علی محمودی
یکی از مهم‌ترین امید‌ها و ابزار خانواده‌ها برای خانه‌دارشدن به‌خصوص در شهرهای بزرگ وام‌های بانکی است؛ وام‌هایی که اغلب با بهره‌های زیادی باید بازپس داده شوند اما به هر روی در زمان خرید خانه برای افراد امتیاز بسیار مهمی محسوب می‌شوند که قدرت خرید آنها را تا حد قابل‌توجهی بالا می‌برند. اما در طول این سال‌ها وام‌های مسکن چند درصد از قیمت خانه‌ها را پوشش داده و چقدر به توانایی خرید خانه برای خانواده‌های ایرانی افزوده. اصولا چه نوع وام‌هایی برای خرید مسکن وجود دارد؟
وام صندوق پس انداز مسکن
دولت یازدهم وام مسکن 20میلیون تومانی ارائه می‌کرد که به‌صورت مرحله‌ای بود به‌طوری که سقف آن به 160میلیون تومان برای زوجین ساکن تهران می‌رسید. در ابتدا گفته شد که تنها خانه اولی‌ها می‌توانند از این وام استفاده کنند و بعد از گذشت مدت زمانی بافت‌های میانی و فرسوده و ناکارآمد شهری نیز به آن اضافه شد. با اضافه شدن این موارد شرط خانه اولی بودن برای دریافت این وام‌ها حذف شد و به این ترتیب معادل میزان وامی که به خانه اولی‌ها پرداخت می‌شد در بافت‌های فرسوده تسهیلات نوسازی پرداخت می‌شد. سود بازپرداخت تسهیلات در ابتدا و در مناطق نامناسب ٨ درصد و در سایر مناطق شهری 5/9 درصد بود که امروزه با مصوبه جدید شورای پول و اعتبار این سود کاهش یافته است. برای دریافت این وام طرفین اگر زوج بودند هر یک از زوجین می‌توانستند مبلغ 40میلیون تومان در حساب یک‌ساله سپرده کنند و در مجموع 80میلیون تومان پول ذخیره کنند تا 160میلیون تومان وام به آنان تعلق بگیرد، مبلغ 40میلیون تومان سپرده هر نفر نیز بعد از یک سال تحویل سپرده‌گذاران می‌شد، البته این وام در تهران 80میلیون تومان و در مراکز استان‌ها 60میلیون تومان و شهرستان‌های با جمعیت بالای 200هزار نفر 40میلیون تومان بود. بعد از آن شورای پول و اعتبار نرخ سود تسهیلات صندوق پس‌انداز یکم بانک مسکن را از 5/9درصد به 8درصد کاهش داد و کسانی که در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند می‌توانند حتی وام خود را با سود 6درصد بگیرند که پیش از این 8درصد بود.
اوراق مسکن، راه وام گرفتن بدون انتظار
همه می‌دانند برای دریافت وام مسکن باید مدت مشخصی در بانک سپرده‌گذاری کنیم و منتظر دریافت وام مسکن بمانیم. با شرایط فعلی بعد از یک‌سال سپرده‌گذاری در بانک مسکن می‌توانید از طریق صندوق پس‌انداز یکم مبلغ معینی وام دریافت کنید. حالا اگر نیاز داشته باشید بدون سپرده برای خرید خانه وام بگیرید راه‌حل چیست؟ باید وام مسکن را بدون سپرده‌گذاری و انتظار دریافت کرد؟ بله، برای این‌کار باید اوراق مسکن تهیه کنیم. در حالت وام بدون سپرده شما امتیاز وام شخصی را که قبلا در بانک سپرده داشته و نوبت دریافت وامش رسیده است، می‌خرید. در واقع فرد انتقال‌دهنده امتیاز پولی که در بانک سپرده‌گذاری کرده را از طریق اوراق به شما می‌فروشد. اوراق مسکن که به آن وام بدون سپرده هم گفته می‌شود یکی از تسهیلاتی است که بانک مسکن برای خرید خانه ارائه می‌دهد. نرخ سود دریافت وام از طریق اوراق هم‌اکنون 5/17درصد با زمان بازپرداخت ۱۲ ساله است. بازپرداخت این وام می‌تواند در 2نوع ساده و پلکانی باشد. در روش پلکانی سالانه مبلغ اقساط درصدی افزایش پیدا می‌کند.
لیزینگ مسکن
خرید خانه با لیزینگ مسکن نسبت به تسهیلات بانکی گران‌تر تمام می‌شود. البته برای استفاده از تسهیلات این شرکت‌ها نیاز به سپرده‌گذاری یا خرید اوراق مسکن ندارید.در واقع این تسهیلات برای افراد زیر دهک ۷ مناسب نیست. اگر قصد دارید خانه نوساز بخرید و تسهیلات پرداختی بانک‌ها برای تأمین هزینه خرید خانه کفایت نمی‌کند می‌توانید از لیزینگ مسکن استفاده کنید.در لیزینگ مسکن مجموعه‌ای از مبادلات اقتصادی بر پایه «اجاره به شرط تملیک» یا «فروش اقساطی» انجام می‌شود. با قرارداد لیزینگ مسکن، حق استفاده و بهره‌برداری از ملک به‌صورت اجاره به مستأجر واگذار می‌شود. بعد از تسویه و پایان مدت قرارداد درصورتی که مستأجر مایل باشد خانه به تملکش درمی‌آید. در غیراین صورت خانه به شرکت لیزینگ واگذار می‌شود. به این ترتیب عملا این وام‌ها ناکارآمدی خود را نشان داده‌اند چرا که هم‌اکنون قیمت مسکن در مناطق متوسط تهران با فرض اینکه چند سال هم از ساخت خانه گذشته باشد متری ۴ تا ۵ میلیون تومان معامله می‌شود در نتیجه باید برای خانه ۷۰ متری حدود ۳۵۰ میلیون تومان هزینه کرد، حال با وام‌هایی که داده می‌شود می‌توان حدود ۲۰۰ میلیون تومان از قیمت این خانه را فراهم کرد و باید مابقی را از جیب گذاشت.علاوه بر آن،می‌ماند همین وام ۲۰۰ میلیون تومانی که ما را تا سال‌ها به بانک بدهکار خواهد کرد!
وام‌ها، به کام بانک‌ها، به نام مردم
در همینه زمینه :
