تصمیم امینالسلطان
«محمدابراهیمخان امینالسلطان» وزیر دربار قاجار، نخستین میدان ترهبار را حوالی میدان شوش ساخت. او که با وجود بیسوادی، فردی زرنگ، باهوش و البته طماع بین مردم و درباریان شناخته میشد، هر روز در مسیر خانهاش برای رسیدن به ارگ سلطنتی، در محلههای امیریه، منیریه و گلوبندک با کشاورزهایی روبهرو میشد که راه را برای خرید و فروش محصولاتشان شلوغ میکردند. امینالسلطان که در مسافرت به باکو، مسکو و ایروان، کشاورزان و مردم را در یک میدان بزرگ دیده بود که همانجا محصولات کشاورزی را
خرید و فروش میکردند، به فکر افتاد چنین مجموعهای در پایتخت بسازد. بنابراین قطعه زمینی که در نزدیکی دروازه شهرری یا دروازه عبدالعظیم(ع) داشت، به این کار اختصاص داد.
از آن پس کشاورزها بدون واردشدن به محلههای مرکزی شهر، محصولات خود را در ورودی جنوبی شهر تخلیه میکردند و همانجا به مردم و مغازهداران میفروختند. بعد از مرگ امینالسلطان، پسرش «علیاصغرخان امینالسلطان» که لایقترین پسر از ۷فرزندش بود به توسعه این میدان ترهبار پرداخت.
از همان ابتدا این بازارچه محل بارانداز و تخلیه بارهای هیزم و زغال و خواربار تهران بود که بعد از آن بین مغازههای تهران توزیع میشد. بهگفته جعفر شهری، تهرانپژوه در کتاب «طهران قدیم» تاجرانی که با شتر بار خود را به تهران و دروازههای جنوبی شهر میرساندند، شب را در کاروانسرای بزرگی که «خانات» نام داشت و جنوب بازارچه ساخته شده بود، اتراق میکردند. این کاروانسرا چرخیابوهای معروفی داشت که حکم وانتها و وسایل باربری امروز را داشتند و هرکسی میخواست باری بزرگ حمل کند به این کاروانسرا مراجعه میکرد.
با توسعه شهر، خانههای زیادی در اطراف این میدان ساخته شد و زمزمه خارجکردن آن از بافت شهری به گوش رسید؛ چون شلوغی، ترافیک و ازدحام جمعیت در این محدوده به اوج رسیده بود. شهرداری و پلیس تهران برای ساماندادن به این وضعیت، در دهه۵۰ تصمیم به انتقال این مرکز به بیرون از شهر گرفتند. این کار بهخاطر مخالفت حجرهدارها سالها طول کشید تا اینکه کلنگ ساخت میدان مرکزی میوه و ترهبار، سال۱۳۶۹ به زمین خورد و سال۱۳۷۴ افتتاح شد.