دوره تحول و آغاز مسیر پیشرفت

با آغاز دوره جدید مدیریت پایتخت، شرکت توسعه فضاهای فرهنگی با مشکلات و چالش‌هایی که از قبل با آن دست به گریبان بود، وارد مرحله جدیدی از فعالیت‌هایش شد؛ شرکتی که چالش‌های متعدد و ظاهرا لاینحل آن را در آستانه انحلال قرار داده بود. در این دوره مدیریت شهری با اجرای تدابیر خاص، که شهردار تهران آن را دوره تحولی شهر نامیده است، از بحران‌های گذشته دیگر خبری نیست و شرکت توسعه فضاهای فرهنگی را نه تنها خطر انحلال تهدید نمی‌کند، بلکه این شرکت آمادگی پیدا کرده تا به دوران اوج خود بازگردد. به بهانه بررسی عملکرد شرکت توسعه فضاهای فرهنگی در دوره کنونی مدیریت شهری با سیدمحمد ناظم رضوی، مدیرعامل این شرکت به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

طراحی نقشه‌ راه آینده
یکی ازموضوعاتی که بارها مسئولان مختلف درباره آن صحبت می‌کنند، افزایش سرانه فضاهای فرهنگی و اجتماعی شهر است. اما این سرانه‌ها را باید با چه معیاری بررسی کرد تا وضعیت هریک از مناطق ۲۲گانه از این منظر مشخص شود و مسئولان شرکت توسعه فضاهای فرهنگی و ارکان دیگر شهرداری بتوانند براساس آن برنامه‌ها و رویکردهای خود را تبیین و تدوین کنند. سیدمحمد ناظم رضوی، مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی پاسخ روشنی نسبت به این دغدغه و سؤال دارد: «باید مبنا و معیار مشخصی برای دستیابی به آن‌ چیزی که از آن سرانه یاد می‌کنیم، به‌صورت تخصصی برای فضاهای فرهنگی تبیین شود که اسم آن را شاخص عدالت فضایی می‌گذاریم. با توجه به ضرورت بهره‌مندی تمام شهروندان از زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی در شهر، نیاز بود شاخصی فراتر ازسرانه تبیین شود. این ضرورت باعث شد برنامه‌های عملیاتی توسعه فضاهای فرهنگی در مناطق ۲۲گانه با همکاری مرکز مطالعات در دستور کار قرار گیرد.» او  سخنانش را اینطور ادامه می‌دهد: «تلاش کردیم با مرور وضع موجود به‌عنوان مهم‌ترین بخش مطالعه، شاخص‌های عدالت برای هریک از فضاهای فرهنگی، اجتماعی و ورزشی برای یک شهروند تهرانی به دست ‌آید. در حال حاضر این پروژه در حال اجراست. مجری هم پروژه دانشگاه علم و صنعت است که با همکاری مرکز مطالعات کارگروه‌هایی را مشخص کرده و برنامه‌های مختلفی در دست اجرا است تا جنبه علمی پروژه به‌خوبی انجام و رعایت شود وبتوانیم براساس نتایج نهایی، طرح‌های فرهنگی و اجتماعی را متناسب با نیازهای هرمنطقه طراحی و اجرا کنیم.»

عمل به یک وعده
در این دوره، مدیریت شهری تأکید دارد که مسئولان ارکان مختلف شهری باید به تعهدی که می‌دهند پایبند باشند و وعده‌ای ندهند که انجام آن ممکن نباشد. با آغاز دوره جدید مدیریتی درشرکت توسعه فضاهای فرهنگی، یک وعده مهم ازسوی مدیرعامل شرکت داده شد تا این مجموعه از وضعیت مردودی درعملکرد مالی خارج شود؛ وعده‌ای که ناظم رضوی ازعملی شدن آن بعد از ۷ سال خبر می‌دهد: «درگزارش حسابرسی سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ وعده دادیم که شرکت از زیاندهی وشمولیت ماده۱۴۱ خارج شود که خوشبختانه این مهم به نتیجه رسید. در سال‌های اخیر شرکت در رکود قرار داشت که این موضوع سبب شد شرکت با رکود در فعالیت‌های خود مواجه شود. تلاش کردیم درحوزه بودجه‌ای و مالی انضباط‌بخشی به شکل حداکثری انجام شود. برای نخستین‌بار در شرکت میزان پیشرفت فیزیکی وعملیاتی در اجرا و پرداخت هزینه‌ها به بیش از ۷۰درصد رسید درحالی‌که این عدد سال قبل از آن تنها ۳.۴درصد بوده است.»


