گردش در بزرگ‌ترین روستای متروکه

زهرا عباسی-روزنامه‌نگار

خالی از سکنه شدن«گیسک»‌ قصه‌ای تکراری دارد؛ زلزله‌، تخریب خانه‌ها و غم اهالی؛ مانند طبس، مانند اصفهک و مانند بسیاری از روستاهایی که بعد از زلزله هیچ وقت سرپا نشدند. اهالی گیسک هم بعد از زلزله سال 1356باب تنگل که 665کشته و 260مجروح بر جای گذاشت، تصمیم گرفتند روستای خود را با رنگ قرمز و معماری خاصش ترک کنند و یک کیلومتر آن‌طرف‌تر بنای زندگی نو را بگذارند. گیسک اما زنده ماند تا حالا بزرگ‌ترین روستای خالی از سکنه ایران و یک اکو‌موزه روستایی باشد.

گیسک؛‌ پیش از زلزله
گیسک، روستایی در شمال کرمان و شهرستان زرند است و با قرارگیری در دامنه کوه و معماری طبقاتی، خانه‌های سرخ‌رنگ، تالارها و بازارچه‌های زیرزمینی به یک جاذبه‌ گردشگری تبدیل شده است. تاریخ روستا با توجه به برخی اسناد، حداقل به دوره صفویه می‌رسد. درباره وجه‌تسمیه روستای گیسک چیز زیادی دیده نشده است. گیسک در زبان کردی به‌معنای بچه بز است و در منطقه بنا به‌گفته اهالی از موی به هم بافته و آویزان از دوسوی شانه‌های دختران و زنان منطقه حکایت دارد و عده‌ای هم آن‌را به‌دلیل شغل اصلی مردم یعنی دامداری و بافندگی به موی بز تشبیه کرده‌اند. رنگ‌بندی خاص روستا با توجه به مصالح بومی به‌کاررفته هم موجب شده این روستا به رنگ‌های زیبایی درآید. رنگ غالب قرمز است و همین سبب شده لقب روستای سرخ به آن داده شود.

کوچ اهالی بعد از زلزله
زرند روی یکی از خطرناک‌ترین گسل‌های زلزله‌خیز ایران که از جنوب کشور تا شهر تهران ادامه دارد، واقع شده که این امر باعث ایجاد زلزله‌های پی‌در‌پی در این شهرستان شده است. در 40سال گذشته شاهد 2زلزله مرگبار در آذر 1356(روستاهای گیسک و باب‌تنگل) و اسفند 1383(روستاهای داهوئیه و حتکن) بوده است. اهالی گیسک بعد از این زلزله تصمیم گرفتند به روستا بازنگردند. تصمیم مردم روستا برای دست نزدن به روستای قدیمی باعث باقی ماندن بافت روستا به‌صورت کاملا دست‌نخورده و بکر شد که شاید معدود روستایی را بتوان با این اصالت چه در بافت و چه در مصالح و البته همچنان زنده پیدا کرد. تصمیم مردم روستا برای دست نزدن به روستای قدیمی باعث شد پس از گذشت سال‌ها روستای گیسک به یکی از روستاهای هدف گردشگری در کشور تبدیل شود.‌

گردشگری در گیسک
از سال 1386این روستا مورد توجه فعالان بخش گردشگری قرار گرفت، به‌عنوان یکی از مقصدهای گردشگری تعریف شد و درنهایت ثبت ملی روستا نیز صورت گرفت.