احیای بناهای تاریخی با امتیاز ویژه

مریم باقرپور- روزنامه‌نگار

به‌تازگی درهای خانه میرزا آقاخان نوری، ‌صدراعظم ناصرالدین‌شاه، معروف به «خانه امام جمعه» به روی مردم باز شده است. این خانه با همراهی شهرداری منطقه12 و بخش خصوصی پس از 6سال احیا شد. اما این نخستین خانه در پایتخت نبوده که بهسازی شده و آخرین هم نخواهد بود؛ چراکه به‌گفته رئیس کمیته میراث‌فرهنگی شورای شهر تهران، ۱۰خانه تاریخی تا پایان این دوره مدیریت شهری با همراهی شهرداری مرمت می‌شود. از طرفی برخی املاک مانند خانه شیخ فضل‌الله نوری و خانه علاءالدوله تملک شده‌اند تا بهسازی شوند.

امتیاز شهرداری  به خانه های قدیمی چیست؟
اعطای مجوز رایگان مرمت
 صدور 24 ساعته مجوز مرمت
 پرداخت تسهیلات
تسهیل‌گری در امور اداری شهری
 معافیت از پرداخت عوارض و هزینه‌ها

شهرداری حامی خانه‌های تاریخی است
وحیدرضا انارکی‌محمدی، شهردار منطقه12: در ماه‌های گذشته بیش از 10خانه در منطقه12 به بهره‌برداری رسید که از آن میان می‌توان از حمام تاریخی کاشف‌السلطنه و «خانه کوچک من» یاد کرد. همچنین قرار است تا پایان دوره مدیریت ششم 15مجموعه تاریخی‌ در این منطقه با همکاری بخش خصوصی احیا کنیم. در این زمینه می‌توان به بلدیه یا همان خانه شهر و خانه هوشنگ مرادی‌کرمانی اشاره کرد که در دهه فجر بازگشایی می‌شود. احیای خانه سرهنگ و هتل گیلان‌نو هم پس از تملک به بخش خصوصی واگذار شده‌است. البته باید این موضوع را مدنظر داشت که شهرداری حامی خانه‌های تاریخی است و از هیچ کمکی برای احیایشان کوتاهی نمی‌کند. مثلا برای مالکان ظرف 24ساعت مجوز بهسازی این خانه‌ها صادر می‌شود، یا هزینه‌ای برای عوارض از آنها دریافت نمی‌شود. اگر هم خانه توسط شهرداری تملک شده باشد، در اختیار بخش خصوصی یا فرهنگی قرار می‌گیرد تا کاربری برای آن تعریف شود.

6 طرح توسط معاونت نوسازی بافت تاریخی در حال انجام است که می‌توان به آشیانه قدیمی فرودگاه قلعه‌مرغی، پیاده‌راه حصار ناصری، احیای بافت‌های تاریخی و تملک‌هایی چون تملک خانه شیخ فضل‌الله نوری اشاره کرد.

88 پلاک مجموع خانه‌های تاریخی مرمت‌شده و فعال شهر تهران است که در اختیار دولت، شهرداری، سازمان‌ها یا بخش خصوصی قرار دارد.

منطقه12 بیشترین مساحت بافت تاریخی را دارد
مهمترین مرکز اقتصادی تهران‌، بیشترین مساحت بافت تاریخی را دارد و مدیریت شهری این منطقه با اعطای امتیازهای ویژه براساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران روند احیا و بازسازی خانه‌ها را بر عهده دارد. وضعیت بافت تاریخی این محدوده به این شرح است:

  مساحت: 1600هکتار
  تعداد خانه‌های تاریخی: 300پلاک
  مدت زمان صدور مجوز مرمت و نوسازی: 24 تا 48ساعت
  تعداد خانه‌های تاریخی که تا آخر سال افتتاح می‌شود: 10پلاک
  برخی ساختمان‌ها که در مسیر نوسازی و بهره‌برداری هستند: هتل صد‌ساله گیلان نو، حمام کاشف‌السلطنه، خانه سرهنگ، خانه هوشنگ مرادی‌کرمانی

ساختمان بلدیه به‌عنوان یک‌بنای فرهنگی تا حدود 60روز دیگر در این منطقه افتتاح می‌شود.

