دفاع جانانه از زبان فارسی

لیلا شریف-روزنامه‌نگار

در چند روز اخیر ویدئویی از یک دانش‌آموز کلاس اول ترک‌زبان که فرزند یک اینفلوئنسر است و توانایی گفتن مترادف کلمات فارسی را به فارسی ندارد، در شبکه‌های اجتماعی به‌صورت گسترده منتشر شده و بحث آموزش زبان فارسی را برای غیرفارسی‌زبانان ایرانی داغ کرده است. کاربران زیادی درباره آموزش رسمی زبان فارسی در مدارس صحبت کرده‌اند و عده زیادی این اصرار بر جلوگیری از آموزش به زبان فارسی را زیر سؤال برده‌اند و مطرح کرده‌اند که چطور والدین اصرار دارند کودکانشان از سنین پایین یک یا دو زبان انگلیسی و فرانسه را یاد بگیرند اما به زبان فارسی که زبان معیار و ادبیات کهن ایران است، می‌رسند از آن به‌عنوان زجر و اجبار یاد می‌کنند؟

ویدئوی پر حاشیه
این ویدئو نکات دیگری هم عیان کرد؛ یکی از کاربران خطاب به این مادر نوشت:«عزیزم! وقتی به بچه‌هات انگلیسی یاد می‌دادی، ‌ای‌کاش فارسی هم بهشون یاد می‌دادی.» فردی هم این ویدئو را با توضیح«زجر آموزش به زبان غیرمادری» در توییتر منتشر کرد که با انتقاد کاربران همراه شد تا جایی که یک کاربر در توییتر در رابطه با این ویدئو نوشت:«هر جای دنیا که زندگی کنی باید زبان رسمی اون کشور رو یاد بگیری.»

بحث قدیمی در فرهنگستان زبان فارسی
اوایل دهه 90بود که آموزش زبان مادری به محل بحث میان آموزش و پرورش و اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی تبدیل شد.
اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی تلاش برای آموزش زبان مادری را مانند یک شمشیر دولبه توصیف کردند و خواهان پرهیز از به حاشیه راندن زبان فارسی شدند چرا که باید میان «آموزش زبان مادری» و «آموزش به زبان مادری» مرز بندی ایجاد کرد.

تلاش برای زنده نگه‌داشتن ادبیات اقوام
اهالی مجلس در دوره‌های مختلف با پیگیری آموزش زبان مادری در مدارس، گام مهمی برای حفظ زبان مادری برداشته‌اند.
محمدرضا احمدی، دبیر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در گفت‌وگو با همشهری این موضوع را شفاف کرده بود. او در مورد تصویب کلیات «آموزش زبان مادری در مدارس» گفت: «تصویب این طرح می‌تواند شرایطی را فراهم کند که ادبیات مردم در زبان‌های محلی و اقوام حفظ شود و فرزندان ایران زمین، زبان مادری خود را هم فراموش نکنند.»
در واقع چنین طرح‌هایی همانقدر که دغدغه حفظ ادبیات زبان مادری را دنبال می‌کنند، خواهان حفظ زبان فارسی در میان تمام اقوام هستند؛ موضوعی که با مرزبندی هوشمندانه، زمینه را برای حفظ زبان فارسی و فرهنگ اقوام مهیا می‌کند.


بهاءالدین خرمشاهی، نویسنده، مترجم و حافظ پژوه: آموزش به زبان مادری با آموزش زبان مادری 2مقوله متفاوت است. در فرهنگستان مخالفتی با آموزش زبان مادری صورت نگرفته است. ماده‌ای در قانون اساسی وجود دارد که آموزش دادن زبان مادری را مجاز می‌داند اما آموزش به زبان مادری مسئله دیگری است. زبان مادری را همه در خانه یاد می‌گیرند. هیچ دولتی در هیچ بازه تاریخی و در هیچ جای دنیا نتوانسته مانع این امر شود. مثل ازبکستان که نمی‌تواند مانع فارسی حرف زدن ۹ میلیون نفر فارسی‌زبان سمرقند و بخارا شود.

فتح‌الله مجتبایی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی: بهترین وسیله برای عقب نگه داشتن یک ملت بی‌توجهی به زبان آن است. اگر بخواهیم زبان‌های مادری‌مان را به‌عنوان زبان علمی و آموزشی به‌کار ببندیم به‌طور حتم به گذشته برگشت خواهیم داشت و این موضوع خطرناک است و از آن بوی توطئه می‌آید.