نگهداری از سالمندان در قدیمیترین عبادتگاه ارامنه
موضوع: کلیسای سورپ گئورگ
ویژگی: قدیمیترین کلیسای تهران
***
کلیسای قدیمی و پرخاطره‌ای که در انتهای بازارچه قوام الدوله و در بن بست کلیسا واقع شده یکی از مکان‌های تاریخی تهران به‌حساب می‌آید که تاریخ ساخت آن به عصر صفوی برمی‌گردد.
کلیسای سورپ گئورگ یا همان کلیسای گئورگ مقدس ابتدا نمازخانه و جایی برای به‌جا آوردن فرایض دینی ارامنه بود که توسط 2 نفر از اهالی تفلیس در محله سنگلج ساخته شد و نام آن هم از یک سردار ارمنی که سال303 میلادی در راه ترویج آیین مسیحیت جانش را از دست داد گرفته شده است. محمود منیعی، تهران پژوه، کلیسای گئورگ مقدس را قدیمیترین کلیسای تهران می‌داند و می‌گوید: «این کلیسا بین سال‌های 1168 تا 1173 شمسی تحت عنوان نمازخانه مورد استفاده ارامنه تهران قرار می‌گرفت که سال1214 شمسی به کلیسا تبدیل شده است. آنطور که در منابع مکتوب آمده، کلیسای گئورگ مقدس ابتدا به شکل محراب روستایی بوده اما در سال1260 شمسی به‌طور کامل بازسازی می‌شود و بنای تازه آن در دوره قاجار شکل گرفته است.» قدیمیترین کلیسای تهران یکی از معدود مکان‌های تاریخی پایتخت به شمار می‌رود که بنای اصلی و معماری آن بارها تغییر کرده و در دوره‌های تاریخی مختلف جایی برای دورهمی تشکل‌های مذهبی و اجتماعی ارامنه پایتخت بوده است. منیعی درباره ماجرای نگهداری از سالمندان در این کلیسا می‌گوید: «جامعه ارامنه تهران در سال1285 شمسی انجمنی به نام «دوستداران کلیسا» را با مشارکت زنان نیکوکار ارمنی تشکیل دادند. با همکاری این انجمن، در محوطه کلیسا اتاق‌هایی برای نگهداری از زنان سالخورده ساخته شد و از آن موقع تا‌کنون بخشی از کلیسای گئورگ مقدس به نگهداری از سالمندان بی‌سرپرست اختصاص یافته است.» کلیسای گئورگ مقدس که سال1357 به ثبت ملی رسیده، معماری منحصر به فردی هم دارد. منیعی در این‌باره می‌گوید: «نمازخانه کلیسا با طاق بلند، ردیف ستون‌ها و یک دهانه طاق چشمه در وسط و 2دهانه در طرفین آن، معماری کلیساهای دوره ساسانی را تداعی می‌کند. تنها تفاوت معماری کلیسای گئورگ مقدس با کلیساهای دوره ساسانی این است که به پیروی از معماری اسلامی با طاق‌های زاویه‌دار تزئین شده است. تعدادی سنگ قبر قدیمی و مجلل هم به دیوارهای بیرون نمازخانه نصب شده و آنطور که محققان روایت کرده‌اند این سنگ قبرها نشان می‌دهد این محل قبل از آنکه به ساخت کلیسا اختصاص داده شود، قبرستان ارامنه بوده است.»
