پاکسازی تالاب انزلی به شیوه کانادایی

مریم ساحلی| انزلی  - خبرنگار  :

 تالاب انزلی رنجور است و درکنار دردهایی چون هجوم انواع فاضلاب ، افزایش رسوب ، کم‌آبی و دست اندازی سوداگران، گونه‌های مهاجمی چون آزولا و سنبل آبی نیز نفس تنگ تالاب را تنگ‌تر کرده است. اخیرا خبر خریداری و آغاز به کار دستگاه مکانیزه جمع آوری زباله و گیاهان مهاجم همچون آزولا و سنبل آبی برای تسریع در احیای تالاب بین المللی بندرانزلی توسط  اداره حفاظت ازمحیط زیست گیلان انتشار یافت. بی تردید  تن بی رمق تالاب این روزها چشم انتظار اقدامات موثر برای احیاست و امید می رود  فعالیت این دستگاه  با توجه به  ملاحظات  ویژه  این عرصه  در روند نجات تالاب موثر باشد.  


 تحقق تصمیم 10 ساله

 یک فعال محیط زیست در گفت و گو با همشهری  اظهار می‌کند: اداره کل محیط زیست گیلان بیش از 10سال قبل نیز خبر از تمایل این اداره به خرید دستگاهی داده بود که علاوه بر جمع‌آوری آزولا، امکان قطع نی و .. را هم داشته باشد که ظاهرا این هدف   در سال جاری محقق شد.
«لیلا مسروری» می افزاید: اگرچه مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان اعلام  کرده  که این دستگاه با تحقیقات فراوان در مورد کاربری و کارایی آن از کانادا خریداری شده است ، ولی مشخصات دقیق‌تری از این دستگاه منتشر نشده است. دستگاهی که قرار است زباله هم جمع کند و بر اینکه توان جمع آوری گیاهان مهاجم را از جمله سنبل آبی و آزولا دارد، بسیار تاکید شده است.


 مشکلاتی که دستگاه ایجاد می کند

مسروری می‌گوید : گیاهان مهاجم به ویژه سنبل آبی  ، بسیار تکثیرپذیر هستند  و حتی هر قطعه  به‌جا مانده از آنها  قابلیت رشد و نمو دارد.باید دید ‌آیا این دستگاه سبب خرد کردن و پراکنده شدن این گیاه  نمی‌شود؟ وی ادامه می دهد: مساله دیگر این است  که مسئولان ذی‌ربط  برای امحای گیاهان جمع‌آوری شده  چه برنامه‌ای  دارند. از طرفی می‌دانیم تالاب انزلی در تمام فصول میزبان پرندگان است. چنین دستگاهی به لحاظ سر و صدا، چه تاثیری بر حضور پرندگان در تالاب خواهد داشت؟!

در همین روزهایی که دستگاه فعالیت داشته، زمان  تخم ریزی و رشد و نمو بچه‌ماهی‌‌ها بوده است، آیا  چنین دستگاهی محل زیست بچه‌ماهی‌ها را نا امن نمی‌کند؟!
همچنین دستگاهی که در تنگنای مالی فعلی با صرف چنین هزینه‌ای خریداری شده است آیا مناسب برای تمام نقاط تالاب هست؟ اکنون نقاط فراوانی در تالاب وجود دارد که قایق موتوری معمولی با 2 سرنشین قادر به حرکت در آن نیست و پاشنه و پروانه موتور در لای و لجن کف تالاب گیر می‌کند؛ از طرفی می‌دانیم که این مناطق نیز خود آلوده به آزولاست .


