ماجرای هراس آژان‌ها از عصای آبنوس پیر سنگلج
موضوع: خانه کودکی جلال آل‌احمد
ویژگی: محفل همیشگی روضه‌های خانگی در زمان ممنوعیت عزاداری برای اهل‌بیتع
***
جلال آل‌احمد، داستان‌نویس مشهور ایرانی و خالق آثاری چون «زن زیادی» و «مدیر مدرسه» در محله سنگلج متولد شده و دوران کودکی خود را در این محله سپری کرده‌است. این خانه که در خیابان خیام، کوچه شهید کارکن اساسی (گذر قلی سابق) واقع شده، یکی از بناهای تاریخی متعلق به دوره احمدشاه است و مرحوم آیت‌الله حاج‌سیداحمد طالقانی(آل‌احمد) یکی از علمای معروف و متنفذ تهران و پیش‌نماز مساجد پاچنار و لباسچی، از سال۱۳۱۰ تا پایان عمر خود در این خانه سکونت داشت. این خانه روزگاری که منبر و ذکر مصیبت اهل‌بیت(ع) ممنوع اعلام شد، محفل مخفی اهالی سنگلج بود. نصرالله حدادی، تهران‌پژوه روایت تاریخی و مهم این خانه را مرور می‌کند: «مرحوم آیت‌الله حاج‌سیداحمد طالقانی(آل احمد) از علمای معروف و بانفوذ تهران و پیش‌نماز مساجد پاچنار و لباسچی بود. می‌گویند سیداحمد طالقانی درست مثل پسرش در مقابل حرف زور جوش می‌آورد. برای همین وقتی برای خراب‌کردن این خانه آمدند با عصای آبنوس معروفش بر سر بوزرجمهر کوبیده بود. قائله‌ای به پا شد که تا چند روز کش آمد. درنهایت اهل محل سیداحمد را به عتبات عالیات می‌فرستند. در نبود او خانه گذر قلی خریداری می‌شود و آل‌احمدها به این خانه فعلی نقل مکان می‌کنند. آیت‌الله علاوه بر اینکه در خانه‌اش به وقت مناسبت‌های مختلف مذهبی مراسم روضه‌خوانی و عزاداری برگزار می‌کرد، مؤسس هیئت آل‌احمد، از هیئت‌های پرمخاطب تهران قدیم بود. خانه و مراسم مذهبی این روحانی، محل اجتماع علما و روحانیون تهران و گاه مکانی برای برگزاری جلسات سری علیه سیاست‌های سرکوبگرانه استبداد رضاشاهی به شمار می‌رفت و در زمان ممنوعیت روضه، اهالی از پشت‌بام خانه‌ها خود را به این خانه می‌رساندند و در این محفل شرکت می‌کردند. در احترام به این خانه و صاحبخانه‌اش همین بس که امام خمینی(ره) و آیت‌الله طالقانی که پسرعموی پدر جلال بود، برای درگذشت سیداحمد مراسم ختم گرفتند و یادش را گرامی داشتند.»
اتاق روضه خانه آیت‌الله‌حاج سیداحمدطالقانی،پدر جلال‌وشمس‌آل‌احمد که‌درسال1383به ثبت‌ملی‌‌رسیدومدتی همخانه‌باستان‌شناسان کشور بود، اکنون در حال مرمت است. حمیدرضا نارنجی‌نژاد، عضو هیأت‌مدیره انجمن سنگلج می‌گوید: «در خانه پدری جلال آل‌احمد روضه محبان زهرا(س) برگزار می‌شد. حاج‌احمد صالح، از مداحان قدیمی محله سنگلج مداح این روضه بود. یکی از اتاق‌های این خانه فقط به محفل و محل برپایی روضه اختصاص داشت و به اتاق روضه معروف بود.»
در همینه زمینه :