با علائم بیماری مدرسه نروید
در زمان‌های‌اولیه بروز علائم بیماری، انتقال ویروس در اوج است و دانش‌آموزان باید در خانه بمانند و مراحل درمانی را طی کنند
شیوع بیماریهای تنفسی عفونی و ویروسی در مدارس به دلایلی ازجمله محیط مدارس و اشتراک اشیای شخصی دانش‌آموزان‌قابل انتظار است، اما مسئله اینجاست که آگاهی از ابتلا به بیماریهای تنفسی عفونی باید افزایش پیدا کند و با بروز علائم، دانش‌آموزان راهی مدرسه نشوند. چند روز استراحت در منزل و طی کردن یک روند درمانی مناسب هم برای سلامت آنها مهم است و هم می‌تواند از شیوع بیشتر بیماری در بین همسالانشان جلوگیری کند. البته الزام دانش‌آموزان به‌ویژه آنهایی که سن و سال کمتری دارند، کمی سخت‌تر است. احتمالا بسیاری از آنها عادت به شست‌وشوی دائم و منظم دست‌ها، عدم‌استفاده از اشیای شخصی دیگران و رعایت نکات بهداشتی را به‌راحتی فراموش می‌کنند که خود فاکتور مهمی در انتقال بیماری‌هاست. دکتر محمدرضا عبدالصالحی، فوق‌تخصص عفونی کودکان در مرکز طبی کودکان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران هم معتقد است که ترکیبی از عوامل محیطی، فیزیولوژیکی و رفتاری می‌تواند باعث بروز بیماریهای تنفسی عفونی در کودکان شود. او درباره شیوع این بیماری‌ها در مدارس به نکات مهمی اشاره می‌کند که در ادامه می‌خوانید.
در مدارس چه بیماری‌هایی شایع می‌شود؟
به‌گفته عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی تهران در مدارس و ماه‌های سرد سال با انواع بیماریهای تنفسی عفونی و ویروسی ازجمله سرماخوردگی‌ها، کرونا، آنفلوآنزا، آبله مرغان، برخی از اسهال‌ها و استفراغ‌های ویروسی مواجهیم. او در توضیح بیشتر ادامه می‌دهد: «البته بیماریهای تنفسی عفونی با توجه به فصول مختلف و ویروسی که شایع است و گروه سنی که با آن درگیر می‌شود، متفاوت هستند. این روزها به‌تدریج بیماری‌هایی ازجمله برونشیولیت، خس‌خس سینه، عفونت‌های ریه و ذات‌الریه شایع می‌شود.»
با این علائم مدرسه نروید
این پزشک درباره علائم مشترک این بیماری‌ها هم می‌گوید: «زمانی که علائمی ازجمله تب و لرز، سرفه، آبریزش بینی و ضایعات پوستی در دانش‌آموزان بروز می‌کند، والدین نباید فرزندانشان را به مدرسه بفرستند؛ چون اوج انتقال بیماری است. در این شرایط باید کودک در خانه بماند و مراحل درمانی را طی کند.»
عبدالصالحی در پاسخ به این سؤال که شدت انتقال بیماری از فرد بیمار به سایر همکلاسی‌ها چقدر است، عنوان می‌کند: «این مسئله به سیستم ایمنی فرد مقابل و همچنین نوع تهاجم ویروس بستگی دارد. آنفلوآنزا در پاییز بیشتر است و اگر کودک در روزهای اول که تب بیشتری دارد به مدرسه برود، شدت انتقال و ترشح میزان ویروس بسیار بیشتر است و می‌تواند افراد بیشتری را بیمار کند.»
