کشف حیات دور از زمین
نمونههای تحلیل شده سیارک مرموز بنو، شواهدی از وجود مواد حیاتی برای زندگی را نشان داده است
زهرا خلجی- روزنامهنگار
یافتن حیات در سیارههای دیگر مدتهاست به یکی از اولویتهای دانشمندان حوزه هوا و فضا تبدیل شده است. تحقیقاتی که تاکنون انجام شده، هرچند به شکل قطعی نشانهای از وجود زندگی در مریخ، قمر مشتری و یا قمر زحل نبوده، اما این مسئله باعث نشده که دانشمندان از فکر این رویا بیرون بیایند. یکی از تحقیقاتی که روز گذشته محققان را به تحقق این رویا امیدوار کرد، کشف عناصر حیاتی در یک سیارک بود؛ کشف شگفتانگیزی که میتواند تمام معادلات را برهم بزند و نشانهای باشد از اینکه سیارکها ممکن است در تشکیل حیات روی زمین نقش داشته باشند.
سیارک زندگی
دانشمندان با تجزیه و تحلیل نمونههای سیارک بنو به نکته شگفتانگیزی دست یافتهاند: این سیارک با اینکه تودهای سرد و بیجان است و حدود 65میلیون سال پیش تشکیل شده، فهرستی غنی از مولکولهای آلی مواد اصلی برای زندگی در خود دارد. نمونههای سیارک بنو، اواخر سال 2023توسط فضاپیمای
اسیریس -رکس، در داخل کپسولی مهروموم شده به زمین آمد. در همان ابتدا جزئیات ترکیب مواد آلی و نمکهای هیدراته در این نمونهها یافت شد. با اینکه دانشمندان نشانهای از حیات در خود سیارک پیدا نکردهاند، اما تحقیقات نظریهای را تقویت میکند که شهابسنگها و سیارکهایی که به زمین اولیه برخورد کردهاند ممکن است ترکیبات اولیه لازم برای ایجاد حیات را منتقل کرده باشند.
خاک سیارک چه عناصر حیاتی داشت؟
در تحقیقات بعدی مشخص شد که نمونههای خاک بنو حاوی 14آمینواسید از 20اسید آمینه به همراه هر 5 نوکلئوباز که DNA و RNA را تشکیل میدهند، است؛ عناصری که برای حیات روی زمین ضروری است. این نمونهها همچنین شامل آمونیاک و فرمالدئید بودند که میتوانند برای تشکیل مولکولهای پیچیده مانند اسیدهای آمینه موجود در نمونه ترکیب شوند که نشاندهنده وجود مراحل متعدد توسعه است. همراه با آن ترکیبات، حدود 10هزار ماده شیمیایی حاوی نیتروژن در نمونهها یافت شد. مانند اسیدهای آمینه و نوکلئوبازها، ترکیبات حاوی نیتروژن نقش مهمی در زندگی دارند. همه آن ترکیبات آلی برای رشد نیاز به یک محیط مناسب دارند و بنو نیز شواهدی از وجود آن را نشان میدهد. شواهدی از مواد معدنی آب نمک تبخیرشده نیز پیدا شده که نشان میدهد بدن مادر بنو - یک پیش سیاره یا سیارک بزرگتر - زمانی حاوی آب مایع و ترکیبات حیاتی برای زندگی ازجمله فسفاتها و کربناتهای حاوی سدیم و همچنین سولفاتها، کلریدها و فلوراید بوده است.
منشأ حیات زمین
یکی از اسرار نمونههای بنو، وجود اسیدهای آمینه نهفته در نمونه آن است. حیات زمینی تقریباً بهطور کامل به آمینواسیدها متکی است اما آمینو اسیدهای موجود در بنو کمی متفاوتتر هستند که نشان میدهد آنها از طریق فرآیندهای غیربیولوژیکی شکل گرفتهاند. اینکه آیا مطالعات آتی روی نمونهها این معما را حل خواهد کرد یا نه، هنوز پاسخ قطعی ندارد؛ اما این یافتهها نخستین کشفیاتی هستند که به ما در درک بیشتر منظومه شمسی اولیه و شکلگیری حیات کمک میکنند. این نمونهها برای دههها حفظ خواهند شد؛ بنابراین جزئیات و کشفیات بیشتری همچنان در راه است.
سیارک بنو در 11 سپتامبر 1999 کشف شد. در 20اکتبر سال2020 فضاپیمای اسیریس-رکس با موفقیت بر سطح این سیارک فرود آمد و نمونه خاک آن را جمعآوری کرد و در سال 2023 به زمین آورد