تپش نبض درخت در دل سرای محله باغ فردوس

مهدی صباغ؛ شهردار منطقه یک تهران

در منطقه یک شهرداری تهران 27محله وجود دارد که یکی از این محله‌ها به نام باغ فردوس، سرای محله نداشت.
سرای محله در باغ فردوس تا پیش ‌از این اجاره‌ای و جای بسیار نامناسبی بود. در بازدیدهای میدانی و مردمی که انجام گرفت. درخواست مردم این بود که پروژه‌ای برای ایجاد سرای محله تعریف شود تا بتوانند فعالیت‌های فرهنگی را خصوصا در این محله که با وجود پیاده‌راه فرهنگی، مجموعه قلمستان و موزه سینما در آن، از جایگاه خاصی به‌لحاظ فرهنگی برخوردار است، به‌صورت متمرکز انجام دهند. مشکلی که ما برای ایجاد سرای محله در باغ فردوس داشتیم این بود که در این محله زمینی برای ساخت بنا وجود نداشت و در نتیجه مجبور شدیم فضای اسکان کارگری در گوشه پارک قلمستان را بدون اینکه درختی قطع شود به محل پروژه اختصاص دهیم. مشکل این بود که وسط این فضا درختی تقریبا با بن 200سانتی‌متری و عمر حدود 80ساله وجود داشت. تیم مهندسی و معماری و تیم مشاور پروژه فراخوانده شدند و از آنها خواستیم طراحی پروژه را به‌گونه‌ای انجام دهند که درخت در دل پروژه حفظ شود، چون بسیار حیف بود که این درخت کهنسال و بسیار زیبا جابه‌جا شود و لطمه ببیند. خوشبختانه با همکاری این دوستان پروژه تعریف و درخت در دل پروژه حفظ شد. جمله طلایی‌ای که همکاران ما برای این پروژه به‌کار می‌برند این است که«نبض درخت کهنسال در دل پروژه سرای محله باغ فردوس می‌زند».
این موفقیت در حفظ یکی از درختان زیبا و کهن باغ قلمستان با تدبیر پیمانکار و تیم امور شهری شهرداری منطقه حاصل شد و تیم طراحی سبز ما تلاش کرد، چه حین خاکبرداری و چه در زمان اجرای پروژه تمهیدات لازم را برای حفظ این درخت اتخاذ کنند.  با اینکه کار فونداسیون و طبقه اول پروژه بسیار کند پیش‌ رفت اما همه تلاش‌ها با این هدف بود که درخت حفظ شود. آنچه در بازدید هفته گذشته از این پروژه مشاهده شد این است که طبقه سوم پروژه اجرا شده و هنوز سرشاخه‌ها و تاج درخت از طبقه سوم بالاتر است. ارتفاع این درخت بسیار بلند است و پیش‌بینی می‌شود تاج درخت تا نزدیکی طبقه پنجم بنا کشیده شود. زیربنای این ساختمان 1500مترمربع است که در زمینی 300مترمربعی در گوشه پارک صورت گرفت و با مولدسازی ساختمان اسکان کارگری به پروژه‌ای فرهنگی تبدیل شد. این اقدام به‌عنوان یک نماد در شهرداری تهران و شهرداری شمیرانات مطرح شده و توانستیم در عمل نشان دهیم که حفظ درختان، برای شهرداری در اولویت است.
در طرح سرای محله باغ فردوس، سازنده بنا پیمانکار شهرداری است و طرحی که شهرداری تهیه کرده را به اجرا رسانده است. این طرح توسط تیم مدیریتی منطقه از ابتدا طوری پیش رفت که درخت در دل پروژه حفظ شود، اما این موضوع نه فقط از سوی شهرداری بلکه توسط سازندگان بخش خصوصی نیز در منطقه یک موردتوجه قرار گرفت و برخلاف این ادعا که گفته ‌می‌شود سازنده‌ها درختان و باغ‌ها را تخریب می‌کنند، موارد متعددی در منطقه داریم که اولویت برای سازنده حفظ درختان است و با حفظ باغ و درختان، پروژه خود را با مجوزهای قانونی پیش ‌می‌برند. شمیران و شمیرانات به درختانش معروف است و اگر درختی نباشد شمیران هم زیبایی ندارد.