میراث جهانی
بازار داغ شایعه در بیستون
شایعه حفاری برای رسیدن به پشت کتیبه بیستون از هفته گذشته در کرمانشاه منتشر شد؛ مسئولان می‌گویند حفاری‌ها برای ساماندهی بیستون است
محمد باریکانی
خبر‌نگار
در بیستون چه خبر است؟ «نزدیک به یک‌ماه است حفاری‌های شبانه‌روزی در محوطه جهانی بیستون در حال انجام است» و حالا در بیستون و حتی کرمانشاه شایعه شده که حفاران برای رسیدن به پشت کتیبه ثبت جهانی شده بیستون در حال حفاری هستند تا بتوانند از محوطه فرهادتراش- دیواره مرتفعی که تراشیدن آن را به فرهاد کوهکن نسبت می‌دهند- به کتیبه جهانی برسند. انتشار همین شایعه بود که همشهری را به پیگیری ماجرا واداشت. شایعه حفاری‌های غیرمجاز برای رسیدن به پشت کتیبه بیستون از نقره‌دره و کنار دیواره فرهادتراش حتی به تهران هم رسید و آنطور که یکی از دوستداران میراث فرهنگی به همشهری اطلاع داد، گزارش این حفاری‌ها 10روز پیش به یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی در کاخ سعدآباد تهران رسید و آنها نیز از یگان حفاظت میراث فرهنگی استان کرمانشاه خواستند ماجرا را پیگیری کند و در مورد این حفاری‌ها به آن یگان توضیح بدهد.
گزارش‌دهندگان این ماجرا به مراجع تصمیم‌گیر در سازمان میراث فرهنگی، مطلع شدند که یگان حفاظت میراث فرهنگی حفاری‌های شبانه‌روزی در عرصه محوطه ثبت جهانی شده بیستون در نقره‌دره و دیواره فرهاد تراش را موضوع خاصی ندانسته است.
همه‌‌چیز از شایعه آغاز می‌شود
برخی شاهدان در محوطه ثبت جهانی بیستون به همشهری خبر داده‌اند که حفاری‌ها از یک‌ماه پیش آغاز شده و حفاران حتی اجازه نزدیک‌شدن هیچ شخصی را به آن منطقه نمیدهند. این بار همشهری اما شایعات دیگری نیز در مورد اتفاقات بیستون شنید؛ شایعاتی از این دست که «حفاران دارای نفوذ استانی هستند و حتی شنیده شده مبلغ 500میلیون تومان نیز برای ادامه کار پرداخت کرده‌اند.» شایعه، شایعه است و هر اندازه بیشتر بچرخد، برگ و بال بیشتری می‌گیرد و مدام بزرگ‌تر می‌شود.
روزنامه همشهری همین شایعه را نیز پیگیری کرد تا مشخص شود چه اتفاقی در بیستون افتاده است. اجازه بدهید پیش از شفاف‌سازی، شایعات مطرح‌شده از چند زبان را با یکدیگر مرور کنیم.
«محوطه بیستون ثبت جهانی شده و حفاری در نزدیکی کتیبه نقره‌دره و پشت کاروانسرای شاه‌عباسی، جایی که به فرهادتراش مشهور است در حال انجام است... 26روز است که دارند حفاری می‌کنند... یک شکافی هست که حفاران می‌روند داخل و خاک آن‌را بیرون می‌ریزند و معلوم نیست دنبال چه چیزی هستند!... از دور که نگاه می‌کنید، مشخص است که دارند خاک می‌ریزند بیرون، چرا یگان حفاظت نباید اینها را بگیرد!... بچه‌ها آمار گرفته‌اند، مبلغی برای پوشش امنیت پرداخت کرده‌اند و هر شب می‌آیند اینجا و حفاری می‌کنند و به یگان حفاظت میراث هم اجازه نمیدهند نزدیک شود... نزدیک به یک‌ماه است که اینها دارند کار می‌کنند و یکی از دوستان رفته و فیلم گرفته، کانال کوچکی هست که مانند یک تونل باریک حفاری شده و حتی نزدیک به 40متر هم جلو رفته‌اند... الان هم دارند کار می‌کنند... هر چه هست، مسلح هم هستند و حتی 2یا3 تیر هم انداخته‌اند...»
