گزارش
ماهواره‌های کوثر و هدهد که ساخته بخش خصوصی‌اند، بامداد دیروز به مدار زمین تزریق شدند
تداوم درخشش ایران در فضا
ساسان شادمان‌منفرد-روزنامه‌نگار
بامداد دیروز (سه‌شنبه) ماهواره‌های کوثر و هدهد، ساخت بخش خصوصی توسط موشک سایوز به مدار زمین تزریق شدند. کوثر یک ماهواره سنجشی است که مأموریتش «کشاورزی دقیق» و «نقشه‌برداری» عنوان شده است. در مقابل هدهد ماهواره‌ای مکعبی با مأموریت‌هایی در حوزه مخابرات و اینترنت اشیاست.
توسعه و اقتدار
صنایع فضایی ایران طی سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته و به‌عنوان یکی از صنایع در حال توسعه فضایی در جهان شناخته می‌شود. سازمان فضایی ایران که زیرنظر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند، با هدف توسعه فناوری‌های فضایی و ارتقای دانش فضایی در کشور تأسیس شده است. جمهوری اسلامی ایران با تلاش در ساخت و پرتاب ماهواره‌های مختلف در زمینه‌های مخابراتی، سنجش‌ازدور و تحقیقاتی، توانسته به پیشرفت‌های مهمی در این زمینه دست یابد.
از جمله ماهواره‌های ساخته‌شده توسط ایران می‌توان به ماهواره امید (اولین ماهواره ایرانی)، ماهواره نوید (برای تصویربرداری از زمین)، ماهواره فجر (با امکان تغییر مدار) و ماهواره‌های ظفر و خیام اشاره کرد. این ماهواره‌ها به‌منظور اهدافی چون ارتباطات، تصویربرداری، جمع‌آوری داده‌های علمی و پایش محیط‌زیست طراحی و به مدار زمین ارسال شده‌اند. ایران همچنین چندین ماهواره‌بر مانند «سفیر»، «سیمرغ» و «قائم» را توسعه داده است که برای ارسال ماهواره‌ها به مدار به کار گرفته می‌شوند. این پیشرفت‌ها ایران را به یکی از معدود کشورهای دارای توانایی ارسال ماهواره به فضا تبدیل کرده و بستری برای توسعه فناوری‌های فضایی پیشرفته‌تر فراهم آورده است.
دریافت شواهد تله‌متریک
حسین شهرابی، رئیس شرکت دانش‌بنیان امید فضا، از قرار گرفتن ماهواره‌های «هدهد» و «کوثر» در مدار خبر داد و گفت: «جدایش ماهواره‌های هدهد و کوثر بر مبنای شواهد تله‌متریک دریافت‌شده از ماهواره‌بر و سایر شواهد دریافت‌شده به‌طور کامل تأیید می‌شود. ساعت ۷صبح بامداد این جدایش‌ها انجام شده و ماهواره‌ها در مدار تزریق شدند.»
ماهواره کوثر
ماهواره کوثر نخستین محصول فضایی شرکت «امید فضا» است که طراحی آن در تابستان۱۳۹۸ آغاز شد. این ماهواره از استاندارد ماهواره‌های مکعبی پیروی می‌کند که باعث کاهش زمان و هزینه فرایند ساخت می‌شود. این ماهواره مجهز به دوربین‌های طیف NIR و RGB است. کوثر نخستین ماهواره ایرانی با وضوح متوسط 3/45متر GSD (فاصله نمونه‌برداری از زمین) است که درنتیجه پیشرفته‌ترین ماهواره تا سال۱۴۰۰ در ایران محسوب می‌شود. مأموریت ماهواره کوثر کشاورزی دقیق و نقشه‌برداری است.
