خیزش سکه و ارز و سرنوشت ما شهروندان

عباس‌ثابتی راد | دبیر گروه شهری:

در یک چشم به‌هم زدن، روز گذشته قیمت سکه بهار آزادی در حدود یک میلیون تومان افزایش یافت. این اتفاق در اقتصاد ایران شگفت‌آور است؛ البته چندان عجیب نیست، اما شگفت‌آور است. افزایش قیمت سکه و دلار در این روزها به موضوعی داغ تبدیل شده‌است. عوارض اقتصادی این اتفاق بر زندگی شهری بیش از 50میلیون شهروند تأثیری غیرقابل انکار خواهد داشت؛ دست‌کم برای کسانی که در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند.

افزایش نرخ دلار و سکه در ایران اتفاق عجیبی نیست اما اتفاق روز گذشته، افزایش معمولی و مثل تمام سال‌های گذشته نبوده و نیست. روز گذشته یک خیزش ناگهانی بود؛‌خیزشی که منجر به کاهش کیفیت زندگی در شهرها خواهد شد و از طرفی هزینه زندگی در شهرها را نیز افزایش خواهد داد. اتفاقی که باید منتظر آن باشیم، هزینه‌های سرسام آور زندگی در شهرهای بزرگ است. افزایش اجاره بها و خدمات شهری منجر خواهد شد تا بخشی از شهروندانی که هم‌اکنون در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند به‌تدریج به حاشیه شهرها رانده شوند و بیشتر از آن مهاجرت معکوس در شهرها رخ دهد.

اگر روزگاری زرق و برق زندگی شهری باعث شده‌بود تا افراد بسیاری از مناطق مختلف به شهرها مهاجرت کرده و به‌تدریج در شهرها به تخصصی اندک دست پیدا کنند، حالا باید در اندیشه بازگشت به شهرها یا مناطق حاشیه شهری باشند. اگر روزگاری زرق و برق زندگی شهری باعث شده بود تا جمعیت مولد روستایی به شهرها بیایند، حالا جمعیتی که در شهرها زندگی می‌کنند باید در مناطقی ساکن شوند که امکانات کمتری دارند و همان اندازه مولد بودن در زندگی شهری را هم از دست خواهند داد.
آنچه در این تغییر و تحول و خیزش ناگهانی نرخ دلار و ارز رخ داده، میزان خدمات کمتر به نسل آینده شهروندانی است که در آینده نه چندان دور از شهرها مهاجرت خواهند کرد. این خیزش ناگهانی شاید امروزه با درصد تورم قابل محاسبه باشد، اما آنچه غیرقابل محاسبه خواهد بود، عوارض اجتماعی ناشی از مهاجرت اجباری شهروندانی است که نمی‌توانند هزینه سرسام آور زندگی در شهرها را تاب آورند.

البته که برای تحلیل این اتفاق، صاحب‌نظران اجتماعی و کارشناسان معتبر علوم اجتماعی باید اظهارنظر کنند، اما نمی‌توان از آثار منفی کوچ اجباری میلیون‌ها شهروندی که به حاشیه رانده خواهند شد، به‌راحتی گذشت. انکاری نیست که خیزش ناگهانی نرخ سکه و ارز، به لاغرتر شدن طبقه متوسط شهری منجر خواهد شد.
در واقع ما روز گذشته در یک چشم بر هم زدن کاهش درآمد خود را به میزان 25درصد آن‌هم در عرض چند ساعت دیدیم. اگر صریح بگویم، این کاهش سرمایه تک تک ما شهروندان نخواهد بود، بلکه کاهش جدی سرمایه اجتماعی و بدنه طبقه متوسط شهری است. بی‌تردید تأثیر آن در سال‌های آینده بسیار مشهود خواهد بود و نگران کننده.