سراها کارنامه قابل قبولی ندارند

لیلا دشتی زاده| خبرنگار:

مناطق

دهه 80 بود که مدیران شهری تصمیم به راه‌اندازی سراهای محله گرفتند. آن سال‌ها شعار هر محله یک سرا در میان مدیران شهری تهران دهان به دهان چرخید. شهرداران مناطق در هر تکه از پایتخت تمام توان خود را برای جانمایی مناسب سراهای محله به کار بستند. قرار بود این مکان‌ها تحول جدی‌ای را در حوزه خدمات فرهنگی اجتماعی، افزایش مشارکت اجتماعی شهروندان و افزایش حس اعتماد و گره‌گشایی از مشکلات و آسیب‌های محلی باز کند. حالا بعد از چند سال تلاش مدیران شهری و صرف هزینه‌های میلیاردی در پایتخت برای راه‌اندازی بیش از 300 سرای محله، باید دید در آخرین سال‌های دهه 90 و در شرایطی که حدود 10سال از عمر سراها می‌گذرد، این مکان‌ها توانسته‌اند به اهداف از پیش تعیین شده خود برسند؟ این موضوع را در گفت‌وگو با «حسن رسولی» عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای پنجم شهر تهران بررسی کرده‌ایم. 


کارنامه سراهای محله را بعد از چند سال چطور ارزیابی می‌کنید؟ 

در حال حاضر در شهر تهران 354 سرای محله وجود دارد. فلسفه تأسیس سراهای محله اجرای یکی از وظایف شهرداری مبنی بر جلب مشارکت نهادهای مدنی و همکاری افراد خوش‌نام و نیکوکار محلی بود و بر همین اساس هم شورای شهر در گذشته به شهرداری تهران اجازه داد برای راه‌اندازی این مکان و تجهیز آن در تمام محله‌ها اقدام کند قرار بود در هر سرا یک هیئت امنا متشکل از شورایاری‌ها و معتمدان محلی حضور داشته باشند و این تیم محلی علاوه بر اداره سراها، مشکلات، تهدید‌ها و فرصت‌های هر محله را شناسایی کنند. اما باید گفت بعد از گذشت سال‌ها سراهای محله نتوانسته‌اند کارنامه قابل قبولی را از خود به جا بگذارند. 

چرا این عملکرد  قابل قبول نیست؟ 

همه اعضای شورای اسلامی شهر تهران از نخستین روزهای آغاز کار پنجمین دوره شورا به این نتیجه رسیده‌اند که در حال حاضر بسیاری از این سراها از کارکرد و هدف اصلی خود دور شده‌اند و شرایط نابسامانی دارند. قرار بود سراهای محله هزینه‌ای بر دوش شهرداری‌های مناطق نگذارند؛ اما نگاهی گذرا به عملکرد حداقل یک سال اخیر این مراکز نشان می‌دهد که عکس این اتفاق افتاده است و در حال حاضر بسیاری از سراهای محله هزینه‌بر هستند. اگر این مراکز در طول سال‌های گذشته بر اساس آیین‌نامه تدوین شده شورای‌شهر عمل می‌کردند می‌توانستند کارنامه قابل قبولی را از خود بر جا بگذارند. 

فکر می‌کنید حلقه مفقوده چیست؟ 

سرای محله یک نهاد اجتماعی است و هر نهاد اجتماعی که از کارکردهای اصلی خود فاصله بگیرد از میزان اثربخشی‌اش کاسته می‌شود. اگر سراها در سال‌های گذشته بر اساس وظایف ذاتی خود عمل می‌کردند، نخستین بازخورد مثبت این بود که اعتماد اجتماعی شهروندان بیشتر می‌شد و احساس تعلق‌خاطر به محله‌ای که مردم در آن زندگی می‌کنند افزایش پیدا می‌کرد. ریشه بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در هر محله شناسایی و با کمک معتمدان محلی، ریش‌سفیدان و مشارکت خود مردم برای حل آنها چاره‌ای اندیشیده می‌شد. رفتارهای شهروندی در میان مردم نهادینه می‌شد و به واسطه عملکرد درست سراها اتفاقات مثبت بسیاری در میان اهالی می‌افتاد. اما حالا بسیاری از سراهای محله صرفاً به مکانی برای برگزاری کلاس‌های آموزشی هنری تبدیل شده است.

چاره کار چیست؟  

کمیسیون اجتماعی و فرهنگی و اعضای ستاد شورایاری‌ها در حال بررسی وضعیت همه سراهای محله هستند و این عزم جدی وجود دارد که با شناسایی فرصت‌های پیش رو در محله‌ها و تجدید نظر در ساختار سراهای محله این نهاد به وظایف ذاتی و اولیه‌اش برگردد. شورای پنجم شهر تهران به سرعت موضوع بازنگری در عملکرد سراهای محله و تغییرات داخلی آن را انجام می‌دهد و به‌زودی تصمیمات جدی‌ای برای آینده سراهای محله گرفته می‌شود.