تکیه بر شانه‌های شیلات

ناکشا یاران| ساری - خبرنگار:

در فصل صید که از 20 مهر 1396 آغاز شد و تا 26 فروردین امسال ادامه داشت، 2700 تن انواع ماهیان استخوانی دریای خزر با ارزش 70 میلیارد تومان صید شد. 
به گفته مدیرکل شیلات مازندران، ارزش ریالی این میزان صید در مقایسه با فصل گذشته صید حدود 35 درصد رشد داشته است. 
«ولی‌الله محمدزاده» از رشد صادرات محصولات شیلاتی مازندران در 3 ماه نخست امسال خبر می‌دهد و می‌گوید: در این مدت صادرات محصولات شیلاتی از مازندران به کشورهای همسایه نسبت به مدت مشابه سال گذشته نزدیک به 4 درصد از نظر وزنی رشد داشت. 
فرایندی که محمدزاده از رشد آن خبر داده، در صورت تداوم می‌تواند با توجه به ظرفیت‌های افزایش تولید ماهی و همچنین ایجاد ارزش افزوده از طریق راه‌اندازی واحدهای فراوری ماهی و تولید محصولات مختلف از گوشت ماهیان دریای خزر، رقیبی جدی برای محصولات کشاورزی مازندران باشد. 

به گفته محمدزاده، یکی از سیاست‌های این اداره کل تقویت صادرات محصولات شیلاتی است. با سیاست‌های صادراتی شیلات مازندران، طی 3 ماه نخست امسال، حدود هزار تن محصولات شیلاتی صادر شد که نزدیک به 4 میلیون دلار ارزآوری برای مازندران داشت.
رقمی که مدیرکل شیلات مازندران از میزان صادرات محصولات شیلاتی استان در 3 ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته عنوان کرده شاید چندان چشمگیر نباشد، اما امیدوارکننده است. به‌ویژه این‌که در شرایط خاص اقتصادی کنونی و با توجه به افزایش قیمت دلار و یورو در کشور، صادرات و ارزآوری می‌تواند به بهبود اقتصاد داخلی کمک زیادی کند. برای نمونه 4 درصد رشد از نظر وزنی در صادرات محصولات شیلاتی مازندران طی 3 ماه نخست امسال با توجه به نرخ ارز، به گفته مدیرعامل شیلات مازندران، رشد 243 درصدی ارزش اقتصادی محصولات صادر شده از بخش شیلات مازندران را نشان می‌دهد. 
این فاصله زیاد آماری بین حجم صادرات و ارزش اقتصادی محصول، مهم‌ترین فرصت برای رونق بخشیدن به اقتصاد شیلات و البته اقتصاد سایر بخش‌های تولیدات کشاورزی و دامی استان است که در صورت بهبود فرایند تولید، افزایش زیرساخت‌ها و بازاریابی مناسب در بازارهای خارجی می‌تواند بخشی از فشارهای اقتصادی موجود در جامعه را کاهش دهد.



گسترش زیرساخت‌ها

شرایط مناسب مازندران برای افزایش پرورش ماهی و تولید محصولات شیلاتی سبب شده که نگاه دولت نیز به گسترش زیرساخت‌های تولید و پرورش ماهی و فراورده‌های آن در مازندران نیز نسبت به سایر استان‌ها ویژه باشد. قاﺋم‌مقام سازمان شیلات ایران با اشاره به وجود بزرگ‌ترین سایت پرورش ماهی خاویاری آسیا در مازندران، از در دست اجرا بودن ۲۵ طرح توسعه بزرگ و متوسط شیلاتی در مازندران خبر داده است. طبق گفته وی، با بهره‌برداری از این طرح‌ها تولید شیلات استان به شکل قابل توجهی ارتقا می‌یابد.
«سیف‌الله حقیقی» در شرایطی که بخش کشاورزی به خاطر کم‌آبی با مشکلات زیادی مواجه است، صنعت شیلات را به خاطر امکان بهره بردن از آب شور دریا برای پرورش ماهی، فرصتی مناسب برای توسعه اقتصادی مناطقی مانند مازندران می‌داند و با اشاره به استعدادیابی‌های انجام شده برای بخش شیلات در برنامه ششم توسعه می‌گوید: طرح‌های توسعه تولید محصولات شیلاتی مازندران باید از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی پشتیبانی شوند.
وی جایگاه مازندران را به دلیل تولید نزدیک به 95 هزار تن ماهی در سال، جایگاهی ویژه در صنعت شیلات کشور می‌داند و بر این باور است‎‏ مازندران استانی پیشرو در صنعت شیلات است و باید این پیشروی با توسعه زیرساخت‌ها و افزایش تولید و صادرات به شکل مطلوبی انجام شود.


