وقتی خیابان لختی، سعدی شد

خیابان سعدی، معبری که امروزه به بورس قطعات صنعتی، ابزارآلات کشاورزی، توربین‌های صنعتی، پمپ‌ و موتور آب اختصاص دارد، از معابر قدیمی تهران است که روزگاری به خیابان لختی‌ معروف بود؛ خیابانی که از دل ویرانه‌های باغ لاله منشعب شد و هم‌راستای لاله‌زار قرار گرفت. علت این نامگذاری این بود که در گذشته این خیابان بسیار خلوت بود و رفت‌وآمد در آن کم. در سراسر آن یک دکان هم قرار نداشت و در بیشتر ساعات شبانه‌روز شاید به تعداد انگشت‌ها آدم از این خیابان رفت و آمد نمی‌کرد و نه‌تنها شب‌ها، بلکه روزها هم دزدان و شب‌روها مردم را لخت و جیب‌هایشان را خالی می‌کردند. به همین دلیل به آن خیابان لختی‌ها می‌گفتند. نهایتا با تأسیس کمپانی سینگر در این خیابان، نخستین ساختمان جدید در این راسته، باعث تحرک و تشویق دیگران شد تا بناهای دیگری در این خیابان برپا شود. از دیگر ساختمان‌های شناخته‌شده خیابان سعدی ساختمان خودرو سنگین «دوج» بود که با ورود این شرکت و ساخت ساختمان‌های خصوصی این خیابان نام تاریخی لختی‌ را از دست داد و به سعدی، شاعر بلندآوازه شیراز معروف شد. خیابان سعدی از ابتدا محلی برای حضور نمایندگی‌‌های خودرو در تهران بود؛ از نمایندگی جیپ تا شورولت و ماشین‌‌های دیگر. همنشینی سعدی با گاراژهای مسافربری پای هتل‌‌ها و مسافرخانه‌های زیادی را به این خیابان باز کرد. هنوز هم خیابان سعدی را با هتل‌ها و مسافرخانه‌ها و مهمانسراهایش می‌‌شناسند. ساختمان بانک بازرگانی یکی از ساختمان‌‌های قدیمی این خیابان است که همچنان پابرجا مانده است. سعید نفیسی، نویسنده و ادیب، یکی از سرشناس‌ترین افراد ساکن خیابان سعدی بود که هنوز هم کوچه‌ای در این خیابان به نام کوچه نفیسی به چشم می‌خورد. خیابان سعدی به‌دلیل نزدیکی به خیابان
چراغ برق(امیرکبیر) از نخستین خیابان‌هایی بود که چراغ برق در آن نصب شد. موتور برق خیابان امیرکبیر روشنایی خانه‌های این خیابان را هم تأمین می‌کرد و آخر هر ‌ماه مأمور برق ۵تومان از هر خانه پول می‌گرفت تا به آنها برق بفروشد. درست نبش کوچه نفیسی مغازه‌ای بود که اهالی محدوده چراغ برق توری چراغ‌های زنبوری و لامپ‌های مورد نیاز خود را از آن تهیه می‌کردند. با این حال تا اواخر دهه۵۰ همچنان در حوالی پل اکباتان و گوشه و کنارهای خیابان سعدی زورگیری اوباش ادامه داشت.

هنوز هم خیابان سعدی را با هتل‌ها و مسافرخانه‌ها و مهمانسراهایش می‌‌شناسند. ساختمان بانک بازرگانی یکی از ساختمان‌‌های قدیمی این خیابان است که همچنان پابرجا مانده است