریکایی در حال مذاکره بود، اما در مذاکرات کنونی با آمریکا، ایران توانایی غنی‌سازی 60درصدی خود را تثبیت کرده و فراتر از توان هسته‌ای تهران در قالب یک قدرت موشکی و پهپادی مهم در جهان در حال مذاکره با طرف آمریکایی است. درواقع آمریکا پس از شکست فشار حداکثری علیه ایران اکنون پیشنهاد مذاکره را داده است و درواقع این آمریکا بود که اول پیشنهاد مذاکره با ایران را مطرح کرد.
داستان‌سازی مبادله زندانیان
یکی از جنجالی‌ترین دروغ‌های مطرح شده پیش از مذاکرات عمان درباره محتوای این مذاکرات با محوریت مبادله زندانیان بوده است:
آنچه ادعا شد: خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع عمانی ادعا کرد که هدف مذاکرات ایران و آمریکا کاهش تنش‌ها، تبادل زندانیان و کاهش تحریم‌هاست. براساس ادعای رویترز، مذاکرات میان ایران و آمریکا بر مسئله کاهش تنش‌های منطقه‌ای و به‌طور ویژه روی تبادل زندانیان دوطرف در قبال کنترل کردن برنامه هسته‌ای ایران متمرکز است.
مبادله زندانیان تکذیب شد: همزمان با برگزاری مذاکرات عمان، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران به‌صورت رسمی ادعای رویترز پیرامون تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا را تکذیب کرد و گفت: «در مورد حاشیه‌سازی‌‌ها ما با آنان ناآشنا نیستیم. هم به جهت جایگاه ایران و هم به‌دلیل منافع متعارضی که در رابطه با هر نوع تعاملی در رابطه با مباحث مرتبط با هسته‌ای ایران در بین بازیگران مختلف وجود دارد. این حاشیه‌سازی‌‌ها که عمدتا با اشاره به منابع آگاه یا مقام نزدیک به مذاکرات صورت می‌گیرد، مطلقا صحت ندارد.»
فضاسازی درباره هدف مذاکرات
در آستانه برگزاری مذاکرات عمان، طرف آمریکایی به فضاسازی درباره هدف این مذاکرات پرداخت:
ادعای دقیقه 90: کمتر از 24ساعت پیش از سفر هیأت آمریکایی به عمان، استیو ویتکاف، در گفت‌وگو با روزنامه وال‌استریت ژورنال مدعی شد که موضع اولیه واشنگتن برچیده شدن برنامه هسته‌ای تهران است، اما یافتن راه‌های دیگر برای مصالحه بین دو کشور هم وجود دارد.
ادعای قبلی: نماینده ترامپ در حالی موضع واشنگتن را برچیده شدن برنامه هسته‌ای ایران عنوان کرد که پیش‌تر خود او بدون اشاره به حذف کامل برنامه هسته‌ای ایران گفته بود که «خط قرمز» دولت آمریکا دستیابی ایران به سلاح اتمی است. ترامپ هم پیش‌تر بدون اشاره به حذف کامل برنامه هسته‌ای ایران بارها تکرار کرده بود که هدفش از مذاکره با ایران جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای است. در موضع‌گیری ترامپ نیز تاکنون دیده نشده که او صحبتی از برچیده شدن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به میان آورد.
