گزارش
تهدید درشت
بازتاب‌های توییت صبح دیروز ترامپ در میان تحلیلگران غربی و عربی
محمد‌امین خرمی | خبرنگار:
طی 18ماه حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید، «تهدید» کلیــدواژه موضعگیری‌های او بوده تا شاید بتواند دشمنانش را مرعوب و دوستانش را متنبه کند. این‌بار قرعه به نام ایران افتاده است.
رئیس‌جمهور آمریکا دیروز در واکنش به سخنان اخیر حسن روحانی، در پستی توییتری که هم در محتوا و هم در نوشتار از خشم بی‌اندازه او حکایت داشت، ایران را مورد تهدید قرار داد. او با حروف درشت انگلیسی نوشت: «به رئیس‌جمهور ایران، روحانی: هرگز، هرگز دوباره ایالات متحده را تهدید نکن، وگرنه بلاهایی به سرتان خواهد آمد که کمتر کسی در تاریخ آن را تجربه کرده باشد. ما دیگر کشوری نیستیم که سخنان جنون‌آمیز خشونت و مرگ شما را تحمل کنیم. حواست را جمع کن!»
توییت ترامپ در پاسخ به سخنان روز یکشنبه روحانی در جمع دیپلمات‌ها و روسای نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور بود که گفت: «امروز سخن گفتن با آمریکا معنایی جز تسلیم و پایان دستاوردهای ملت ندارد. و آقای ترامپ! ما مرد شرف و ضامن امنیت آبراه منطقه در طول تاریخ هستیم؛ با دم شیر بازی نکنید، پشیمان‌کننده است.» سخنان حسن روحانی در جمع دیپلمات‌های وزارت خارجه پس از آن مطرح شد که او در سفر به سوئیس در جمع ایرانیان مقیم برن، ضمن محکوم کردن اقدامات آمریکا برای وادارکردن سایر کشورها به قطع خرید نفت از ایران، گفت: «آمریکایی‌ها مدعی شده‌اند که می‌خواهند به‌طور کامل جلوی صادرات نفت ایران را بگیرند، آنها معنی این حرف را نمی‌فهمند، چرا که اصلا معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود، اگر شما توانستید، این کار را بکنید تا نتیجه‌اش را ببینید.» این سخنان رئیس‌جمهور از سوی رسانه‌ها و تحلیلگران به‌معنای تهدید ضمنی ایران به بستن تنگه هرمز، درصورت توقف صادرات نفت ایران تفسیر شد.
اقدامات گسترده و مذاکرات مقام‌های دولتی آمریکا طی هفته‌های اخیر و پس از خروج آمریکا از برجام، بر محور آماده‌سازی سازوکارهای لازم برای اجرای تحریم نفتی ایران متمرکز بوده است که از حدود 3ماه دیگر به دستور ترامپ آغاز می‌شود. روحانی در ادامه سخنانش در جمع دیپلمات‌های وزارت خارجه به ضرورت گسترش روابط با کشورهای همسایه ازجمله عربستان، امارات و بحرین نیز تأکید کرد و در عین حال گفت: «ما با هیچ‌کس دعوا و جنگ نداریم اما دشمنان باید خوب بفهمند که جنگ با ایران، مادر جنگ‌ها و صلح با ایران، مادر صلح‌هاست. ما هیچ‌وقت از تهدید نترسیده و در برابر تهدید، تهدید خواهیم کرد.»