ضرورت تعیین ردیف درآمدزایی برای شرکت
شرکت توسعه فضاهای فرهنگی زیرساخت‌‌های مناسبی را در شهر ایجاد کرده است که براساس آن، می‌تواند با ایجاد درآمد برای خود زمینه را برای تامین مالی اجرای پروژه‌هایی که در دست اجرا دارد، فراهم کند. با این حال، در اسناد بالادستی شرکت توسعه فضاهای فرهنگی و ردیف‌های اعتباری پیش‌بینی شده در آن، ردیف درآمدزایی برای این شرکت تعریف نشده است؛ اتفاقی که منجر شده است که شرکت توسعه فضاهای فرهنگی برای اجرای برنامه‌های خود منتظر تخصیص اعتبار ازسوی شورای شهر و شهرداری باشد. ناظم رضوی درباره این موضوع می‌گوید: «با وجود توانمندی بالا برای درآمدزایی درشرکت توسعه فضاهای فرهنگی، مشکل اصلی این شرکت پیش‌بینی نشدن ردیف اعتباری درآمدی برای آن در شورای اسلامی شهر تهران است. اگر این ردیف پیش‌بینی شود قادریم از محل ارائه خدمت درآمدزایی برای مجموعه داشته باشیم.» او ادامه می‌دهد: «شرکت توسعه فضاهای فرهنگی مجموعه‌ای خدمات‌رسان ازسوی مدیریت شهری تلقی می‌شود. ضرورت دارد ردیف‌های درآمدی و حتی تکلیفی برای شرکت در این بخش پیش‌بینی شود تا بتوانیم با انجام برخی امور، درآمدی برای شرکت داشته باشیم. این امکان را داریم که در حوزه‌هایی مانند رسیدگی و نظارت برحسن عملکرد هزینه‌ها و نیز برخی فعالیت‌های عمرانی در حوزه اجتماعی و فرهنگی ورود و منابع مالی ازمحل ارائه خدمت برای شرکت ایجاد کنیم تا عملکرد شرکت رشد ثبتی داشته باشد.»

ساخت نخستین شهربازی معارفی شهر
ایجاد تم‌پارک‌های موضوعی با هدف آموزش هدفمند و غنی‌سازی اوقات فراغت کودکان و نوجوانان در کنار بازی‌های شاد و سرگرم‌کننده از اهداف و برنامه‌های مدیریت شهری پایتخت است. معاونت اموراجتماعی و فرهنگی در این فرآیند پیشرو بوده و پس از اجرای چند تم‌پارک موضوعی مانند سرزمین تمدن‌ها و... ساخت تم‌پارک‌های موضوعی و یک شهربازی خاص در دستور کار شرکت قرار گرفت. مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی درباره چگونگی تاسیس نخستین شهربازی معارفی پایتخت اینطورمی‌‌گوید: «شروع پروژه شهربازی معارفی از سال۱۴۰۲ با هماهنگی شورای اسلامی شهر تهران و با نگاه فرهنگی و آموزشی مبتنی بر رعایت اصول شهروندی در تعریف بازی‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت‌هایی که کودکان حین بازی بتوانند با معارف و آموزه‌های دینی آشنا شوند، در ۴سالن با 4هزارمترمربع در مجموعه ایوان ری به بهره‌برداری رسید. کودکان ۵ تا ۱۵ ساله می‌توانند در قالب اردوهای طرح شهید آرمان رایگان از بازی‌های شهربازی معارفی پایتخت استفاده کنند.»

ساخت، تملک و مرمت موزه‌ها‌ و بنا‌های تاریخی

شرکت توسعه فضاهای فرهنگی در راستای عمل به تکالیف و مأموریت‌های خود، بخشی از آثار فرهنگی و هنری را جمع‌آوری و از آنها نگهداری می‌کند. با تغییر رویکرد  مدیریت شهری در دوره کنونی مبنی بر استفاده مردم از امکانات و جاذبه‌های فرهنگی و هنری در شهر، این آثار باید در مراکز فرهنگی و هنری وابسته به شرکت توسعه فضاهای فرهنگی در معرض دید عموم قرار گیرد. موزه‌ها ازجمله این ظرفیت‌ها هستند. مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران درباره اقدامات این شرکت برای استفاده حداکثری از این آثار می‌گوید: «آثارهنری و تابلوهای اهدایی بسیاری درشرکت توسعه فضاهای فرهنگی نگهداری می‌شود که قابلیت ارزش‌گذاری مادی ندارند. این آثار مانند گنجینه‌های فرهنگی شهر هستند که باید درموزه‌هایی که در اختیار داریم اکران شود. برای ایجاد بسترهای لازم واکران این آثار طرح ساخت موزه‌های جدید در دستور کار شرکت قرار دارد. ساخت خانه‌موزه شهید آیت‌الله رئیسی، موزه مقاومت، موزه حاج قاسم سلیمانی، موزه پرواز، موزه آجر و خانه‌موزه در دست اقدام است. درتلاش هستیم با تامین اعتبار درهرمنطقه پایتخت یک موزه تاسیس کنیم تا آثار فرهنگی و هنری هر منطقه درقالب موزه به نمایش گذاشته شود.» او از تبدیل خانه مشاهیر برجسته و بنام ایران به موزه با تملک بناهای مرتبط با این مشاهیر در دوره کنونی مدیریت شهری خبرمی‌دهد و می‌افزاید: «مرمت خانه‌های مشاهیری همچون فروغ فرخزاد، بنای تاریخی وثوق‌الدوله و خانه مرحوم شیبانی در دستورکار شرکت توسعه فضاهای فرهنگی برای تبدیل به موزه قرار گرفته است. این پروژه‌ها درصورت همکاری وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری امسال به بهره‌برداری خواهند رسید. اکنون برخی خانه‌موزه‌ها در مسیرهای گردشگری اصلی پایتخت قرار دارند. به همین دلیل سعی شده بازدید از این خانه‌ها رایگان یا نیمه‌رایگان باشد تا همه اقشار بتوانند ازمحل سکونت مشاهیر بازدید کنند.»

