دعوای عروس و مادرشوهر در جریده شکوفه
موضوع: نشریه زنان
ویژگی: ورود کاریکاتور به نشریه زنان
***
نخستین نشریه زنان را «عفت سیاحسپانلو» معروف به «دکتر معصومه کحال» راهاندازی کرد؛ نشریه «دانش» که بعد از انقلاب مشروطه، فرش قرمزی برای ورود زنان به دنیای بیرون از خانه شد. دکتر کحال، دختر یک حکیمباشی بود. او بهدلیل علاقه به پزشکی، طبابت را نزد مبلغان آمریکایی در تهران فراگرفت و بهعنوان نخستین زن چشمپزشک ایرانی مدرک گرفت و مطبش را در خیابان جلیلآباد یا همان خیام فعلی راهاندازی کرد. مهرشاد کاظمی، تهرانپژوه، درباره نخستین نشریات زنان در تهران میگوید: «دکتر کحال سال ۱۲۸۹ شمسی به همت انجمنی از زنان تهرانی و به سردبیری خودش نشریه دانش را راهاندازی کرد؛ هفتهنامهای که برای نخستینبار بهطور اختصاصی به موضوعات مربوط به زنان پرداخت. این نشریه سیاسی نبود و به موضوعاتی همچون خانهداری، شوهرداری و بچهداری میپرداخت. هفتهنامه دانش بعد از ۳۰ شماره متوقف شد.»
کاظمی در ادامه درباره جذابترین نشریه بانوان تهران میگوید: «اگرچه دانش نخستین نشریه زنان بود اما نشریه شکوفه با سردبیری مریم عمید را میتوان نخستین روزنامه مصور زنان، از لحاظ کیفیت و حجم، معرفیکرد؛ روزنامهای که مخصوص بانوان بود و در ابتدا با خط نستعلیق منتشر میشد و صفحه آخر آن به کاریکاتورهای طنز اختصاص داشت.»
این نشریه با این بیت آغاز میشد: باد آمد و بوی عنبر آورد/ بادام شکوفه بر سر آورد. همچنین تصاویر طنز روزنامه شکوفه باعث شد تا این جریده بین زنان طرفدار پیدا کند؛ تصاویری همچون دعوای عروس و مادر شوهر، رسم چهارشنبهسوری، گفتوگوی زنان با یکدیگر و... .
انتشار شکوفه سال 1292شمسی شروع شد و تا زمان مرگ مریم عمید ادامه داشت. از ویژگیهای این نشریه این بود که علاوه بر موضوعات روزمره زندگی زنان، برای نخستینبار به موضوعات سیاسی نیز پرداخت. مریم عمید در شکوفه، مقالاتی درباره آموزش مردان درباره اینکه چگونه باید با زنان رفتار کنند چاپ میکرد و به مردان تأکید میکرد این نشریه را برای زنانی که سواد ندارند بخوانند. بعد از شکوفه روزنامه «زبان زنان» با سردبیری صدیقه دولتآبادی در تهران منتشر شد. البته این روزنامه ابتدا در اصفهان چاپ شد ولی زمانی که دولتآبادی در سال ۱۳۰۰ به تهران آمد انتشار این نشریه را در تهران ادامه داد. زبان زنان تا دیماه سال ۱۳۲۴ در 3 دوره و درمجموع ۶۸ شماره منتشر شد.
این نشریه را تنها زنان مینوشتند و با خط نستعلیق و چاپ سنگی و با شعار «الجنه تحت اَقدام الامهات (بهشت زیر پای مادران است)» در تهران منتشر میشد.