بازار سیاه آب در روستاها

سارا گلابگیریان| یزد - خبرنگار:

فروش آب در روستاهای استان به موضوعی عادی تبدیل شده است. قیمت هر تانکر 20 هزار لیتری آب تا چند ماه پیش 200 تا 300 هزار تومان بود، اما اکنون تا 500 هزار تومان هم معامله می‌شود.
 منبع تامین این آب مشخص نیست، اما آنچه از گفته مسئولان برمی‌آید این است که برخی کشاورزان به برداشت آب از چاه‌های کشاورزی و فروش آن اقدام می‌کنند؛ در حالی که این اقدام ممنوع است و هر کشاورز اجازه برداشت به اندازه سطح زیر کشت خود را دارد؛ از این رو مسئولان در حال پالایش چاه‌های واگذار‌شده اعم از کشاورزی و صنعتی هستند تا منابع تامین آب‌های فروشی را پیدا کنند.

اکنون بسیاری از روستاهای استان با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کنند. برخی اهالی روستاها دارای سهمیه آب از محل چشمه یا قنات بودند که در اثر خشکسالی‌ها، آب آن روز به روز کاهش یافته است. اما در سال‌های گذشته، برخی ساکنان روستا نیز با توجه به بهتر بودن وضعیت منابع آبی به اجاره آب از سهمیه چشمه و قنات‌ها اقدام کرده و درختانی را به بار آورده‌اند، اما با توجه به کاهش بارندگی‌ها، اهالی روستا دیگر آب خود را اجاره نمی‌دهند. برخی باغ‌های ایجاد‌شده که بدون سهمیه آب بودند، این روزها وضعیت بسیار بدی دارند؛ از‌این‌رو شاهد فروش آب در روستاهای استان هستیم. تانکرهایی که شماره‌های آنها گاه بر در و دیوار روستا درج شده است، مسئول تامین آب مورد نیاز این باغ‌ها یا کشاورزانی هستند که منابع آبی آنها کفاف نیازشان را
 نمی‌دهد.


قیمت معامله آب در روستاها

یکی از اهالی روستای بنادک‌سادات با اشاره به اینکه اردیبهشت امسال 20 هزار لیتر آب با نرخ 280 هزار تومان خریداری کرده است، می‌گوید: زمینی از پدرم در روستا به ارث بردم که آب محدودی دارد، به کاشت درخت برای نگهداری از این زمین اقدام کرده‌ام، اما آب آن کفاف نمی‌دهد؛ از‌این‌رو مجبورم برای آبیاری درختان آب خریداری کنم.
«رضا دهقان‌بنادکی» ادامه می‌دهد: قیمت آبی که در روستاها به فروش می‌رسد بسیار بالاست و همه از عهده خرید آن برنمی‌آیند و بسیاری از درختان و باغ‌ها به دلیل کمبود آب از بین می‌روند.
وی می‌افزاید: کشاورزان و روستاییان انتظار دارند دولت برای تامین آب کشاورزی مورد نیاز هم اقدام کند. همان‌طور که آب آشامیدنی به صورت سیار تامین می‌شود، آب کشاورزی نیز باید به قیمت ارزان در بین کشاورزانی که نیاز واقعی دارند، توزیع شود تا حاصل تلاش‌های آنها به هدر نرود.

یکی از اهالی روستای گل‌افشان نیز از وضعیت منابع آبی روستا بسیار نگران است و می‌گوید: متقاضی خرید یک تانکر آب برای تامین آب مورد نیاز باغ بودم که عنوان شد 500 هزار تومان قیمت دارد.
«حمید زارع» می‌افزاید: وقتی علت این قیمت را جویا شدم، گفته شد که این آب شیرین و برای کشاورزان بهترین آب است و اگر بخواهم آب را ارزان‌تر بخرم، می‌توانم آب شورتر بگیرم که برای درختان مضر است.
وی می‌گوید: مشخص نیست که این ادعاها صحت دارد یا نه، اما قطعا این نوع فروش آب بدون نظارت صورت می‌گیرد.
وی، با اشاره به مراجعه به آب منطقه‌ای برای دریافت سهمیه آب با توجه به کاهش آبدهی چشمه‌اش، می‌گوید: انتظار می‌رود مسئولان در این شرایط که کشاورزان با مشکلات بسیاری این حرفه را نگه داشته‌اند و روستا را ترک نکرده‌‌اند، از آنها حمایت بیشتری کنند.


ممنوعیت فروش آب 

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان با تاکید بر اینکه فروش آب با تانکر در روستاها ممنوع است، می‌گوید: هیچ کس مجاز به فروش آب از محل چاه‌های کشاورزی نیست.
«محمدمهدی جوادیان‌زاده» ادامه می‌دهد: شرکت آب منطقه‌ای در موارد اضطراری که درختان در حال خشک شدن یا دام‌ها در حال از بین رفتن هستند، آب را به صورت موقت در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد.
وی می‌افزاید: متقاضیان ابتدا درخواست خود را به شرکت آب منطقه‌ای اعلام می‌کنند و بعد از بررسی درخواست، در صورت موافقت، از محل 2 حلقه چاه اضطراری آب مورد نیاز برای آنها با تعرفه مشخص تامین می‌شود.
جوادیان‌زاده با اشاره به اینکه طرف مصرف این آب‌ها مشخص است، اظهار می‌کند: به نظر می‌رسد این شیوه فروش آب با تانکر با نرخ‌های متفاوت از محل برداشت از چاه‌های کشاورزی باشد.

این مسئول می‌افزاید: با توجه به اینکه آب کشاورزی مجانی است، برخی کشاورزان با برداشت از چاه‌های خود، به آب‌فروشی اقدام می‌کنند که  اگر مطلع شویم چاه پلمب و مجوز آن باطل می‌شود.
مدیرعامل شرکت‌ آب منطقه‌ای استان درباره حمایت از کشاورزان در شرایط خشکسالی، می‌گوید: کشاورزی استان با کم‌آبی مواجه است، اما قطعا، نیاز به آب بسیار است و ما نمی‌توانیم پاسخگو باشیم.
وی می‌گوید: اگر کشاورزی دارای چاه مجوز‌دار یا قنات باشد و با کمبود آبدهی مواجه شود، بعد از بازدید مجوز کف‌شکنی یا پیشه‌کار صادر می‌شود، اما اگر منابع آبی غیرمجاز باشد، هیچ تعهدی نسبت به آن نداریم.


تعدیل سهمیه آب بخش کشاورزی 

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان با بیان اینکه 83 درصد از آب مصرفی استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، می‌گوید: برداشت آب در بخش کشاورزی بیشتر از سهمیه تعیین شده است و به همین دلیل بر اساس دستورالعمل وزارت نیرو و قوانین موجود، اصلاح و تعدیل سهمیه برداشت آب از چاه‌های کشاورزی دنبال شده است.
وی ادامه می‌دهد: ابتدا پروانه‌های چاه‌های کشاورزی اصلاح و تعدیل می‌شود و بعد هر کشاورز با نصب کنتورهای هوشمند بر اساس برنامه به‌روز شده، آب برداشت خواهد کرد. اگر این اتفاق بیفتد، به مدیریت مصرف 50 درصدی در بخش کشاورزی دست خواهیم یافت.
به گفته جوادیان‌زاده، از 3200 حلقه چاه کشاورزی 1400 حلقه به کنتور هوشمند مجهز و اصلاح و تعدیل پروانه‌ها هم با جدیت دنبال شده است.