خانه‌ای که قرار بود آکادمی علوم قدیم باشد
موضوع: عمارت معزالسلطنه
ویژگی: خانه پدری پروفسور محمود حسابی
***
حیاطی باصفا با حوضی بزرگ خانه پدری مردی است که پدر علم فیزیک ایران لقب گرفته است؛ خانه‌ای تاریخی از عهد قاجار که قدمتی بیش از یک قرن دارد.
گویی صدای خنده‌های کودکانه پسرکی شیرین‌زبان که دور حوض فیروزه‌ای حیاط خانه راه می‌رود و بلندبلند حرف می‌زند درپس آجرهای خانه باقی مانده است. محمود پسرسید عباس معزالسلطنه از همان کودکی باهوش و کنجکاو بود. 4سال بیشتر نداشت که به‌واسطه شغل پدر از ایران می‌رود.
معزالسلطنه شغل دولتی داشت و از طرف وزارت امور خارجه به مأموریت‌های مختلفی می‌رفت. این بار قرار بود به لبنان بروند. درهای عمارت معزالسلطنه در محله سنگلج بسته می‌شود تا سال‌ها بعد نابغه علم فیزیک ایران درهایش را دوباره بگشاید. حمیدرضا نارنجی نژاد، عضو هیأت مدیره انجمن سنگلج‌که سال‌هاست برنامه‌های فرهنگی و گردشگری انجمن را دراین خانه تاریخی با حضور مردم برگزار می‌کند می‌گوید: «زمانی که خانواده دکتر حسابی به لبنان می‌روند دچار یکسری مشکلات خانوادگی شده و این موضوع باعث می‌شود تا زندگی محمود حسابی به‌دوراز پدر شکل بگیرد. او بعد از سال‌ها تحصیل، با وجود امکان ادامه تحقیقات در خارج از کشور، به ایران و خانه پدری برمی‌گردد و پایه‌گذار علوم نوین می‌شود. او علاقه زیادی به خانه پدری داشت و هیچ‌گاه اجازه نداد تخریب شود. مرحوم حسابی بسیار علاقه‌مند بود تا این خانه را به آکادمی علوم قدیم تبدیل کند.»
نصرالله حدادی، تهران پژوه نیز درباره این بنای قدیمی و ماندگار در محله سنگلج می‌گوید: «خوشبختانه مرمت و بهسازی خانه پدری دکتر حسابی یا همان خانه معزالسلطنه انجام شده است. نگهداری از این خانه‌های تاریخی بسیار اهمیت دارد چون گواه هویت یک محله و شخصیت‌های نامدار آن است. این خانه، حیاط و حوض بزرگی دارد. اندرونی خانه از ساختمان اصلی جداشده و پلاکش مستقل است. این ساختمان بیش از ۱۲۰سال قدمت دارد، اما همچنان سالم و سرپاست و آسیب چندانی ندیده. سبک معماری خانه‌های قاجاری با همه جلال و شکوهشان رعایت شده است.»
یک ایوان با 2ستون گچبری‌شده و همچنین طاق‌نماهای دیدنی، زیبایی خاصی به این خانه قدیمی بخشیده است. خانه معزالسلطنه در حال حاضر یک خانه‌موزه است و در سمت شرقی حیاط زندگینامه و فعالیت‌های علمی پروفسور دکتر محمود حسابی قابل مشاهده است. در نزدیکی این بنا باغ بزرگی بود که اکنون به بوستان دکتر حسابی
شهرت دارد.
