لیتانی یا خط قرمز لبنان؟

محمدعلی حسن‌نیا-روزنامه‌نگار

با افزایش تنش و حملات وحشیانه اسرائیل به مناطق مختلف لبنان به‌ویژه بیروت، برخی از جریان‌های سیاسی این کشور و در رأس آنها نجیب میقاتی، نخست‌وزیر این کشور اعلام کرد که به روند دیپلماسی و مذاکره پایبند خواهد بود و لبنان حاضر است قطعنامه 1701را که در سال 2006میلادی توسط شورای امنیت سازمان ملل تصویب شده، بپذیرد.

  میقاتی درباره آتش‌بس چه گفت؟
  برآوردها حاکی از آن است که تعداد آوارگان حمله اسرائیل به یک میلیون نفر رسیده است.
  جابه‌جایی کنونی بزرگ‌ترین جابه‌جایی در تاریخ لبنان است. ما ورود کمک‌های مالی را تسریع خواهیم کرد.
  ما خواستار آتش‌بس در همه جبهه‌ها برای ایجاد امنیت و ثبات در منطقه هستیم.
  ما هیچ گزینه‌ای جز گزینه دیپلماسی نداریم.
  ارتش لبنان آماده اجرای قطعنامه شماره ۱۷۰۱ شورای امنیت است.

  قطعنامه شماره 1701شورای امنیت سازمان ملل چیست؟
  این قطعنامه در 20مرداد سال 1385بعد از 33 روز جنگ بین اسرائیل و حزب‌الله لبنان در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شد.
  این قطعنامه 18بند دارد که برخی از بندهای آن به مسائل مرزی اشاره می‌کند:
   ایجاد منطقه خالی از سلاح میان مرز و رود لیتانی (20کیلومتری عمق لبنان)
   تنها سلاح موجود در این منطقه باید سلاح ارتش لبنان و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل مستقر در لبنان(یونیفل) باشد(مهم‌ترین نقطه اختلاف)

  کمربند بین مرز تا رودخانه لیتانی کجاست؟
  یک منطقه در عمق 20کیلومتری که برخی مناطق آن عمق بیشتری نسبت به مرز اراضی اشغالی دارد.
   اسرائیل با خط لیتانی درصدد ایجاد امنیتی شبیه همان «منطقه امنیتی جنوب» است که تا سال 2000امتداد داشت.
  طبق قطعنامه شماره ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل، حزب‌الله لبنان باید به ساحل شمالی رودخانه لیتانی عقب‌نشینی کند.
  رودخانه لیتانی مجموعاً 110مایل و از شرق تا غرب لبنان جریان دارد.
  در منطقه پایین‌دست رودخانه لیتانی که طبق قطعنامه سازمان ملل، حزب‌الله نباید در آن حضور داشته باشد عمدتاً شیعیان این کشور ساکن هستند.
  رودخانه لیتانی به‌عنوان یک منطقه حائل بین حزب‌الله و اسرائیل عمل می‌کند.
  این توافق پس از 7 اکتبر      به‌هم ریخته و منطقه مرزی اسرائیل و لبنان شبیه یک منطقه جنگی است.

  رویارویی اسرائیل و لبنان پس از ۷ اکتبر
  فرانسه با هدف پایان دادن به مخاصمه میان دوطرف طرحی ارائه کرد که نیروهای حزب‌الله باید ۱۰ کیلومتر از مرز عقب‌نشینی کنند که البته مقاومت نپذیرفت.
  این طرح سه‌مرحله‌ای بود که یک روند ۱۰روزه را برای کاهش تنش‌ها ترسیم می‌کرد و با مذاکرات مرزی به پایان می‌رسید.
  طرحی هم توسط آمریکایی‌ها به میانجیگری «آموس هوکشتاین» نماینده دولت آمریکا در لبنان ارائه شد.
  این طرح از 2 مرحله تشکیل شده بود که طرح ابتدایی و ثانویه داشت.
  بر مبنای این طرح، نخست حزب‌الله به تنش در امتداد مرز پایان داده و بین ۸ تا ۱۰ کیلومتر از مرز عقب‌نشینی می‌کند و نیروهای حافظ صلح یونیفل در مرز مستقر خواهند شد.
  در مرحله دوم، اسرائیل و لبنان مذاکرات برای تعیین مرزهای زمینی ازجمله ۱۳ نقطه مورد اختلاف را آغاز خواهند کرد.
  پیشنهاد هوکشتاین شامل عبور از مرز در محل چادری است که حزب‌الله در داخل اراضی اشغالی برپا کرده و مقداری هم در اراضی اشغالی است.
  طرح دوم هوکشتاین همراه با توافق با جنبش امل بود که معروف به طرح دوجانبه یا دوطرفه شد.
  عقب‌نشینی حزب‌الله و ارتش اسرائیل از مرز مشترک (خط آبی) به یک اندازه و استقرار نیروهای صلح‌بان (یونیفل) در این منطقه

