حرف بزن، يقه نگير

لیلا شریف-روزنامه‌نگار

آمار «مراجعان نزاع» در 6ماه نخست امسال که از سوی پزشکی قانونی اعلام شده از یک سو و صحبت‌های معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه که اززیاد بودن پرونده‌های نزاع در مراجع قضایی و نهادینه نشدن فرهنگ گفت‌وگو سخن گفته، از سوی دیگر حقایقی را درباره میزان آرام یا عصبانی بودن مردم در شهرهای مختلف نشان می‌دهد.

حجم بالای پرونده‌های بی‌اهمیت
«فرهنگ گفت‌وگو را نهادینه نکرده‌ایم»؛ این موضوع را که از سوی اصغر جهانگیر، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه مطرح شده باید به‌عنوان عامل اصلی افزایش درگیری‌ها و نزاع‌ در میان مردم ایران معرفی کرد.
به‌گفته جهانگیر «سالانه وجود ۷۰۰ هزار پرونده نزاع در محاکم، نشان‌دهنده این است که فرهنگ گفت‌وگو را نهادینه نکرده‌ایم.ورود پرونده‌های زیاد بی‌اهمیت به محاکم، دستگاه قضا را با مشکلات زیادی مواجه کرده و به اطاله دادرسی دامن زده است.»

ثبت کمترین آمار نزاع به نام مردم ایلام
سازمان پزشکی قانونی به رسم هر سال آماری از مراجعان نزاع منتشر می‌کند و براساس آمار 6‌ماه نخست سال 1403باید گفت که نزدیک به 323هزار مراجعه نزاع در این مدت ثبت شد و تهرانی‌ها با 56هزار و 695مراجعه در صدر لیست پزشکی قانونی قرار دارند.
در مقابل آمار مردم تهران، اهالی ایلام با یک‌هزار و 846مورد کمترین آمار را به نام خود ثبت کردند و شاید بتوان گفت مردم این شهر از گفت‌وگو و ریش‌سفیدی، بیشتر برای حل مسائل استفاده می‌کنند.
نکته قابل‌توجه در میان آمار نزاع‌های امسال مربوط به تفکیک آمار زنان و مردان است و جمع کل آمار نشان می‌دهد که مردها با 213هزار و 73مراجعه برای نزاع بیشتر از زنان اهل دعوا هستند چرا که در آمار 6ماه 1403، 110هزار و 395مراجعه برای نزاع به نام زنان است.

چطور می‌توان آمار نزاع را کاهش داد؟

حسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران
برای تحلیل دلایل افزایش نزاع تنها نباید نگاهمان را به ویژگی‌های فردی محدود کنیم چرا که عوامل اجتماعی و اقتصادی نیز در آمار نزاع و خشونت اثرگذار هستند. در این میان نباید فراموش کرد که ما نیازمند توجه ویژه به سلامت روانی و اجتماعی افراد هستیم اما با وجود اینکه در دین اسلام به «کظم غیظ» اشاره شده، این نگاه در موضوعات اجتماعی و فرهنگی مورد تأکید قرار نگرفته است.

چند نکته که برای کاهش آمار نزاع باید مورد توجه قرار بگیرند:
1- سلامت روان: در دوران بعد از کرونا اعلام شد که احتمال سونامی اختلالات روانی وجود دارد، بنابراین باید قبول کرد که آمار مبتلا بودن 25درصد افراد به حداقل یک اختلال روانی افزایش یافته است؛ موضوعی که در کنترل خشم و پرهیز از نزاع تأثیر دارد.
2-مهارت گفت‌وگو: آموزش مهارت گفت‌وگو چندان که باید مورد توجه قرار نگرفته است و افراد نمی‌دانند در شرایط بحرانی چگونه با دیگران دست به گفت‌وگو بزنند.
3-مهارت‌های ارتباط اجتماعی: تعارض در جامعه امری طبیعی است اما مردم مهارت حل تعارض را بلد نیستند تا اگر اختلاف نظری رخ داد، با ارتباط درست دست به رفع تعارض بزنند، در چنین شرایطی است که تعارض‌ها ممکن است به بحران و خشونت تبدیل شوند.
4- خودمراقبتی: افراد در شرایط کنونی جامعه باید کارهایی را انجام دهند که حالشان را خوب کند، این آمارهای اختلالات و جرائم نشان می‌دهد که مردم خودشان را فراموش کرده‌اند.