حمل و نقل
شرایط ناگوار حمل‌ونقل در حاشیه کلانشهرهای کشور
اتوبوس‌های فرسوده و مینی‌بوس‌های عبوری؛ این تمام امکانات حاشیه‌نشینان برای حمل‌ونقل عمومی است
سید محمد فخار | خبر‌نگار:
حمل‌ونقل یکی از الزامات حضور در کلانشهرهای کشور است و نقاط حاشیهای همواره از ضعف مفرط امکانات ترددی به کلانشهرها رنج می‌برند.
در برابر چنین وضعیتی، اگرچه شهرداری‌ها باید امکانات خود را برای این جمعیت گسترش دهند اما توجه جدی دولت برای تسهیل حمل‌ونقل عمومی حاشیهای نیز امری بدیهی و ضروری به‌نظر می‌رسد.
تهران
طی دهه اخیر نبض زندگی در شهرهای اقماری تهران به‌شدت تند زده است و امروز هر یک از آنها به‌اندازه برخی شهرهای بزرگ کشور، جمعیت در خود جای داده‌اند. این جمعیت برای انگیزه‌های تردد روزانه که شامل کار، خرید و آموزش می‌شود، مسیر دور و نزدیک خود به تهران را طی می‌کنند و بزرگ‌ترین معضل‌های شهر یعنی ترافیک و آلودگی هوا را شکل و پیشرفت می‌دهند. بزرگ‌ترین جمعیت از غرب تهران یعنی کرج وارد تهران می‌شوند اما به جز این شهر، پرند، شهریار، ورامین، پردیس و لواسانات هم بخش‌های دیگر اقماری هستند. شهر پردیس، میزبان جمعیت زیادی است. در مسیر تهران - پرند نیز مترو هنوز تکمیل نشده و روزگار تردد حاشیه‌نشینان تهران با 4میلیون جمعیت، سیاه است.
اصفهان
کلانشهر اصفهان را یک میلیون حاشیه‌نشین محاصره کرده‌اند. این جمعیت در برابر 2.2میلیون نفر ساکن خود اصفهان، عددی قابل توجه و بحران‌زاست که تردد آنها به شهر، به وضوح باعث کاهش امکانات رفاهی ترددی می‌شود. در طول سال‌های اخیر این جمعیت چشمگیر در مکان‌هایی خانه‌سازی کرده‌اند که حاشیه اصفهان قلمداد می‌شود. موتورسیکلت و خودروی شخصی و اتوبوس‌های عبوری جاده‌ای، تنها راه تردد این جمعیت به اصفهان است و این شرایط با کاهش بودجه‌های شهری در اصفهان، روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شود.
تبریز
کلانشهر تبریز به‌عنوان یکی از 4شهر پرجمعیت کشور مبتلا به معضل حاشیه‌نشینی است و ساکنان این مناطق در عین نزدیک بودن به ساکنان دیگر بخش‌های شهر، از نظر امکانات زیستی با فقر شدید مواجهند. از طرفی تردد آنها تنها با مینی‌بوس و اتوبوس‌های جاده‌ای بین‌شهری، ممکن است. دلایلی نظیر استفاده از امکانات رفاهی و تفریحی تبریز و بهره‌مندی از بیمارستان‌ها و سرانه‌های شهری کلانشهر، موجب شده ترددهای روزانه بی‌شماری به مقصد تبریز انجام شود.
سهم تبریز از سکونتگاه‌های غیررسمی ۲هزار هکتار معادل ۶۵درصد مساحت حاشیه‌نشین‌های استان است که ۴۰۰هزار نفر جمعیت در آن ساکن هستند و روزانه سه‌چهارم آنها به شهر اصلی تردد دارند.
شیراز
حاشیه شهر شیراز طی 5سال اخیر به کانون مهاجرت تبدیل شده است. در برابر جمعیت 1.7میلیون نفری این کلانشهر، امروز 300هزار نفر ازاتباع بیگانه در حاشیه شهر شیراز زندگی می‌کنند و اکثر قریب به اتفاق آنها تردد روزانه به این شهر دارند. این تکثر قومیتی به واسطه ترددهای پرشمار، موجب برخی آسیب‌های اجتماعی و کاهش سرانه‌های ترددی شده است.
مشهد
شهر مشهد با جمعیت 3.3میلیون نفری اگرچه دومین شهر شلوغ کشور محسوب می‌شود اما هنوز نتوانسته در توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی حاشیه شهر مشهد به موفقیت برسد. ناوگان عمومی ترددی در این کلانشهر بی‌شک هنوز نتوانسته از زیر سایه وسیع اتوبوس‌‌ها بیرون آید اما معضل فرسودگی در ناوگان حاشیهای به‌شدت ترددهای این شهر را متأثر از خود کرده است. هم‌اکنون 2200دستگاه اتوبوس در ناوگان درون‌شهری مشهد فعال است که 40درصد از این تعداد در مسیرهای حاشیه شهر سرویس‌دهی می‌کنند. در عین حال سکونتگاه‌های غیررسمی یا حاشیه شهر با گستره‌ای شامل 13درصد از مساحت مشهد، 32درصد جمعیت این کلانشهر را در خود جای داده‌اند.
