شگردهای قاتل خاموش

قاتل خاموش آرام و بی‌سرو صدا وارد می‌شود، طعمه‌هایش را انتخاب می‌کند و بدون آنکه آنها بتوانند مقاومتی از خود نشان دهند، جان‌شان را می‌گیرد. به همین دلایل است که در سال‌های اخیر مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن یا گازگرفتگی به عنوان  قاتل خاموش شناخته می‌شود؛ قاتلی که بی‌سرو صدا هر سال به‌خصوص در فصل سرما قربانیان زیادی می‌گیرد و خانواد‌ه‌های زیادی را عزادار می‌کند. اما گازگرفتگی معمولا چگونه اتفاق می‌افتد؟ در این گزارش به پرتکرارترین سهل‌انگاری‌هایی که موجب نشت گاز مونوکسیدکربن و گازگرفتگی می‌شود پرداخته‌ایم.

خطری به نام آبگرمکن
آبگرمکن مثل وسایل گازسوز دیگر به‌خودی خود هیچ خطری ندارد و برای راحتی و آسایش خانواده استفاده می‌شود اما اگر اصول ایمنی در کار کردن با آن رعایت نشود می‌تواند خطر‌ساز و فاجعه‌آفرین باشد. نصب آبگرمکن در حمام یا فضایی که به‌طور عادی در آن هوا جریان ندارد باعث کمبود اکسیژن می‌شود و ایجادخفگی می‌کند. همچنین نصب هرگونه وسیله گازسوز در حمام مغایر اصول ایمنی است. آبگرمکن دیواری در حدود دو تا سه برابر یک آبگرمکن زمینی نیاز به مصرف گاز دارد و در نتیجه اکسیژن موجود در فضای مسکونی را به سرعت مصرف می‌کند و درصورتی که هوا جریان نداشته باشد، کمبود اکسیژن در فضای آپارتمان منجر به بدسوزی آبگرمکن و تولید گاز سمی co می‌شود.
در ساختمان‌های کوچک‌تر از ۵۰ متر به دلیل فضای محدود درصورتی که تهویه مناسب وجود نداشته باشد آبگرمکن دیواری می‌تواند حادثه‌ساز باشد.

شومینه، غیرقابل اعتماد
از شومینه بیشتر به‌عنوان دکور استفاده می‌شود. توجه داشته باشید وسایل گازسوز فقط می‌توانند نیازهای گرمایشی را تأمین کنند و هر نوع بهره‌برداری فرعی و نا ایمن از آنها می‌تواند پیامدهای خطرناکی داشته باشد. برای ایمنی بیشتر بهتر است:
شومینه مجهز به ترموکوپل و شیر جداگانه قطع و وصل باشد.
نحوه ساخت تنوره آجری شومینه باید طوری باشد که گازهای حاصل از احتراق را به سمت بالا و دودکش فلزی تعبیه شده هدایت کند.
اجاق شومینه باید کاملاً زیر دودکش قرار داشته باشد تا گازهای حاصل از احتراق به فضای اتاق نفوذ نکند.
برای خروج ایمن گازهای حاصل از احتراق از دودکشی به قطر ۱۵ سانتی‌متر استفاده شود.نصب شومینه در آپارتمان‌های کوچک می‌تواند خطرساز باشد. در اینگونه مواقع ترجیحاً از بخاری گازی استفاده شود.دودکش شومینه باید بدون درز تا بالای بام ادامه داشته باشد و حتماً دارای کلاهک H باشد.
شیر شومینه را در پایان فصل زمستان بسته و خروجی آن را با درپوش مسدود کنید.
با توجه به امکان نفوذ گازسمی(CO) از درزهای دودکش آجری به ساختمان، از دودکش آجری استفاده نکنید.
قبل ازروشن کردن شومینه حتماً از بازبودن دریچه شومینه(دمپر) اطمینان پیدا کنید. اگر دمپر درحالت بسته باشد، همه گازهای سمی ناشی از احتراق به فضای مسکونی برمی‌گردد.

بخاری گازی
هرچند این روزها با رواج استفاده از انواع پکیج‌ها و سیستم‌های گرمایشی مدرن استفاده از بخاری گازی کمتر شده، اما هنوز هم از این بخاری‌ها استفاده می‌شود و درصورت رعایت نکردن موارد ایمنی به وسیله‌ای مرگبار تبدیل می‌شود. در مورد استفاده از بخاری‌های گازسوز لازم است به این موارد اهمیت داده شود:‌

 درصورتی که بعد از فصل سرما بخاری را جمع‌آوری می‌کنید حتما انتهای شیر را با درپوش مسدود کنید و هنگام وصل مجدد از افراد
با صلاحیت کمک بخواهید.
یکی از نکات اساسی این است که همیشه اجازه بدهید هوای کافی برای تنفس شما و روشن‌بودن بخاری گازسوز به اتاق برسد. وجود روزنه‌های زیر درها برای این منظور مفید است. بنابراین این روزنه‌ها را مسدود نکنید.
 از صحیح سوختن گاز و سلامت بخاری به‌وسیله افراد ذیصلاح مطمئن شوید.
 از سلامت دودکش مربوط به بخاری مطمئن شوید.
 هر بخاری یا وسیله گازسوز باید به یک دودکش مجزا و مجهز به کلاهک متصل باشد. دقت کنید بخاری همیشه باید با شعله آبی بسوزد.

