خلخالی بدون رتوش

عارف افشار

پژوهش این مستند سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ انجام شد، اما تولید این کار تقریباً زمستان ۱۴۰۱ شروع شد. ما در ۳ استان اردبیل، قم و تهران فیلمبرداری داشتیم. در اردبیل خانه و خانواده آقای خلخالی را پیدا و با آنها صحبت کردیم. در قم دفتر او را پیدا کردیم و بر سر مزارش رفتیم، البته عمده مصاحبه‌ها را در تهران گرفتیم.
خوشبختانه یا متأسفانه کسی به من کاری سفارش نمی‌دهد و هرکاری که انجام می‌دهم مسئله خودم است. در فیلم قبلی من هم همین جریان وجود داشت و این مسائل سؤالات ذهنی من و نسل من هستند. ما دهه هفتادی‌ها همواره این سؤال را داریم که چرا بازیگری مانند فردین ممنوع الکار شد با اینکه تا پایان عمر در ایران بود و فعالیت سیاسی هم انجام نمی‌داد. این سؤال منجر به ساخت مستند «برزخی‌ها» شد. سؤال دوم هم پدیده‌ای به نام آقای خلخالی ‌است.
برای من عجیب است که چرا پس از ۴۵ سال از انقلاب اسلامی ایران کسی به‌صورت شفاف، مستند و صریح درباره صادق خلخالی صحبت نمی‌کند با وجود اینکه همه اسناد و روایت‌های تاریخی از آن زمان موجود هستند. به‌طور مثال کتاب زندگینامه خودنوشت آقای خلخالی در ۲ جلد هنوز وجود دارد و او تمام زندگی خودش را بدون روتوش در این کتاب روایت کرده است، اما کسی نمی‌خواهد به او بپردازد. در این کتاب درباره اعدام ۴ نفر از امرای ارتش در شب پس از پیروزی انقلاب، اعدام افرادی که پیش از انقلاب در کارهای دولتی مشغول به فعالیت بودند و … صحبت شده است که همه آنها جنبه
 تاریخی دارند.
فیلم مستند ما در مورد یک دوگانه تاریخی است، یک دوگانگی بین تفکری که آقای صادق خلخالی از یک سو و شهید بهشتی از سوی دیگر آن را نمایندگی می‌کنند. این دو تفکر پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مسائل مختلفی با هم تلاقی پیدا می‌کنند، ما هم سعی کردیم این تقابل را به تصویر بکشیم.