بازسازی و نوسازی پارک آبی آزادگان
مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی می‌گوید که مجموعه پارک آبی آزادگان به عنوان یکی ازکلان طرح‌های مدیریت شهری پایتخت درسال‌‌های گذشته با مشکلاتی برای بهره‌برداری رو به رو بوده است؛ «مجموعه پارک آبی آزادگان با مسائلی مانند نبود سند و اسناد مالکیت رو به رو بود که با اقدامات انجام شده مشکلات مرتبط با این موضوع برطرف شد و مالکیت آن اکنون در اختیار شهرداری است.» سید محمد ناظم رضوی با بیان اینکه از سال ۱۳۹۴ این مجموعه به دلیل نبود سرمایه‌گذار با رکود و تعطیلی رو به رو بوده و این مهم منجر به فرسودگی تجهیزات موجود در آن شده است ، از اقدامات این شرکت برای نوسازی و بازسازی حرفه‌ای پارک آبی آزادگان خبر می‌دهد و حرفش را اینطور ادامه می‌دهد: «با توجه به هزینه‌های بالای تعمیرات اساسی تجهیزات پارک آبی آزادگان، جذب مشارکت بخش خصوصی ازمباحثی بود که در این زمینه اقدامات ارزنده‌ای ازسوی شرکت توسعه فضاهای فرهنگی برای استفاده از توان مالی و فنی سرمایه‌گذار برای بهره‌برداری از مجموعه به انجام رسیده است.» او توضیح می‌دهد: «بازسازی پارک آبی آزادگان با استانداردهای جدید بین‌المللی یکی ازمواردی است که مورد توجه شهرداری تهران بوده است و این کاربا طراحی معماری ایرانی ـ اسلامی اجرا و با مشارکت سرمایه‌گذار خارجی انجام خواهد شد.» مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی با بیان اینکه پارک آبی آزادگان نخستین پارک آبی خاورمیانه به شمار می‌رود، ادامه می‌دهد: «پیرو تفاهم انجام‌شده میان شهرداری تهران و شرکت پلی چانگدای چین، شرکت توسعه فضاهای فرهنگی درقالب مکاتباتی، فراخوانی را برای همکاری و انتقال تجارب به صورت مشاوره و اجرا با شرکت‌های چینی منتشر کرد.»
ناظم رضوی خاطرنشان می‌کند: «براین اساس شرکت پلی چانگدا بعد از بررسی‌های میدانی از پارک آبی آزادگان، درقالب سلسله نشست‌های مشترک با تیم فنی شرکت، طرح اولیه نوسازی پارک آبی آزادگان را ارائه کرد. با بررسی  و به‌روزرسانی طرح ارائه‌شده و نیز برآورد اولیه پروژه طرح توسط این شرکت تصویب شد.»

صدور احکام حقوقی به نفع شرکت در دادگاه‌ها
مدیرعامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی در ادامه به برخی چالش‌های حقوقی شرکت درسال‌های اخیر اشاره می‌کندو با بیان اینکه برخی از پرونده‌های قدیمی درمراجع قضایی باتلاش‌های انجام شده به نفع شرکت مختومه شده است، می‌افزاید: «تمرکزبر پیگیری موضوعات حقوقی ازطریق مراجع قانونی دراولویت برنامه‌های شرکت در۳سال اخیر بوده است. اکنون روند رسیدگی به نفع شرکت در حال دنبال شدن است، به‌گونه‌ای که برخی پرونده‌ها فرآیند مثبتی داشته وتوانسته‌ایم ازحقوق شهرداری و مردم دفاع کنیم.» پرونده‌هایی که ناظم رضوی درباره آن سخن به میان می‌آورد ازسال‌های گذشته درمراجع مختلف حقوقی و قضایی ایجاد شده است و در دوره جدید مدیریتی شهرداری تهران پایان دادن به این پرونده‌ها در اولویت قرار گرفته است: «بخشی از پرونده‌های حقوقی مفتوح درقوه قضاییه مربوط به مطالبات پیمانکاران است که ازدهه ۹۰ باقی مانده بود. این موضوع شرکت را با چالشی جدی روبه‌رو کرده بود. در دوره ششم شورای اسلامی شهرتهران و با حمایت شهردار پایتخت بسیاری ازمطالبات پیمانکاران پرداخت شده یا در شرف پرداخت است. با این اقدام اکنون معضلی به نام انسداد حساب‌‌های شرکت نداریم.»