سخنان ترامپ علیه روحانی برای بسیاری در جهان، یادآور موضعگیری‌های او در برابر رهبر کره‌شمالی است. دونالد ترامپ بلافاصله پس از آنکه به قدرت رسید، مسیر تهدید را در برابر آزمایش‌های موشکی کره‌شمالی در پیش گرفت و جهان را تا آستانه یک جنگ تمام‌عیار اتمی پیش برد. او بارها در درگیری‌های لفظی‌اش با کیم جونگ اون، کره‌شمالی را به حمله اتمی تهدید کرد. او در یکی از تهدیدهایش در پستی توییتری نوشت: «کره‌شمالی خویشتنداری آمریکا را با ضعف اشتباه گرفته؛ ما را دست‌کم نگیرید و سعی نکنید ما را امتحان کنید.» او در جایی کره‌شمالی را با باران «آتش و خشم» تهدید کرد و در جایی هم رهبر این کشور را «مرد کوتوله موشکی» نامید. با این حال، در چرخشی ناگهانی دوطرف با یکدیگر دیدار کردند. ترامپ این بار در اظهارنظری عجیب، رهبر کره‌شمالی را «قوی» و «باهوش» خواند.
فرار به جلو
آمریکایی‌هایی که این روزها همچنان درگیر نشست هفته گذشته دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در هلسینکی و حواشی آن هستند، سخنان ترامپ را نوعی فرار به جلو دانسته‌اند. به گفته برخی از تحلیلگران آمریکایی، ترامپ در شرایطی که به‌خاطر سخنانش در نشست خبری با پوتین، تحت فشار سیاسی قرار دارد، اکنون قصد دارد با مطرح کردن تهدیدهای جدید علیه ایران، فضا را به نفع خود تغییر دهد و افکار عمومی را متوجه مسئله‌ای خارجی کند.
بررسی موضعگیری‌های سیاسی دونالد ترامپ در گذشته، نشان می‌دهد او خود پیش از این استفاده از چنین تاکتیک‌هایی را مورد توجه قرار داده است. ترامپ که از مخالفان سرسخت باراک اوباما به شمار می‌رود، در دوره ریاست‌جمهوری اوباما بارها او را متهم کرد که با هدف تغییر فضای سیاسی داخلی به نفع خود، در پی به راه انداختن جنگ با ایران است.
دونالد ترامپ در سال 2012و چند‌ماه قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا که دومین دوره ریاست‌جمهوری اوباما را رقم زد، در پستی توییتری نوشت: «اوباما برای اینکه دوباره انتخاب شود، به ایران حمله می‌کند.» ترامپ چند روز مانده به انتخابات همان سال در توییتی دیگر نوشت: «اوباما درنظرسنجی‌ها سقوط کرده است؛ حالا ببینید چطور علیه لیبی یا ایران یک جنگ راه می‌اندازد. او بیچاره است.» بررسی پست‌های توییتری ترامپ نشان می‌دهد او یک سال بعد هم در یکی از سلسله توییت‌های انتقادی‌اش علیه اوباما نوشته است: «پیش‌بینی من این است که اوباما در جایی بالاخره به‌خاطر اینکه آبروی از دست رفته‌اش را بازگرداند، به ایران حمله می‌کند.» او 10روز بعد می‌نویسد: «چیزی که قبلا گفته‌ام را به‌خاطر داشته باشد؛ اوباما برای اینکه نشان دهد یک آدم قوی است، یک روزی بالاخره به ایران حمله می‌کند.»
مخالفان ترامپ در آمریکا این روزها او را به‌خاطر نزدیکی بیش از حد به روسیه و ولادیمیر پوتین، «خائن» لقب می‌دهند. رئیس‌جمهور آمریکا اکنون برای فرار از فضای سیاسی سنگین داخلی، به خلق یک ماجرای بزرگ خارجی نیاز دارد.
کارل بیلت
نخست‌وزیر پیشین سوئد
خشم ترامپ از این جمله روحانی بود که گفت: «جنگ با ایران، مادر جنگ‌ها و صلح با ایران، مادر صلح‌هاست. ما هیچ‌وقت از تهدید نترسیده و در برابر تهدید، تهدید خواهیم کرد.» آیا این تهدید است؟
وندی شرمن
معاون پیشین وزیر خارجه آمریکا
اگر گذشته نمایانگر آینده باشد، ترامپ احتمالا بولتون را به تهران می‌فرستد تا دیدار با روحانی را سر و سامان دهد. برجام، هم از ایرانی‌ها حمایت می‌کرد و هم امنیت ما را تضمین. با توییتر نمی‌توان به یک توافق بهتر رسید.
