چرخش 180درجه‌ای در بزرگراه
محمد سرابی؛ روزنامه‌نگار
معمولا در طراحی بزرگراه‌های درون شهر، از ساختن دوربرگردان پرهیز می‌شود. در بعضی شهر‌های جهان نیز ساخت دوربرگردان یا تغییر جهت 180درجه‌ای مسیر خودرو توسط راننده تقریبا غیرقانونی است. از طرف دیگر، کارشناسان ترافیک شهری در برخورد با بحران‌های ترافیکی، ساخت دوربرگردان را به شکل محدود و به شرط کارایی مؤثر، مجاز می‌دانند. برخی شهر‌های جهان با ابتکار‌هایی توانسته‌اند دوربرگردان‌های ضروری را ایجاد کنند.
چین
حرکت 6خودرو، همزمان
سال پیش شهرداری شهر جینان در چین برای حل مشکل دوربرگردان‌ها یک ایده جدید اجرا کرد. ساخت دوربرگردان در بزرگراه‌های شهری چین رایج است اما هر دوربرگردان شامل مسیری به عرض تقریبی یک خودرو است. در نتیجه زمانی که ترافیک شدت پیدا می‌کند، صف طولانی خودروها برای عبور از آن تشکیل می‌شود. این صف در مسیر تندرو ادامه پیدا می‌کند و خودرو‌هایی که سرعت زیاد دارند باید جای خود را عوض کنند و به لاین‌های دیگر بروند. اگر عرض دوربرگردان خیلی پهن‌تر از یک خودرو باشد، احتمال دارد که ترافیک 2 سمت بزرگراه با یکدیگر برخورد کنند.
چراغ قرمز برای خودروی اول
راه‌حل شهرداری جینان این بود که در میانه 2 مسیر و رفت و برگشت بزرگراه، یک توقفگاه کوچک به اندازه 6خودرو ایجاد کرد. رانندگانی که می‌خواهند دوربزنند وارد این بخش می‌شوند. 6خودرو پشت سر هم توقف می‌کنند تا در یک زمان همه با هم حرکت کنند. این زمان بستگی به‌خودروی جایگاه اول دارد که در ابتدای صف قرار گرفته است و دید بهتری به مسیر مقابل دارد. یک چراغ قرمز همزمان حرکت را اعلام می‌کند. به این ترتیب به جای اینکه خودروها پشت سر هم وارد مسیر مقابل شوند و یک جریان پیوسته ورودی ایجاد کنند، مانند ردیفی از سربازان به سمت چپ می‌پیچند و تغییر جهت می‌دهند. این شیوه از هدایت خودروها، دوربرگردان موازی نامگذاری شده و با توجه به کارآمدی در کاهش مسیر‌های غیرضروری، در ساخت بزرگراه‌های شهری جدید مورد توجه قرار گرفته است. بیشترین کاربرد آن در گره‌های ترافیکی و محدوده‌های پرتردد بزرگراه‌ها است.
ایالات متحده
تغییر مسیر، کمی مانده به تقاطع
در میانه قرن بیستم، بزرگراه‌های حاشیه شهر‌ها در جنوب ایالات متحده دچار مشکل خروجی‌های اشتباه بودند. رانندگان در برخورد با تابلو‌های مختلفی که هر کدام یک مسیر را نشان می‌داد گیج می‌شدند و اگر راننده مسیر را نمی‌شناخت یا به سرعت واکنش نشان نمی‌داد، باید مسافت زیادی را طی می‌کرد، از خروجی بعدی بیرون می‌رفت و راهی برای بازگشت به سمت مقابل بزرگراه پیدا می‌کرد. این کار باعث طی مسیر زیاد و ورود خودرو به حجم ترافیک مناطق مسکونی می‌شد.
مشکل اصلی، سرعت زیاد و البته قانونی خودروها بود که اجازه هیچ تغییری را نمی‌داد. از طرف دیگر اگر شهرداری موانع بتنی وسط بزرگراه را برمی‌داشت و مسیر دورزدن را باز می‌کرد احتمال تصادف افزایش پیدا می‌کرد. طراحان بزرگراه‌ها از اساس مخالف ساخت دوربرگردان بودند و اجرای آن را به معنی برهم زدن نظم از پیش طراحی شده بزرگراه‌ها می‌دانستند.
کاهش عادی سرعت
در سال‌های 1960میلادی طراحان ترافیک شهری از یک ویژگی رانندگی استفاده کردند. خودرو‌هایی که در بزرگراه‌های شهری با شتاب حرکت می‌کنند در هنگام رسیدن به یک تقاطع غیرهمسطح سرعت خود را کاهش می‌دهند. حتی اگر 2 جریان ترافیک به‌دلیل ساخت پل و زیرگذر با هم تداخل نداشته باشند، باز هم شیب مسیر باعث کاهش سرعت می‌شود. همین باعث شد که اطراف نقاط تقاطع برای افزودن دوربرگردان استفاده شود. این ایده برای نخستین بار نزدیک 60سال قبل در ایالت تگزاس اجرا شد و در کنار تقاطع‌های غیرهمسطح شهری، دوربرگردان‌ها هم ایجاد شدند. در سال‌های بعد ساخت چنین دوربرگردان‌هایی در دیگر شهر‌ها و کشورها هم رواج پیدا کرد و اکنون در کویت، منامه، مسقط و دوحه هم چنین تقاطع‌هایی یافت می‌شوند.