دودکش‌ها را جدی بگیرید
وسایل گازسوز برای روشن شدن و سوختن مناسب نیاز به هوا دارند و تنها راه ارتباطی آنها با فضای خارج از ساختمان از طریق دودکش است.
گازگرفتگی معمولا در اثر فقدان دودکش مناسب برای وسایل گازسوز به‌خصوص بخاری و آبگرمکن و نبود ‌تهویه کافی در فضای اتاق اتفاق می‌افتد. سوختن ناقص گاز و تجمع گازهای مسموم‌کننده یا حتی کمبود اکسیژن سبب مسمومیت افرادی که درچنین فضایی تنفس می‌کنند می‌شود و ممکن است به مرگ آنها منتهی شود. بنابراین برای جلوگیری از خطرات ناشی از سوختن ناقص وسایل گازسوز و گازگرفتگی به این نکات دقیقاً توجه کنید.
هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش استاندارد و مجزا و مجهز به کلاهک باشد.
همواره محل اتصال دودکش به وسایل گازسوز را بازرسی کنید و از آب‌بندی و ثبات آنها مطمئن شوید.
مسدود شدن دودکش سبب سوخت ناقص و ایجاد گازهای خطرناک و مسموم‌کننده و برگشت چنین گازهایی به داخل فضای زندگی و باعث گازگرفتگی و مرگ می‌شود.
دودکش وسایل گازسوز در محل عبور از شیشه‌های پنجره نباید مستقیماً با شیشه در تماس باشد زیرا در چنین حالتی امکان شکستن شیشه در اثر حرارت و لق شدن و افتادن دودکش وجود دارد.
درصورتی که دودکش از پنجره به بیرون هدایت شده است باید دارای حداقل یک متر ارتفاع عمودی از محل خروج از پنجره باشد.

اجاق گاز بخاری نیست

بررسی خبر گازگرفتگی‌های مرگبار نشان می‌دهد بسیاری از قربانیان به‌دلیل استفاده از اجاق گاز به‌عنوان بخاری دچار گازگرفتگی شده و جان‌شان را از دست داده‌اند؛ به همین دلیل است که همیشه تأکید می‌شود: «اجاق گاز، بخاری نیست». در این‌باره لازم است این موارد را جدی بگیرید:

1. اجاق گازهای بزرگ و سایر وسایل گازسوزی که به‌طور ثابت در یک محل نصب می‌شوند باید به‌وسیله لوله فلزی به سیستم لوله‌کشی ساختمان وصل شوند.
2. هنگام روشن کردن اجاق گاز ابتدا شمعک یا کبریت را روشن و سپس شیر گاز را باز کنید.
3. در اجاق گازهایی که شمعک ندارند همیشه ابتدا کبریت را روشن و سپس شیر گاز را باز کنید.
4. سررفتن ظرف غذا و مانند آنها روی اجاق گاز ممکن است باعث خاموش شدن گاز شود بنابراین هنگام استفاده از اجاق گاز باید دقت شود که ظرف غذا سر نرود. چنانچه این عمل اتفاق افتاد و شعله خاموش شد باید فوراً شیر گاز را بسته و پس ‌از خارج کردن گاز منتشرشده در فضای آشپزخانه، اجاق گاز را تمیز و آماده روشن کردن مجدد کرد.
5. همیشه مراقب باشید که مشعل‌های اجاق گاز و ضمائم آن کاملاً تمیز و مرتب باشد تا گاز بتواند به راحتی و به اندازه کافی به مشعل برسد و با شعله آبی بسوزد.
6.برای نظافت اجاق گاز باید هفته‌ای یک یا دو بار شیر مصرف مربوطه را ببندید و مشعل‌ها و ضمائم آن را از جای خود بیرون آورید و پس‌از تمیز کردن و شستن، کاملاً آنها را خشک‌ کنید و دوباره در جای خود قرار دهید.

  از شلنگ‌ها غافل نشوید
رعایت نکات ایمنی درخصوص استفاده از شلنگ‌های مناسب برای اتصال وسایل گازسوز به لوله‌کشی ساختمان از اهمیت ویژه و حساسی برخوردار است. شلنگ‌های لاستیکی معمولی در برابر ترکیبات نفتی و گازی به سرعت فاسد می‌شوند. به همین دلیل برای وصل کردن وسایل گازسوز از شلنگ‌های لاستیکی تقویت شده استفاده کنید.

   نصب چراغ برقی به جای روشنایی گازی
روشنایی گازی برای مواقعی که جریان برق در ساختمان‌ها قطع می‌شود پیش‌بینی شده است. این روشنایی موقتی و تا زمان وصل مجدد برق است. بنابراین نصب چراغ روشنایی در قسمت‌های مختلف منازل به‌دلیل خارج‌نشدن گازهای حاصل از احتراق خطرناک است. نصب چراغ‌های برقی اضطراری (شارژی) در این مواقع منطقی‌تر است.