مدیریت بحران در دقیقه 90

پری‌ناز مددی| اهواز- خبرنگار:

خشکسالی در کشور و حتی در استان پرآبی مثل خوزستان به قدری جدی است که اولین سمینار ملی «خشکسالی و اثرات آن بر سلامت شهروندان» هفته گذشته در اهواز برگزار شد. اگرچه برای برگزاری اولین سمینار کمی دیر است، شروع از هرجا که باشد بی‌فایده نیست، به این شرط که نگرانی‌ها تنها در برگزاری چند نشست و کارگروه و سمینار و همایش خلاصه نشود و مسئولان از همین حالا به فکر تدوین و اجرای برنامه‌های کوتاه‌مدت، بلندمدت و میان‌مدت برای عبور از خط قرمز خشکسالی باشند.
در سمینار ملی خشکسالی که در دانشگاه علوم‌ پزشکی جندی‌شاپور برگزار شد، معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رئیس دانشگاه علوم ‌پزشکی اهواز و مدیرکل مدیریت بحران استان حضور داشتند.


امروز برنامه‌ریزی کنیم

یکی از سخنران‌های این سمینار رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز بود که گفت: در طول تاریخ، افراد مصرف‌گرا به دور از مطالعات علمی و استفاده از علم کارشناسان و بدون دقت و نظرخواهی از صاحب‌نظران دست به کارهایی زدند که امروزه با مشکلات زیادی در زمینه خشکسالی روبه‌رو هستیم.
دکتر «ایرج نظری» اظهار کرد: باید از امروز برای آینده برنامه‌ریزی کنیم، نه این‌که ۱۰ تا ۱۵ سال دیگر به دنبال چاره‌جویی برای بحران خشکسالی و تبعات آن باشیم.
وی تاکید کرد: اگر وظایف خود را به‌خوبی انجام ندهیم، در آینده شاهد بروز مشکلاتی همچون ابوالفارس رامهرمز و رفیّع هویزه (تعدادی از ساکنان این دو منطقه طی دو هفته اخیر با قطع آب مواجه و دچار بیماری‌های ناشی از مصرف آب آلوده شدند) خواهیم بود.


حرکت به سمت فاجعه

مدیر کل مدیریت بحران استانداری خوزستان نیز در این سمینار گفت: خوزستان با مساحت ۶ میلیون و 400 هزار متر مکعب، جمعیتی بیش از ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر، ۲۷ شهرستان، ۸۸ شهر، بیش از 10 هزار دهستان و با ۵ مدل آب و هوایی مختلف و توپوگرافی و زمین‌شناسی متعدد، درگیر بحران‌هایی است که حالا به ابَربحران تبدیل شده‌اند.«کیومرث حاجی‌زاده» افزود: بحران گرد و خاک با عمری ۱۵ ساله حالا به بحران خشکسالی تبدیل شده است. این بحران در بی‌آبی ریشه ندارد، بلکه ریشه آن در نبود زیرساخت‌هاست.

وی عنوان کرد: با شروع استخراج نفت در هورالعظیم، بخش وسیعی از این تالاب خشک شد. زیرساخت‌های موجود در دوره 8 سال جنگ تحمیلی تخریب شد و پس از آن به علت سوءمدیریت، به جای چاره‌جویی فقط دنبال مسکّن‌ بودیم و حالا نتیجه این شده که این وضعیت اقلیمی به وجود آمده که در ۷۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. مدیر کل مدیریت بحران استان گفت: خوزستان از ۳۲ بحران بزرگ دنیا ۲۱ بحران را در دل خود جا داده است و حالا از اَبربحران گذشته‌ایم و به سمت فاجعه پیش می‌رویم.


خشکسالی مدیریت می‌خواهد

خبرنگار همشهری برای بررسی بیشتر موضوع، در حاشیه سمینار به سراغ معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رفت و با وی گفت‌وگو کرد. دکتر «علیرضا رئیسی» اظهار کرد: خود خشکسالی تهدید نیست، بلکه عدم مدیریت خشکسالی و تاثیر آن بر سلامت شهروندان تهدید محسوب می‌شود.

