پزشکی؛ از پارینه‌سنگی تا سفالینه‌های درمانی
موضوع: موزه ملی پزشکی ایران
ویژگی: آشنایی با نخستین خدمات علم پزشکی
***
آسمان تاریخ علم پزشکی ایران چه با راه‌اندازی جندی‌شاپور به‌عنوان نخستین مرکز آموزش طب ایران حد فاصل سده چهارم تا نهم هجری و خروجی بزرگانی چون «بوعلی سینا» و«زکریای رازی» چه با راه‌اندازی دارالفنون در سال ۱۲۳۰ خورشیدی به همت «امیرکبیر» همواره پر از ستاره‌های پرفروغی بوده که خدمات ارزنده‌ای به جامعه بشریت و علم پزشکی داشتند. موزه ملی تاریخ پزشکی ایران در باقیمانده املاک به یادگار مانده از امیرکبیر در محله امیر‌آباد شمالی، گنجینه بزرگی از نخستین‌های تاریخ پزشکی ایران است؛ معرفی تعدادی از نخستین ابزارهای پزشکی در این موزه خالی از لطف نیست.
سنگ‌های جراحی: ابزار انسان اولیه برای زندگی در طبیعت سنگ بود. روزگاری که هنوز بشر کشف نکرده بود چطور آهن و فلزات را برای آرامش و رفاه زندگی به خدمت بگیرد این سنگ‌ها بودند که برای امور ریز و درشت زندگی ازجمله طبابت و جراحی‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. سنگ‌های جراحی و نحوه به کار‌گیری آنها برای درمان طبابت و جراحی‌های کوچک و بزرگ از ابزارهای جالب و دیدنی به نمایش درآمده در موزه پزشکی ایران است.
البته در کنار این سنگ‌ها تماشای اسکلتی دست‌ساز توسط یکی از استادان دارالفنون که 70سال پیش، از گچ ساخته شده، جسد مومیایی زنی 60 ، 70ساله که 900سال پیش در گورستانی در شهر یزد دفن شده بود، جمجمه‌ای متعلق به دختر 13سالهای با قدمت 4هزار و 900سال که دچار بیماری مغزی شده بود و برای درمان بیماری، قسمت فوقانی سمت راستش مورد عمل جراحی قرار گرفته نیز اسرار پزشکی سالهای دور را برملا می‌کند.
ابزار رمالی و طب سنتی: طب سنتی می‌گوید که بسیاری از بیماری‌ها از خون آلوده سر منشأ می‌گیرد و در روزگاری که خبری از دستگاه‌های رادیولوژی و موارد مشابه و آزمایش‌های گوناگون نبود، بالطبع تنها راه پاکسازی خون، حجامت بود. برای حجامت هم ابزاری مثل شاخ گاو و بز کوهی و زالو‌اندازی و تجویز گیاهان دارویی توصیه می‌شد و مرحله بعد هم، وقتی این درمان افاقه نمی‌کرد، رمالی و ابزارهای آن بود که به‌کار گرفته می‌شد.
کلبتین و اشیای ارزشمند: یکی از ابزارهای پرکاربرد در علم پزشکی قدیم، کلبتین بود. کلبتین ابزاری برای کشیدن دندان بود و دندان‌درد هم که به دوره و زمان خاصی متعلق نیست. نمایش انواع کلبتین و همچنین در کنارش یکسری اشیای ارزشمند مثل ریتون‌های سفالی، ظروف مفرغی، شیشه مخصوص ساخت دارو و طبابت از دیگر دیدنی‌های موزه ملی پزشکی ایران محسوب می‌شود.