ماهواره هدهد
ماهواره هدهد، یک ماهواره با استاندارد ماهواره‌های مکعبی و مأموریت آن ایجاد بستر اختصاصی ارائه خدمات اینترنت اشیای بین‌المللی باند باریک است. نحوه انجام مأموریت این ماهواره به‌صورتی است که پس از دریافت پیام کاربر زمینی، آن را ذخیره و در موقعیت مناسب برای کاربر مورد نظر ارسال می‌کند. مزیت استفاده از ماهواره در زمینه ارائه خدمات اینترنت اشیا، یکپارچگی و عدم‌وابستگی به مرزها و پوشش‌دهی بین‌المللی است و توانایی ارائه این خدمات به مناطق دورافتاده، جنگلی و کوهستانی را دارد. بااین‌حال بیشترین کاربرد خدمات ماهواره هدهد در بخش‌های کشاورزی، حمل‌ونقل و تدارکات و محیط‌زیست خواهد بود. ماهواره‌ها ابزارهای پیشرفته فضایی هستند که با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، اطلاعات فنی متنوعی را از فضا به زمین ارسال می‌کنند.
داشتن کشوری پیشرفته، آرزوی همه است
حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی کشور از پرتاب ماهواره‌های جدید داخلی و بین‌المللی تا پایان سال خبر داد. سالاریه در مراسم پخش زنده پرتاب ماهواره‌های ایرانی هدهد و کوثر گفت: «آرزوی همه محققان داشتن کشوری پیشرفته در همه عرصه‌ها ازجمله عرصه فضایی است.»
سکان در دست بخش خصوصی
او افزود: «سازمان در همان روزهای اولیه تأسیس این آرزو را داشت که روزی سکان صنعت فضایی را به بخش خصوصی بدهد. بر این باور هستیم که بخش خصوصی در فضای رقابتی با درنظر گرفتن معیارهای بازار باید به این حوزه ورود کند. دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های زیادی در عرصه فضایی فعالیت داشته‌اند و این فعالیت‌ها مقدمه‌ای برای ورود بخش خصوصی به این صنعت است. بسیاری از دوستانی که در شرکت‌های دانش‌بنیان فعالیت دارند، از دل دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی بیرون آمده‌اند. نگاه دولتی به صنعت فضایی آن بازدهی و سرعت و جنبه اقتصادی بودن را نمی‌تواند لحاظ کند. اما وقتی بخش خصوصی ورود کرد و ریسک را پذیرفت این انرژی در همه بخش‌های دیگر ما و جامعه نخبگانی تزریق می‌شود که سختی‌ها را در این مسیر بپذیرند.»
نگاه اقتصادمحور
سالاریه گفت: «کار در حوزه صنعت فضایی سال‌ها تلاش و شب‌بیداری و سختی کشیدن دارد تا بتواند به مقطعی که آغاز فعالیت اقتصادی مثبت است، برسد. اگر پشت صنعت فضایی نگاه اقتصادمحور نباشد، نمی‌تواند موفق شود و این نقطه مشترک همه صنایع ماست.»
5تا 7پرتاب تا پایان سال
رئیس سازمان فضایی ایران در پایان گفت: «بین ۵ تا ۷پرتاب ماهواره داخلی و بین‌المللی را تا پایان۱۴۰۳ خواهیم داشت. پرتاب ماهواره‌های داخلی با پرتابگرهای سیمرغ و قائم خواهد بود. قرار بود یک پرتاب بین‌المللی اواخر آذر داشته باشیم، اما چندین ماه تأخیر دارد.»
ماهواره‌بر سایوز
ماهواره‌بر سایوز یکی از قدیمی‌ترین و پراستفاده‌ترین موشک‌های فضایی در جهان است که توسط اتحاد جماهیر شوروی سابق توسعه یافت و امروزه توسط روسیه به‌کار گرفته می‌شود. این ماهواره‌بر که نخستین پرتاب آن در سال1966 انجام شد، به‌دلیل کارایی، قابلیت اطمینان و توانایی انجام مأموریت‌های مختلف ازجمله ارسال ماهواره‌ها، فضاپیماهای سرنشین‌دار و تجهیزات علمی به فضا مشهور است. سایوز در چندین نسخه به‌روزشده برای مقاصد مختلف طراحی و تولید شده و هنوز هم برای پرتاب‌های تجاری و دولتی استفاده می‌شود.
