سقاخانه 190ساله

 نام: سقاخانه گذر امامزاده‌ یحیی ع
 موقعیت: چهارراه سیروس

سقاخانه امامزاده ‌یحیی(ع)، یکی از قدیمی‌ترین سقاخانه‌های تهران، نبش کوچه تین‌نژاد، در گذر امامزاده یحیی(ع) 190سال عمر دارد؛ بنایی کوچک با پنجره‌های چوبی مشبک که برای رفع تشنگی رهگذران تعبیه شده است و همه عابران، بعد از رفع عطش بر سالار شهیدان سلام می‌فرستند. اردشیر آل عوض، تهران‌پژوه، می‌گوید: «آب سقاخانه گذر امامزاده‌ یحیی(ع) تا قبل از آمدن آب لوله‌کشی، از قنات «میرزامحمود وزیر» تامین می‌شد و سال 1391سازمان میراث فرهنگی با کمک شهرداری و سازمان زیباسازی این سقاخانه را در فهرست آثار ملی به شماره 14669به ثبت رساند و در قسمت داخلی سقاخانه که چوبی است شیشه گذاشته شد تا باعث محافظت قسمت چوبی مشبک شود. بانی این سقاخانه فردی به نام کبیری بزرگ بود. در سقاخانه محفظه‌ای بود، آن را بالا می‌دادند و آب را برای استفاده عابران داخل آن می‌ریختند. ظاهرا تا قبل از انقلاب همینطور از آن استفاده می‌کردند، ولی بعد از بازسازی 2 عدد شیر آب به سمت کوچه کار گذاشتند. کنار این سقاخانه مسجد کوچکی واقع شده که بنا به‌گفته اهالی محل، در آن کار‌های نیک بزرگی انجام می‌دهند.»  
سقاخانه‌ها از دیرباز محلی برای رفع تشنگی رهگذران در کوچه و خیابان و در جوار امامزادگان بوده و در بعضی موارد بانی یا واقف داشته است. بانیان سقاخانه‌ با نیات مختلف، مانند خیرات اموات یا ادای نذرشان آنها را می‌ساختند و از آن نگهداری می‌کردند. علاوه براین هر ساله در‌ماه محرم و صفر و ایام عزاداری سالار شهیدان به رسم دیرینه و آیین گذشتگان، جلوی پنجره سقاخانه شمع‌ روشن می‌کردند و مراسم شام غریبان می‌گرفتند. غلامرضا علیزاده، یکی از ریش‌سفیدان محله، درباره ارادت خاص مردم محله به سقاخانه امامزاده‌ یحیی(ع) تعریف می‌کند: «در تمام ایام سال به‌ویژه شب‌های جمعه، برخی افراد که مشکلی برایشان پیش آمده و درمانده شده بودند، از مردم محله‌های دیگر گرفته تا اهالی محل، پشت پنجره مشبک سقاخانه، نیت می‌کنند و خواسته‌شان را از خدا می‌خواهند.»
 بنا به روایت اهالی محل، قدیم‌ها نهر آب کوچکی از میان سقاخانه امامزاده ‌یحیی و جلو آن رد می‌شد که پر از ماهی‌های ریز بود و اهالی محل از این آب به‌عنوان درمان بیماری‌ها استفاده می‌کردند.‌