کاروانسرایی که عبادتگاه شد
یکی از بناهای تاریخی و قدیمی محله اودلاجان مسجد کاظمیه است. بنای اولیه این مسجد یک کاروانسرا بوده که سیدمیرزا کاظم مستوفی تفرشی بعد از تخریب، بانی ساخت آن شد. میرزا سیدکاظم مستوفی تفرشی پسر سیدمیرزا هدایتالله تفرشی در اوایل پادشاهی محمدشاه قاجار وارد عرصه خدمات دولتی شد. سال 1248شمسی، وقتی ناصرالدین شاه دستور توسعه دارالخلافه را داد، خیابان دروازه دولاب که زمین مسجد در آن واقع شده بود، از خیابانهای جدید محسوب میشد. با تغییر حصار شهر و توسعه تهران، انتخاب این زمین که نبش خیابان جدید و اصلی بود برای ساخت مسجد اهمیت زیادی داشت. نام این مسجد برگرفته از نام میرزا کاظم به کاظمیه شهرت پیدا کرد.
بهگفته علیرضا زمانی، تهرانپژوه، این مسجد براساس وقفنامه سال 1260خورشیدی ساخته و وقف شد. این بنا دارای 1608مترمربع به سبک معماری قدیمی بدون گنبد و گلدسته است. صحن این مسجد تاریخی ذوزنقهشکل و از دو قسمت مستطیل و مثلث تشکیل شده و نمای صحن آجرکاری، اجرای طاقنما و نقوش معقلی تزئین شده از ویژگیهای این مسجد است.»
زمانی در بخش دیگر صحبتهایش از نورگیر زیبای این مسجد قدیمی یاد میکند و میگوید: «سقف شبستان این مسجد با طاق و آجرچینی ضربی تزئین شده و با اجرای این سبک معماری نورگیری مسجد با دو پنجره در طرف راست محراب تأمین میشود که باعث شکلگیری فضایی زیبا برای ادای فرایض دینی شده است.»
بهگفته این تهرانپژوه، آزاره این شبستان سنگی است و در تزئین محراب نیز از کاشیکاری استفاده شده. کاشیهای خشتی، اجرای کتیبه با خط و نقوش اسلیمی و ترنج از زیباترین تزئینهای محراب این مسجد است. همچنین محمدعلی خان سدیدالسلطنه از نویسندگان و رجال قاجاری در یکی از سفرنامههایش بهوجود کتیبهای که در آن شعری در مدح ناصرالدینشاه حک شده بود، اشاره کرده است. البته امروز هیچ اثری از این کتیبه نیست.
علیرضا زمانی درباره آبانبار فراموش شده این مسجد میگوید: «گوشه شمال غرب صحن مدرسهای که بعدها در دل این مسجد ساخته شد آبانباری وجود داشت که روزگاری آب مصرفی محله را تأمین میکرد و امروز هیچ اثری از آن نیست.»