استفان والت
استاد روابط بین‌الملل دانشگاه هاروارد
تصور کنید که ترامپ دیوانه، امکان ایتالیک‌کردن حروف در پست‌های توییتری‌اش را هم داشت؛ چه می‌شد؟! البته در هر صورت، در دروغگویی او تغییری ایجاد نمی‌کرد.
دیوید روتکوف
استاد روابط بین‌الملل دانشگاه جان هاپکینز
شاید باید گفت تهدید ترامپ علیه ایران، ناپخته بود. شاید اینطور باشد، اما به‌نظر می‌رسد همزمان با افزایش فشارها بر ترامپ، او به‌دنبال سناریویی برای خروج از این وضعیت است. توییت ترامپ عین دیوانگی بود اما می‌تواند نشانه چیزهای دیگری هم باشد. شاید اتفاقاتی در حال وقوع است.
آرون دیوید میلر
مشاور پیشین وزیر خارجه آمریکا
ترامپ خسته از عدم‌پیشرفت در مذاکرات کره‌شمالی و خشمگین از واکنش‌ها به نشست هلسینکی، دنبال راه خروج و تغییر کانال است. توییت ترامپ با آن حروف درشت، نشان می‌دهد آمریکا هیچ استراتژی‌ای در قبال ایران ندارد؛ سخنان پوچ.
واکنش اعراب به تهدید توییتری ترامپ
تنش‌های سیاسی و رسانه‌ای روزهای اخیر میان مقامات ارشد ایران و آمریکا در میان رسانه‌ها و تحلیلگران عربی نیز بازتاب‌های فراوانی داشته است. در این زمینه عبدالرحمن الراشد، مشاور رسانه‌ای ولیعهد عربستان و مدیر پیشین شبکه العربیه با اشاره به تهدید اخیر ترامپ علیه ایران ضمن تکرار ادعاهای همیشگی درباره تهران نوشت: هیچ‌یک از کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس به‌دنبال حادثه‌ای بزرگ در ایران همچون انقلاب یا جنگ نیست، اما درصورتی که برنامه موشکی نظام ایران کنترل نشده و حمایت‌های این کشور از تروریسم متوقف نشود در شرایط فعلی امکان وقوع هر حادثه‌ای وجود دارد. از سوی دیگر، فیصل قاسم، مجری مشهور شبکه الجزیره نوشت: به این صحنه عادت کرده‌ایم؛ موجی از جملات تند میان رهبران ایران و آمریکا رد و بدل می‌شود و در نهایت هیچ اتفاقی نمی‌افتد؛ این ملت‌های عرب هستند که قربانی می‌شوند. یاسر ابوهلاله، نویسنده اردنی و مدیر سابق شبکه الجزیره با اشاره به توییت ترامپ نوشت: همه‌‌چیز یادآور ماه‌های آخر نزاع آمریکا و کره‌شمالی است؛ آیا ما در آستانه توافقی جدید میان ایران و آمریکا قرار داریم؟
عبدالخالق عبدالله، مشاور ولیعهد ابوظبی نیز با اشاره به تشدید لحن حسن روحانی در قبال آمریکا نوشت: مواضع جدید رئیس‌جمهور ایران صرفا استفاده داخلی دارد و نباید به‌دنبال دلالت‌های بین‌المللی برای این سخنان بود. یاسر الزعاتره، نویسنده اخوانی اما در این‌باره نظر دیگری دارد: تشدید لحن روحانی نشان می‌دهد کنترل سیاست خارجی ایران به‌طور کامل از اختیار او خارج شده و جریانات تندتری مدیریت این حوزه را در دست گرفته‌اند. عبدالله شایجی، استاد دانشگاه کویت نیز با اشاره به تهدید اخیر ترامپ در توییتر نوشت: این جدی‌ترین تهدید علیه ایران طی سال‌های اخیر بوده و بیانگر اراده موجود در واشنگتن برای مقابله با سیاست‌های تهران است.
در همینه زمینه :