مشخصات کلی خانه امام جمعه
شماره ثبت ملی: 1772
تاریخ ثبت اثر: 26آبان 1375
موقعیت: خیابان ناصرخسرو، روبه‌روی
صوراسرافیل، کوچه امام‌جمعه، شماره37
قدمت: قاجاریه
 وسعت خانه‌باغ اولیه در دوره قاجار:
 25هزار مترمربع
 وسعت ساختمان فعلی: 1000مترمربع
نوع معماری: ترکیب معماری ایرانی و اروپایی
 شروع نوسازی و مرمت: آبان‌ماه1402
 زمان بهره‌برداری: آبان‌ماه1403
 مالک اول: میرزا آقاخان نوری
 مالک دوم: نماینده آیت‌الله خویی
 امام‌جمعه تبریز از 1290شمسی

11 طرح مطالعاتی نوسازی بافت تاریخی توسط معاونت بافت و بناهای تاریخی شهرداری تهران به پایان رسیده‌است.

مرمت   ۱۰ خانه تاریخی تهران تا پایان مدیریت شهری
احمد علوی، رئیس کمیته گردشگری  شورای شهر تهران اعلام کرده که 01 خانه تاریخی تا پایان این دوره این مدیریت شهری با توان بخش خصوصی مرمت می‌شود.احمد علوی درباره همراهی شهرداری تهران وکمک به میراث فرهنگی در احیای خانه های تاریخی اینطور می‌گوید.

 مرمت خانه و اماکن میراثی توسط بخش خصوصی و همچنین نگهداری از اینها با توان و اعتبار خودشان اقدام مناسبی است که از سوی بخش خصوصی شاهد آن هستیم.
  در اسفند ۱۴۰۲ شورای شهر تهران، مصوبه احیای بافت تاریخی تهران داشت که براساس امتیازاتی برای مالکان بخش خصوصی در احیای خانه‌های تاریخی در نظر گرفته شد تا تشویق شوند.
   این مصوبه در منطقه ۱۲ به خوبی اطلاع‌رسانی و اجرایی می‌شود؛ به‌گونه‌ای که خانه هوشنگ مرادی کرمانی برای تبدیل به خانه قصه توسط بخش خصوصی در دستور کار قرار دارد و خانه صدراعظم نیز با توان و اعتبار ۶۰ میلیارد تومان توسط بخش خصوصی مرمت شد.
  خانه صدراعظم ناصرالدین شاه در بافت بازار قرار دارد و می‌تواند در آن بافت شلوغ، محلی برای وقت‌گذرانی خانواده‌ها باشد.
 امید است مسیر جدیدی در مرمت و احیای خانه‌های تاریخی شهر تهران ایجاد شود؛ به‌طوری‌که 10بنای تاریخی دیگر که در اختیار بخش خصوصی است تا انتهای این دوره، مدیریت شهری مرمت و درهای آن به روی مردم باز خواهد شد.

خانه روزنامه‌نگاران
موقعیت:
 سه‌راه طالقانی
وضعیت بنا: پایان مرمت و آماده افتتاح

خانه علاءالدوله
موقعیت: شمال‌غربی میدان امام‌خمینی(ره)
وضعیت بنا: تملک شده‌است و بازسازی آن توسط شهرداری منطقه12 انجام می‌شود.
 
3خانه تملک‌شده توسط سازمان زیباسازی برای احیا

خانه شیخ فضل‌الله نوری
موقعیت: خیابان بهشت، خیابان نوری
وضعیت بنا: یک‌ماه پیش تملک شد. در مرحله طراحی نحوه مرمت