پرچمدار تعزیه در ری
موضوع: خاله‌حُسنی، بنیانگذار تعزیه‌خوانی در یک محله
ویژگی: برپایی مراسم و تهیه ملزومات با کمک مردم
سابقه برپایی مراسم عزاداری و تعزیه‌خوانی در محله دولت‌آباد به اوایل دهه 20برمی‌گردد. در آن سال‌ها، دولت‌آباد قریه‌ای بین ری و تهران بود و اهالی به‌خصوص قشر جوان برای برپایی مراسم عزاداری به «میدون کوچیکه» در شهرری می‌رفتند.
بر خلاف عرف معمول آن سال‌ها، یکی از بانوان دولت‌آباد بانی و پایه‌گذار برپایی مراسم عزاداری در محرم شد و با کمک جمعی دیگر از بانوان، بیرق عزاداری امام حسین(ع) را بالا بردند. بانو حسنیه سیدصادقی پایه‌گذار برپایی هیئت و تعزیه در دولت‌آباد بود و روایت‌های مختلفی درباره تلاش‌های او برای برپایی مراسم عزاداری در این محله نقل می‌شود. قاسم هادی‌پور، ری‌پژوه، در این‌باره می‌گوید: «آنطور که قدیمی‌ها برای ما روایت کرده‌اند، بانو حسنیه سیدصادقی که اهالی دولت‌آباد او را خاله‌حسنی صدا می‌زدند، داخل روستا که به شکل قلعه بوده و حصار و برج و دروازه داشته مراسم عزاداری برپا می‌کرد و اهالی روستا در دوره پهلوی اول که عزاداری محرم ممنوع بود، دور از چشم مأموران حکومتی به عزاداری می‌پرداختند. نقل است که خاله‌حُسنی با کمک دیگر بانوان دولت‌آباد در خانه رشته‌پلو می‌پختند و از عزاداران حسینی پذیرایی می‌کردند.»
خاله‌حسنی دور از چشم ژاندارم‌ها، نخستین مراسم عزاداری دولت‌آباد را برپا کرد اما مراسم مداح و روضه‌خوان نداشت و وسایل و ملزومات عزاداری هم مهیا نبود. هادی‌پور می‌گوید: «خاله‌حسنی از نوجوانی به نام ماشاالله فرخ‌رو می‌خواهد که مسئولیت مداحی هیئت را بپذیرد. ماشاالله سابقه مداحی نداشته اما بعد از مدتی قواعد آن را یاد می‌گیرد و هیئت صاحب مداح می‌شود. خاله‌حسنی در سال‌های بعد عزاداری را گسترش می‌دهد و در کوچه‌های روستا دسته راه می‌اندازد. بعد از مدتی کنار دسته عزاداری، چند شتر به حرکت در می‌آورند و هر سال یک چیزی به این مجموعه اضافه می‌کنند تا اینکه به همت خاله‌حسنی بنیاد تعزیه در دولت‌آباد گذاشته می‌شود.»
گروه تعزیه دولت‌آباد هر روز مجهزتر می‌شد. خاله‌حسنی با کمک اهالی برای تعزیه‌خوان‌ها لباس و ملزومات تعزیه مثل شمشیر و زره آماده می‌کرد و نقش‌های مختلف را هم به اهالی می‌داد. وقتی آوازه گروه تعزیه دولت‌آباد در ری و تهران پیچید، خیلی‌ها برای تماشای تعزیه به این روستا می‌رفتند و به‌خاطر محدود بودن فضا، اجرای تعزیه به زمین‌های کشاورزی و بایر اطراف قلعه دولت‌آباد انتقال پیدا کرد.
خاله‌حسنی در زمان حیاتش امور تعزیه را به رمضان فرخ‌رو، یکی از تعزیه‌خوان‌های قدیمی دولت‌آباد واگذار کرد و او هم با کمک اهالی، حسینیه «دو شهید تعزیه‌خوان» را ساخت تا جایی برای آموزش تعزیه‌خوان‌های جوان و نگهداری از میراث بانویی باشد که پرچمدار تعزیه در قریه دولت‌آباد بود.
