خزانه واحد؛ تحقق شفافیت، قانونمداری و عدالت

میثم مظفر؛عضو شورای اسلامی شهر تهران و رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورا

یکپارچه‌سازی حساب‌های درآمدی شهرداری تهران و ایجاد خزانه واحد توانسته در تجمیع منابع و ظرفیت‌ها در مجموعه واحدی به‌نام شهرداری تهران بسیار کمک‌کننده باشد. اگر ما در شهرداری تهران بخش‌های مختلفی تحت عنوان سازمان‌ها، مناطق و حوزه‌های تابعه داریم، به این معنا نیست که هرکدام جزایر مستقلی هستند که دغدغه‌های منفک از یک کل را دنبال می‌کنند. در نتیجه فلسفه خزانه واحد این است که سازمان کلان شهرداری تهران بتواند در درجه اول از داشته‌ها، ظرفیت‌ها و نقدینگی خود مطلع باشد و این منابع را به‌صورت عادلانه و هوشمندانه با تجمیع ظرفیت‌ها، برای اولویت‌های خود هزینه کند. قبل از شکل‌گیری خزانه واحد شاهد این بودیم که سازمان‌ها، شرکت‌ها و مناطق هرکدام چند‌ده حساب بانکی داشتند و عملیات مختلف مالی اعم از درآمد و هزینه‌کرد در حساب‌های متکثر اتفاق می‌افتاد.
دومین مزیت این اقدام شهرداری تهران شفافیت و انضباط مالی است. در دوره‌های گذشته بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها در زمانی که شهرداری منابع لازم را حتی برای تامین حقوق و دستمزد پرسنل خود نداشت، در اقدامی کاملا غیرشفاف و خلاف قانون و عدالت، وجوهی از منابع درآمدی سازمان برای وام‌دادن به مدیران ارشد و افراد ذی‌نفوذ - و نه حتی تمام پرسنل - بلوکه می‌شد. خزانه واحد این امکان را فراهم کرد که ما بتوانیم نظم و قانون را به شکل مناسب‌تری در حوزه امور مالی شهرداری دنبال‌ و از تخلفات مالی جلوگیری کنیم.
عدالت‌محوری مزیت سومی است که به‌واسطه ایجاد خزانه واحد میسر شد.
تجمیع منابع مالی و پرداخت حقوق و مزایا از یک حساب واحد به تحقق عدالت کمک می‌کند و این امکان ایجاد می‌شود که درآمدها و حقوق پرسنل مختلف در سازمان‌ها و شرکت‌ها و مناطق مختلف شهرداری مقایسه شود. درحقیقت خزانه واحد ابزاری را در اختیار ما قرار می‌دهد که عدالت، تناسب و منطق پرداخت حقوق به پرسنل رعایت و به‌صورت هوشمندانه تنظیم شود.
این اقدام از سوی دیگر امکان تامین مالی پروژه‌های دارای اولویت برای شهر را فراهم کرده است؛ به این معنا که از طرح‌هایی که لزوما اثر تحولی در شهر ندارند، صرف‌نظر و منابع صرف پروژه‌هایی می‌شود که برای مردم و شهر انتفاع بیشتری دارد.
تجمیع منابع در خزانه واحد همچنین باعث شد در سال‌های اخیر شهرداری بتواند در تامین هزینه‌ها به‌ویژه هزینه‌های جاری خود از چالش‌ها و تأخیرهایی که در سال‌های قبل برای پرداخت حقوق داشت‌، عبور کند.
اما در عین حال شهرداری تهران باید در بهره‌گیری از خزانه واحد مراقب یک آسیب نیز باشد و آن این است که با بهره‌گیری از سازوکاری انگیزشی منطق درآمد -هزینه شرکت‌ها را مدنظر داشته باشد. به این معنا که بتواند بین شرکت‌هایی که تلاش بیشتری برای تامین منابع و درآمد می‌کنند با شرکتی که روند عادی‌تری را طی می‌کند، تمایز قائل باشد و این شرکت‌ها اگر درآمد بیشتری کسب کردند، بتوانند بخشی از این درآمد را خرج پروژه‌های مصوب خود کنند.