اهمیت واکسیناسیون
همین چندی پیش واکسن پنوموکوک هم به سبد واکسیناسیون کشور اضافه شد که می‌تواند عامل جلوگیری از ذات‌الریه و بیماریهای ریوی شدید باشد. عبدالصالحی هم این مسئله را تأیید می‌کند و می‌گوید: «تزریق اجباری این واکسن اتفاق مهم و خوبی است. درباره تیپ‌های مهاجمی که باعث عفونت‌های ذات‌الریه شدید می‌شد، واکسن وجود داشت و ما پیش از اجباری شدن این واکسن، تزریق آن را به خانواده‌ها توصیه می‌کردیم که البته به شکل آزاد عرضه می‌شد، اما اکنون به‌صورت رایگان به کودکان تزریق می‌شود و می‌تواند به‌تدریج از بروز و تشدید این بیماری‌ها با ورود کودکان به مدرسه جلوگیری و آنها را ایمن کند.»
مصرف بدون نسخه کدام داروها مجاز است؟
این فوق تخصص عفونی کودکان درباره اینکه آیا خوددرمانی درباره دانش‌آموزان صحیح است یا باید حتما نزد پزشک برده شوند، ادامه می‌دهد: «به‌طور کلی درباره کودکان شیرخوار و نوزاد خوددرمانی نباید صورت بگیرد و حتما پزشک باید آنها را ویزیت کند، اما در سنین بالاتر می‌توان از داروهای بدون نسخه استفاده کرد، ولی بهتر است نوع دارو و جزئیات مصرف را با توجه به سن کودک و نوجوان از دکتر داروخانه پرسید. به‌عنوان مثال درباره داروهای بدون نسخه، استامینوفن برای کنترل تب مجاز است و زمانی که کودکان دچار تب خفیف، آبریزش بینی یا تک‌سرفه می‌شوند، می‌توان از این دارو استفاده کرد، اما اگر تا 48ساعت علائم بهبود پیدا نکرد و تشدید شد باید به پزشک مراجعه شود. نکته مهم اینکه استفاده از آنتی‌بیوتیک بدون اجازه و معاینه پزشک به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود چون می‌تواند منجر به مقاومت درمانی شود و در برخی موارد عفونت‌ها ویروسی است و نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست.»
یک توصیه نادرست
تبلیغ استفاده از برخی مکمل‌ها و داروهای تقویتی برای پیشگیری از سرماخوردگی دانش‌آموزان در فضای مجازی داغ شده است، اما به‌گفته عبدالصالحی درباره دانش‌آموزانی که تغذیه خوبی دارند، نیازی به مصرف این فرآورده‌ها نیست. اما با انجام برخی آزمایش‌ها می‌توان با توصیه پزشک، برخی ویتامین‌ها را برای کودکان شروع کرد. او تأکید می‌کند: «اینکه برخی می‌گویند برای پیشگیری از سرماخوردگی ویتامین مصرف کنید توصیه درستی نیست چون نمی‌تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند، اما به هر صورت برخی مواد معدنی می‌توانند در تقویت سیستم ایمنی نقش داشته باشند که با تجویز پزشک می‌توان دوز مناسب را برای کودکان درنظر گرفت.»
تفاوت آنفلوآنزا و سرما خوردگی
برخلاف باور عمومی، آنفلوآنزا، یک بیماری جدی است که می‌تواند عوارض خطرناکی داشته باشد و با سرماخوردگی ساده متفاوت است. افراد با واکسیناسیون سالانه و رعایت بهداشت فردی می‌توانند از خود و خانواده‌شان در برابر این بیماری محافظت کنند. آنفلوآنزا می‌تواند سینوس و بینی تا گلو، راه‌های تنفسی و ریه را درگیر کند.
وسایل بهداشتی ضروری
بیماریهای تنفسی عفونی عمدتا از طریق سطوح و اشیای مشترک منتقل می‌شوند. باید در کیف مدرسه وسایلی ازجمله دستمال کاغذی، یک حوله کوچک و سبک برای خشک‌کردن دست، لیوان یا قمقمه شخصی، ضد‌عفونی‌کننده مناسب و صابون مناسب دست هم قرار بگیرد. شستن دست‌ها پس از رفتن به دستشویی یا قبل از خوردن خوراکی و غذا هم ضرورت دارد.
