قصه دلباختگان به جادوی سینما

  موضوع: نخستین سینمای رسمی تهران
  موقعیت: خیابان لاله‌زار، گراند هتل  
***
 در بهار 1296شمسی در خیابان فردوسی، محل فعلی بانک ملی ایران، طبقه بالای یک خانه، نخستین سینمای ایران متولد شد. بانی آن شخصی به نام اردشیر‌خان بود که یک تاجر زرتشتی خوشنام و اهل سفر بود. برای خرید به کشورهای مختلف سفر می‌کرد و در یکی از این سفرها با دستگاه نمایش فیلم آشنا شد. تصمیم گرفت یکی از آنها را بخرد و با خود به تهران بیاورد. اردشیر‌خان برای جلب مشتری شیوه تبلیغاتی جالبی را پیش گرفته بود. به این صورت که هر روز عصر 3نفر بوق به‌دست در مراکز شلوغ شهر با صدای بلند مردم را به دیدن فیلم دعوت می‌کردند. با وجود این روش تبلیغی، باز هم کارش نگرفت و این محل مدتی بعد تعطیل شد.
نصرالله حدادی، تهران‌پژوه، توضیح می‌دهد: «مظفرالدین‌شاه قاجار مانند پدرش علاقه خاصی به عکس و فیلم داشت و سوغاتش از فرنگ، دوربین عکاسی و فیلمبرداری بود که فقط مخصوص دربار و اعیان و اشراف بود. چند سال بعد میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی در یکی از سفرهایش به اروپا دستگاه نمایش فیلم خرید و با خود به تهران آورد. او در محل کنونی چراغ برق، سه‌راه مهنا، جایی را برای نمایش فیلم اجاره کرد. عصرها فیلم کوتاه که اغلب فیلم‌های فانتزی از نوع کمدی آن زمان بود نمایش داده می‌شد. جلوی در ورودی محل نمایش فیلم هم سه دستگاه جهان‌نما (شهر فرنگ) بود که مردم از دریچه کوچک گرد روی آن، تصاویر داخلش را که به‌صورت برجسته نمایش داده می‌شد تماشا می‌کردند.»
 اما نخستین سینمای رسمی در تهران 3سال بعد توسط علی وکیلی، از بازرگانان معروف آن زمان، در محل سالن نمایش «گراند هتل» واقع در خیابان لاله‌زار افتتاح شد.
وکیلی در خاطرات خود در کتاب تاریخ سینمای ایران، می‌گوید: «سالن نمایش گراند هتل را ماهی ۴۰ تومان اجاره کرده بودم. حدود هزار تومان هم برای خرید صندلی، دکوراسیون و تزئینات داخلی سینما خرج کرده بودم تا سالنی نسبتا آبرومند و مجهز به‌وجود آمد.»
 در آن زمان قیمت بلیت ورودی در سه درجه یک، دو و سه قرانی بود. در قسمت سه‌قرانی که به قول امروزی‌ها «لژ» سینما محسوب می‌شد حدود ۱۰۰ صندلی و در درجات پایین‌تر ۴۰۰ صندلی قرار داشت.
در سینمای آن روز، از تزئینات و دکوراسیونی که امروزه در سینماها به‌کار رفته، خبری نبود. فقط سردر ورودی سینما با یک تابلوی دومتری سیاه‌رنگ که روی آن نوشته شده بود «گراندسینما» تزئین شده و در راهروها و داخل سالن نیز چند لوستر معمولی برای تامین روشنایی دیده می‌شد.