چرا حرف درمی‌آورند؟
همشهری در پیگیری‌های خود سراغ جلیل بالایی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمانشاه، اکبر رضایی، معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه و صولت اجرایی، مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون رفت تا پاسخ آنها را به این شایعات منتشر کند.
اکبر رضایی، معاون میراث فرهنگی استان کرمانشاه در واکنش به این شایعه که حفاری‌های شبانه برای رسیدن به پشت کتیبه بیستون از نقره‌دره و کنار دیواره فرهادتراش در بیستون در حال انجام است، گفت: «نقره‌دره یک پناهگاه صخره‌ای طبیعی است و این حرف‌ها که گفته می‌شود، شایعه‌پردازی است.»
صولت اجرایی، مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون نیز در پاسخ به این سؤال همشهری که در بیستون چه خبر است و آیا حفاری‌های شبانه در محوطه فرهادتراش برای رسیدن به پشت کتیبه انجام شده است؟ گفت: چرا این شایعات را می‌سازند؟ بیستون در حال ساماندهی است و تیرهای برق که در محوطه بودند باید توسط اداره برق روی زمین کارگذاری شوند.
او گفت: ارتفاع دیواره فرهادتراش از سطح جاده 40متر است و ستون‌های برق که در کنار جاده چیده شده بودند باید برداشته شوند. اجرایی افزود: درضلع شرقی مجموعه بیستون سوله‌ای که پیش‌تر زندان بود، قرار دارد که حالا آزادسازی شده و قرار است این سوله محلی برای معرفی مجموعه و ورود به بیستون باشد.
مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون تأکید کرد: تمام فعالیت‌هایی که انجام می‌شود در طرح ساماندهی جمع‌آوری تیرهای برق و انتقال کابل‌های برق به شبکه زمینی با نظارت سازمان میراث‌فرهنگی انجام می‌شود.
به گفته او، برخی حفاری‌های صورت‌گرفته برای ساماندهی بیستون به‌صورت دستی در حال انجام است و در برخی دیگر نیز با بیل‌های مکانیکی کوچک و نظارت میراث فرهنگی تونل‌های حفر شده بار دیگر پر می‌شوند و در تمام این موارد نیز نظر هیأت اجرایی و میراث گرفته شده است.
8میلیارد تومان برای ساماندهی بیستون هزینه می‌شود
جلیل بالایی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمانشاه در پاسخ به این پرسش همشهری که گفته می‌شود حفاران غیرمجاز برای رسیدن به پشت کتیبه بیستون در حال حفاری در نقره‌دره و کنار دیواره فرهادتراش هستند، گفت: از سال96 در مجموعه بیستون با توجه به اختصاص اعتبار، چند پروژه اصلی در حال اجراست که ساماندهی سالن‌های نمایش، سوله‌های قدیمی و تسطیح پارکینگ‌های اطراف ازجمله آنهاست. بالایی افزود: موضوع دیگر نصب ژنراتورها و کشیدن برق اختصاصی و حفر تونل‌های برق است و بخش عمده حفاری‌ها در سایت بیستون با نظارت میراث فرهنگی در حال انجام است تا شبکه برق‌رسانی به بیستون تکمیل شود. تعبیه دوربین‌های مداربسته در تمام نقاط مجموعه نیز در حال انجام است تا مدیریت مستقیم و مانیتورینگ مجموعه میراث جهانی با کمک این فناوری انجام شود. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمانشاه گفت: تمامی این اتفاقات در طول یک‌سال افتاده و شاید فشردگی این پروژه‌ها ذهنیت حفاری غیرمجاز در بیستون را ایجاد کرده است؛ درحالی‌که تمامی اقدامات در حال انجام براساس طرح‌های مصوب و مجوز شورای راهبردی است. بالایی با اعلام اینکه 8میلیارد تومان اعتبار برای بیستون از سال96 وجود داشت که برای ساماندهی این مجموعه هزینه می‌شود، تأکید کرد: این شایعه که گفته می‌شود در محوطه جهانی بیستون حفاری برای رسیدن به پشت کتیبه در حال انجام است، صحت ندارد و حفاری‌های انجام‌شده تنها برای تکمیل پروژه برق‌رسانی به مجموعه و تقویت نورپردازی کل مجموعه بیستون است که براساس قولی که مجری طرح ساماندهی داده است، این طرح تا پایان شهریورماه در مجموعه جهانی بیستون به پایان می‌رسد.