 اهمیت توجه به ویژگی های مناطق مختلف

 مسروری با بیان این که  قصد آن نیست که عملکرد این دستگاه را زیر سوال ببریم که بی شک قابلیت‌های مفیدی هم دارد، می گوید: ولی سوال این‌جاست دستگاه  در کشور مبدا و سازنده یعنی کانادا با آن دریاچه های وسیع ، برای کدام پهنه آبی ساخته شده است؟  تراکتور باغی، تراکتور زراعی و کمباین همه مناسب کشاورزی‌اند، ولی هر یک مناسب جایی و برای کاری تعریف شده‌ا‌ند. لذا این سوال مطرح است که آیا این دستگاه مناسب حضور در تالابی با ویژگی و مشکلات تالاب انزلی هست؟ از طرفی گفته شده که قصد استفاده از این دستگاه در سایر تالاب‌های استان نیز هست که بی شک تک تک تالاب های ما از تالاب بوجاق تا امیر کلایه و کیاکلایه و استیل و لاگون کیاشهر و جوکندان و غیره که به جز بوجاق وسعتی بسیار کمتراز تالاب انزلی دارند، دارای حساسیت‌های خاص خود هستند. 


 قابلیت های دستگاه جمع آوری مکانیکی

مدیر کل اداره حفاظت از محیط زیست گیلان درباره قابلیت های  دستگاه جمع‌آوری مکانیکی در گفت و گو با همشهری اظهار می‌کند: این دستگاه  برای کنترل و جمع‌آوری   گیاهان تالاب (گونه‌های مهاجم وگونه بلوم یافته) از کانادا خریداری شده  ودر اسکله پاسگاه قلم گوده انزلی استقرار یافته است. این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده  که قابلیت جمع‌آوری گیاهان سطح تالاب و گیاهان شناوردر آب را دارد؛ همچنین نی‌بری و ریشه‌کنی نی نیز به راحتی توسط این وسیله میسر است.

«قربانعلی محمد پور»  با بیان اینکه برای خرید این دستگاه 280 میلیون تومان هزینه شده است، می‌گوید : این دستگاه حتی قابلیت جمع‌آوری پسماند‌های رها شده در تالاب را نیز دارد ودر مواقع سیلابی که پسماند زیادی از بالادست وارد تالاب می‌شود، از این طریق قابلیت جمع‌آوری ومدیریت وجود دارد. حداقل عمقی که شناور این دستگاه در آنجا قابلیت تردد دارد 40 سانتی‌متر است . از این لحاظ بسیار منحصر به‌فرد ودر جاهای کم عمق تالاب از قدرت مانور خوبی بر خوردار است.
وی ادامه می دهد:  بیل جمع‌آوری این دستگاه تا عمق 5/1 متر پایین می‌رود و تمامی گیاهان و سایر اجسام را به راحتی جمع آوری می‌کند. سکوی حمل دارای ظرفیتی برابر یک تن است که مجهز به نوار نقاله است و این امر تخلیه مواد جمع آوری شده را در حاشیه ها میسر می‌سازد. ظرفیت این دستگاه وابستگی زیادی به تراکم پوشش گیاهی  یا پسماند رها شده دارد، ولی به طور معمول  اکنون روزانه تا ٢٠ کیلومترمربع را پاکسازی می‌کند. صدای این دستگاه از حد استاندارد صدا در محیط های طبیعی پایین‌تر است(در حد صدای قایق موتوری )  و معضل خاصی ایجاد نمی‌کند. 


سرنوشت گیاهان جمع‌آوری شده

محمد‌پور  درباره  سرنوشت گیاهان جمع‌ آوری شده از تالاب انزلی می‌گوید: گیاهان جمع آوری شده به روش‌های مختلف امحا می‌شوند. قربانعلی محمد پور ادامه‌می‌دهد گیاهانی که ارزش غذایی برای دام داشته باشند مانند آزولا، سراتوفیلوم ونی بعد از تخلیه وآبگیری در حاشیه به راحتی قابل حمل ونقلند ‌ومی توانند در مزارع پرورش ماهی، مرغداری‌ها ودامداری‌ها مورد استفاده قرار گیرند. گیاه سنبل آبی نیز بعد از جمع‌آوری در لایه‌های آهک ونمک دفن می‌شود. زباله‌های جمع آوری شده‌ هم تحویل مرکز امحای زباله داده می‌شود.  به گفته وی استفاده مجدد از گیاهان جمع‌آوری شده از تالاب در دست بررسی است.