یادگاری از مادربزرگ نخست‌وزیر ایران
موضوع: مسجد الزهرا س
(مسجد شاهزاده خانم)
ویژگی: برگزاری نمازهای جماعت باشکوه به امامت ملاعلی محمد
***
برگشتن از سفرحج، مقدمات بنای یک مسجد و مدرسه تاریخی را برای شاهزاده هما خانم که از نوادگان ناصرالدین شاه بود فراهم کرد؛ مسجدی که اکنون با نام مسجد الزهرا(س) شناخته می‌شود. مهرشاد کاظمی، تهران‌پژوه، می‌گوید: «شاهزاده هما خانم، دختر بهمن میرزا بهاءالدوله یکی از پسران فتحعلی شاه قاجار مادر نجم‌السلطنه و مادر بزرگ محمد مصدق بود که بیمارستان نجمیه تهران هم از او به یادگار مانده‌است. او بعد از سفر حج، در نزدیکی باغ پسرش عبدالحسین میرزا در منطقه‌ای صحرایی، معروف به گاو گل‌آباد (خیابان وحدت اسلامی کنونی)، زمینی برای مسجد خرید و برای اینکه خیالش از بابت ساخت مسجد آسوده باشد از «ملا علی محمد» از علمای معروف نجف خواست تا به تهران بیاید و مسئولیت ساخت مسجد را عهده‌دار شود.» شاهزاده خانم همزمان با ساخت مسجد و مدرسه، به فکر تهیه موقوفاتی برای مدرسه و مسجد می‌افتد، ازجمله موقوفاتی شامل 3دانگ از بازار گلوبندک با 5باب مغازه‌های متصل به مدرسه و یک خانه پشت مسجد که البته این خانه غیراز خانه مسکونی‌ای بود که برای امام جماعت درنظر گرفته شده بود. تمام موقوفات و نحوه اجرا و عمل به وقف در کتیبه‌ای به خط میرزاعمو از خوشنویسان معروف دوره قاجار نوشته شد و بعد از تعیین قبله، نماز جماعت در زمین مسجد به امامت ملا علی محمد اقامه و بعد از آن مقدمات ساخت مسجد شروع شد. کاظمی درباره تاریخ ساخت این بنا توضیح می‌دهد: «تاریخ ساخت مسجد شاهزاده خانم به دوره ناصرالدین شاه می‌رسد. تا زمانی که بنای مسجد به پایان نرسیده بود نماز جماعت زیر چادری بزرگ به امامت ملا علی محمد اقامه می‌شد. به‌دلیل محبوبیتی که ملاعلی میان مردم پیدا کرده بود، نمازگزاران از همه محله‌های تهران برای شرکت در نماز جماعت می‌آمدند.» در منابع تاریخی از مدرسه موقوفه‌ای یادشده که 6حجره داشته و محل اقامت طلبه‌هایی بوده که از شهرهای اطراف برای تحصیل دروس حوزوی به تهران می‌آمدند.