گزارش
دروغی به نام سیگار بی‌ضرر
سیگارهای الکترونیکی و محصولات دخانی جدید با بدن چه می‌کنند؟
مریم سرخوش-روزنامه‌نگار
استفاده از سیگارهای الکترونیکی بین بسیاری از جوانان و بزرگسالان فراگیر شده و آنها هر جایی که دلشان بخواهد چنین ابزارهای مینیاتوری را از جیب در‌می‌آورند و شروع می‌کنند به دودکردن. لابد فکر می‌کنند زیانی هم ندارند که البته باور چندان درستی نیست. حالا در کنار این سیگارهای الکترونیکی، یک‌سری محصولات دخانی نوپدید دیگر هم آمده‌اند که هدف‌شان، جذب مشتری بیشتر است و البته پیامدشان، آسیب به سلامت نوجوانان، جوانان و بزرگسالان. جالب اینکه در نگاه اول، شاید این گروه‌ها تصورشان بر زیان کمتر این محصولات باشد؛ حربه‌ای که صرفا جنبه تبلیغاتی دارد. در این‌باره، پای صحبت‌های بهزاد ولی‌زاده، رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت نشسته‌ایم و نکته‌های این مقام مسئول را مرور کرده‌ایم.
1 شواهد و مستندات جهانی نشان می‌دهد که سیگارهای الکترونیکی و ابزار انتقال نیکوتین نوپدید در حال افزایش است و یکی از آنها اسفنجی‌شدن ریه‌هاست یعنی نوجوانانی که دخانیات مصرف می‌کنند ریه آنها اسفنجی می‌شود و از بین می‌رود.
2عارضه ریه‌های اسفنجی، توانایی انبساط و انقباض در طول تنفس را مختل می‌کند. کیسه‌های هوایی کوچک مسئول تبادل (اکسیژن) هم به‌دلیل اسفنجی شدن ریه احتمال پارگی دارند و منجر به ایجاد فضاهای هوایی بزرگ و ظاهر اسفنجی در مطالعات تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن می‌شود.
3 این محصولات به شکل غیرقانونی در ایران وجود دارند و وزارت بهداشت هیچ‌یک از این محصولات نوپدید انتقال نیکوتین را تأیید نکرده است. محصولاتی که می‌توانند بافت ریه را سفت کنند و باعث کاهش تبادل اکسیژن و گاز موثر شوند.
4 یکی از این محصولات به نام آیکاس تولید یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده دخانیات است و مهم‌ترین هدف آن افزایش وابستگی به مصرف دخانیات است. کسانی که با مصرف سیگارهای الکترونیکی دخانیات را شروع می‌کنند، به‌زودی به سمت مصرف دخانیات سنتی خواهند رفت.
5 چنین محصولاتی به‌رغم شایعاتی که رواج یافته، مقادیر قابل توجهی نیکوتین دارند. نیکوتین گیرنده‌های مغز را برای مصرف بیشتر ماده دخانی تحریک می‌کند. ثابت شده که نیکوتین عامل بسیار بازدارنده در توسعه مغز در دوران جنینی است که تا جوانی عوارض آن ادامه پیدا می‌کند. افرادی هم که در معرض این دودها قرار دارند، از این عوارض درامان نیستند.
6 نیکوتین‌های جویدنی به‌دلیل بیماری‌های خطرناک ازجمله سرطان حفره دهانی از سوی وزارت بهداشت ممنوع شده است. اخیرا نیکوتین‌های جویدنی به اشکال مختلف و در قطع و اندازه یک آدامس به بازار عرضه شده‌اند که مواد نیکوتینی و دخانی دارند. این محصولات در مناطق حاشیه شرقی کشور به دلیل نزدیکی با افغانستان و پاکستان بیشتر مصرف می‌شود.
