آفت مذاکره؛ عافیت تعهد و وحدت

حسام رضایی؛ روزنامه‌نگار

فرمایش‌های دیروز رهبرانقلاب در دیدار تنی چند از فرماندهان نیروی هوایی و پدافند ارتش، مبنی بر غیرعاقلانه، غیرهوشمندانه و غیرشرافتمندانه بودن مذاکره با آمریکا را می‌توان اتمام حجت معظم‌له با آن دسته از نیروها و جریان‌هایی برشمرد که طی هفته‌های اخیر از قریب‌الوقوع‌بودن آغاز گفت‌وگوهای مستقیم میان تهران و واشنگتن سخن به میان آورده بودند. این نیروها و جریان‌ها با تقلایی رقت‌انگیز، هرگونه موضع‌گیری از سوی طرف غربی به‌خصوص از طرف آمریکا، ولو بعیدترین آنها را با ضرب بازنمایی، به قلمرو «تمایل به مذاکره» نزدیک می‌کردند و چنین وانمود می‌کردند که فضا برای قرابت و رفاقت دوسویه آماده است.
رهبر انقلاب دیروز به‌طور شفاف باب مذاکره با همه دولت‌ها جز آمریکا را باز دانستند و در تبیین چرایی مذاکره‌نکردن با آمریکا، به تجربه دهه90 شمسی و مذاکرات منتهی به برجام نقب زدند. دراین‌باره ایشان عدم‌پایبندی واشنگتن به عمل به تعهداتش در برجام، ازجمله لغو بالمره تحریم‌ها در دولت‌های اوباما و ترامپ، با وجود «سخاوت بسیار زیاد» دولت وقت ایران را مورد اشارت قرار دادند و بر همین اساس تصریح فرمودند که مذاکره با آمریکا بیهوده است و مشکلی را حل نخواهد کرد.
علاوه بر تشکیک همیشگی رهبرانقلاب به ساختار غرب که صدالبته برآمده از تجربیات تاریخی ملت ایران در تحمل خوی تحمیلگرانه استکبار است، می‌توان برای موضع‌گیری بی‌پرده معظم‌له درباره ممنوعیت مذاکره با آمریکا عاملی دیگر نیز اقامه کرد که نوعا متاثر از تحولات جاری است. این عامل، به ادبیات سلطه‌جویانه ترامپ بازمی‌گردد که در نطق‌های مختلف اخیر خود، تلویحا یا تصریحا، به موضوعاتی ازجمله عزم جزمش برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، محو جمهوری اسلامی درصورت عمل به تهدیداتش، محو محور مقاومت از نقشه غرب آسیا و... اشاره کرده‌است. درواقع ترامپ، در امتداد شیوه رؤسای جمهوری قبلی آمریکا، لیکن به‌صورتی وقیحانه‌تر، مذاکره با ایران را صرفا برای خط‌‌ونشان‌کشیدن می‌خواهد و ابدا در پی حل‌وفصل مسائل به‌صورت برابری‌جویانه و از موضع احترام متقابل نیست.
از سوی دیگر، خوی و خصال ماجراجویانه ترامپ و اذنابش موجب شده اینان مذاکره را نه ابزاری برای «حل مسئله» بلکه «ملعبه‌ای تبلیغاتی» جهت خردکردنِ وجهه و وجاهتِ مقاومتی ایران، در پیشگاه ملت‌های آزادی‌خواه، ببینند و بفهمند. مذاکره پرطمطراق ترامپ با کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی، که عملا به هیچ نتیجه‌ای نینجامید، نشانه‌ای آشکار از هیاهوطلبی ترامپ و علاقه وافر او به شومنیسم است.
با وجود ممتنع‌دانستن مذاکره با آمریکا، دیروز، رهبرانقلاب حل مشکلات را در گرو «همت مسئولان متعهد» و «همراهی ملت متحد» دانستند و بدین طریق مسئولان را از افتادن در تله دست‌ساز برخی جریان‌ها تحت عنوان «یا مذاکره یا هیچ»، پرهیز دادند. درواقع مخالفت دیروز معظم‌له با مذاکره با آمریکا نه ناظر به نفس مذاکره بلکه معطوف به نتیجه یا نتایج مذاکره است که حسب تجربه، هیچ قسمی از منافع ملی ما را تامین نکرده‌است؛ چه‌آنکه ایشان تأکید کردند که «کسی مخالف خوب‌بودن مذاکره نیست».
باری، ابرام رهبرانقلاب بر ناکارایی مذاکره با آمریکا، درواقع تلاشی پدرانه برای پویندگی مضاعف مسئولان در جهت رفع مشکلات مردم و صدالبته جلوگیری از اتلاف وقت و سرمایه دولت به پای موضوعی بی‌اثر به نام «مذاکره با آمریکا» است؛ دغدغه‌ای که «دولت مستظهر به برجام» تمایلی به دیدن و شنیدن آن نداشت.