وی گفت: همیشه در همه جای دنیا پدیده‌های طبیعی مثل زلزله رخ می‌دهد. اما آیا زلزله باعث مرگ افراد می‌شود یا ضعف مدیریت زلزله؟ بحران خشکسالی و زلزله هم مثل بحران ترافیک قابل حل هستند، اگر درست مدیریت کنیم.
دکتر رئیسی تاکید کرد: نوع نگاه مدیریتی ماست که نشان می‌دهد چگونه باید از بحران خارج شویم و باید ببینیم در زمان خشکسالی، آمادگی مواجهه با این بحران را داریم یا نه.


حیف خوزستان که در بحران بماند

معاون وزیر بهداشت در ادامه گفت: چرا باید به خاطر خرابی پمپ تصفیه‌خانه، آب یک شهرستان به مدت ۴۸ ساعت قطع شود تا مردم مجبور شوند از آب چشمه‌های آلوده مصرف کنند و دچار بیماری‌های عفونی شوند؟ چون مدیریت بحران ضعیف است.
رئیسی گفت: بیشتر تصفیه‌خانه‌هایی که در خوزستان وجود دارند به صورت استخرهای روباز هستند و با کوچک‌ترین آلودگی میکروبی، آب آلوده می‌شود و سلامت و جان مردم را به خطر می‌اندازد.
وی با بیان این‌که ما در وزارت بهداشت این آمادگی را داریم تا از تمامی طرح‌های دانشگاه علوم پزشکی حمایت کنیم تاکید کرد: حیف است که خوزستان این گونه در بحران باقی بماند. امیدوارم بتوانیم آب و بحران خشکسالی را در این استان بهتر مدیریت کنیم.

رئیسی گفت: ما همیشه در دقیقه 90 به دنبال راهکار مدیریت بحران هستیم. در سال ۷۷ در همایش مدیریتی شرکت کرده بودم و چند مقاله زیست‌محیطی ارائه شد که تمام مباحث مطرح برای افراد شرکت‌کننده ناآشنا بود و کمترین توجه و استقبال از این مقالات شد. اکنون به مرحله‌ای رسیده‌ایم که این مقالات برایمان جذابیت پیدا کرده است. به این می‌گویند پیگیری راه‌حل در دقیقه 90.


خشکسالی و بروز بیماری‌های گوناگون

معاون وزیر بهداشت به بروز بیماری‌های گوناگون در صورت استمرار خشکسالی و کم‌آبی اشاره کرد و گفت: طی ۹۴ سال گذشته بیماری مالاریا در اکثر نقاط ایران روند کاهشی داشته است، اما طبق پیش‌بینی سازمان جهانی بهداشت، با نابودی طبیعت و استمرار خشکسالی و عدم کفایت مدیریتی، این بیماری در اکثر نقاط ایران رشد خواهد داشت.
«علیرضا رئیسی» در مورد بیماری سالک و وبا نیز گفت: سالک در ۳۰ سال گذشته رو به کاهش بود، اما با ادامه روند خشکسالی این بیماری هم افزایش یافت. بیماری وبا و التور هم با این اوضاع افزایش خواهد داشت.

وی گفت: سازمان جهانی بهداشت می‌گوید طبق برنامه‌ای که ایران دارد، روند شیوع بیماری اسهال کم شده است، اما تا سال ۲۰۳۰، از 2300 مورد مرگ ناشی از اسهال 7/12 درصد مربوط به خشکسالی خواهد بود.
معاون وزیر بهداشت عنوان کرد: اگرچه پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۵۰ تعداد مرگ و میرهای ناشی از اسهال به 1100 نفر کاهش یابد، اما مرگ و میرهای ناشی از تغییرات اقلیمی و خشکسالی حدود ۵/۱۷ درصد افزایش می‌یابد.