شیلات در برنامه ششم توسعه

شیلات بر خلاف آن‌که در نشست‌های تخصصی مربوط به صادرات و توسعه اقتصادی به عنوان یک ظرفیت مناسب اقتصادی کمتر دیده می‌شود، در حال تغییر رویه فعالیت و جریان تولید است و در مسیر افزایش نقش‌آفرینی در اقتصاد استان قرار دارد. معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری مازندران می‌گوید که در برنامه ششم توسعه، بر نقش ارزآوری محصولات شیلاتی در تحقق صادرات 3 میلیارد دلاری مازندران هم تأکید شده است. 
«حسن خیریانپور» با بیان این‌که با برنامه‌ریزی و اجرای دقیق طرح‌ها می‌توان تراز اقتصادی و شیلاتی استان را ارتقا داد، می‌افزاید: پرورش ماهیان خاویاری، ساخت پایانه صادراتی خاویار، افزایش توان تولید خوراک آبزیان، بسته‌بندی و فراوری محصولات شیلاتی، پرورش ماهی در قفس‌های دریایی و آب‌بندان‌ها و تولید محصولات صادرات‌محور از جمله برنامه‌های کاری شیلات است که باید پیگیری شود.


لزوم فرصت‌سازی برای افزایش تولید

«توسعه پایدار آبزی‌پروری»، «صید مسئولانه آبزیان در دریا»، «بازسازی ذخایر آبزیان دریا»، «حفاظت از ذخایر آبزیان»، «توسعه صنایع تبدیلی» و «رونق بازار آبزیان و صادرات» ماموریت‌های اصلی شیلات مازندران برای گسترش فعالیت‌های شیلاتی و افزایش درآمدها در این بخش است. به عبارت دیگر، در بخش شیلات مازندران، آنچه بسیار مورد توجه قرار دارد، فرصت‌سازی برای افزایش تولید و بیرون رفتن از وابستگی صرف به صید ماهی از دریاست.
توجه ویژه به نیروی انسانی و بهره‌گیری از توانمندی‌های آنان، بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود برای توسعه آبزی‌پروری به‌ویژه آبزی‌پروری دریایی و پرورش ماهیان خاویاری در زمین‌های ساحلی، ایجاد و توسعه زیستگاه‌های طبیعی در قالب شیل‌گذاری برای تکثیر طبیعی آبزیان دریا، تقویت نیروی انسانی و تجهیز یگان حفاظت منابع آبزیان برای حراست بهتر از ذخایر آبزیان، نوسازی و تجهیز مراکز بازسازی ذخایر آبزیان، تقویت و پیوند زنجیره تولید به زنجیره بازار با هدف افزایش ارزش افزوده، تولید محصولات شیلاتی صادرات‌محور و ایجاد جهش صادراتی، تقویت تشکل‌ها و تعاونی‌های شیلاتی و ترویج و توسعه مکانیزاسیون با هدف ارتقای بهره‌وری نیز در دستور کار شیلات مازندران هستند برای رونق تولید و صادرات در این بخش.