  چرا حزب‌الله تا لیتانی عقب نمی‌نشیند؟
  اسرائیل در چند سال اخیر هر از گاهی به برخی روستاهای لبنان حمله کرده است؛ بنابراین حزب‌الله باید از آن دفاع کند.
  دبیرکل فقید و شهید حزب‌الله در همان سال 2006 با «غیرمنصفانه» خواندن بخش‌هایی از قطعنامه، اعلام کرد «لبنان به وحدت ملی نیاز دارد» بنابراین از آن حمایت می‌کند.
   بند 12 این قطعنامه با هویت منطقه در تضاد بوده و غیرقابل اجراست.
  در این منطقه به وسعت ۸۰۰‌کیلومترمربع، نزدیک به 400هزار نفر زندگی می‌کنند که بیش از   ۸۰ درصد آنان شیعه هستند.
  شهر صور در این منطقه قرار دارد که پایتخت شیعیان در جنوب محسوب می‌شود.
  حدود ۱۶۰ هزار نفر (آمار ۲۰۱۸) در صور زندگی می‌کنند و بافت آن منطقه تقریبا یکدست شیعی است؛ به همین جهت آن را «پایتخت جنوب» می‌خوانند.
  منطقه دیگری که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد «بنت جبیل» است .۵۳ هزار نفر در این منطقه زندگی می‌کنند.

  اسرائیل باید به «خط آبی» سازمان ملل برگردد اما خط آبی بین اراضی اشغالی و لبنان چیست؟
  خط آبی توسط سازمان ملل متحد در ۷ ژوئن ۲۰۰۰ برای تعیین اینکه آیا اسرائیل به‌طور کامل از لبنان خارج شده است یا خیر، ایجاد شد.
  خط آبی یک خط مرزی است که لبنان را از اسرائیل و ارتفاعات جولان جدا می‌کند.
  لبنان هیچ‌گاه این خط را به‌عنوان یک مرز زمینی مشخص به رسمیت نشناخت.
  اسرائیل و لبنان هیچ مرز رسمی‌ای ندارند، به جز خط آبی که از بشکه‌های آبی ساخته شده است.
  بارها این خط آبی محل منازعه بوده است و یک‌بار تا مرز درگیری نظامی بین ارتش رژیم صهیونیستی و لبنان پیش رفت.
  لبنان اعتقاد دارد که خط آبی باعث تصرف منطقه کفر شوبا و روستای الغجر توسط اسرائیل شده است.
  خط آبی توسط نیروهای حافظ صلح کنترل می‌شود.
  خط آبی ترسیم ‌شده از سوی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۰ از کوه «السماق» و شمال قله کوه «روس» می‌گذرد.
  این خط به‌صورتی است ‌که اکثر مناطق مزارع شبعا (تقریباً ۲۵ کیلومتر) در مناطق جنوبی آن قرار دارد.
  رژیم صهیونیستی اکنون ۱۲ مزرعه را بین کوه «السماق» و کوه «روس» در این منطقه تحت اشغال خود گرفته است.
  مزارع مذکور در املاک و مستغلات لبنان در شهر صیدا قبل از اشغالگری رژیم صهیونیستی ثبت شده‌اند.
  در جریان اشغالگری رژیم صهیونیستی در منطقه جولان، اهالی این منطقه در مراحل مختلف از آن اخراج شده‌اند.