جادوگر شهر موز

گابریل خوزه گارسیا مارکِز
نویسنده، روزنامه‌نگار
(۱۹۲۷ - ۱۷ آوریل ۲۰۱۴)

فاطمه عباسی

در اینکه گابریل گارسیا مارکز مشهورترین و بزرگ‌ترین نویسنده آمریکای لاتین محسوب می‌شود، هیچ شکی نیست. نگارش رمان‌های جاودانه‌ای چون «صد سال تنهایی» و «عشق سال‌های وبا» و دریافت جایزه نوبل ادبیات در سال1982 گواه این مدعاست.
از سوی دیگر مارکز در بیشتر قالب‌های داستانی مانند  داستان کوتاه و رمان دست به تجربه زده و نمونه‌های موفقی را عرضه کرده است. با یک تعبیر و تحلیل ساده وجه مشترک تمام این آثار، آمریکای لاتین است. آمریکای لاتین و تمام وجوه این سرزمین ازجمله فرهنگ، آداب و رسوم و شخصیت‌ها، حضور پررنگی در داستان‌های مارکز دارند.
مارکز از تأثیر همینگوی و فاکنر بر داستان‌هایش گفته ولی معتقد بوده آنچه چشمانش را باز کرده، موسیقی بوده است؛ موسیقی و به‌ویژه آهنگ‌های روایی سرزمین خودش: «30 سال پیش کسی فراتر از خیابان ماگدالنا، آهنگ‌های والناتو را نمی‌شناخت. شکل آهنگ‌ها که یک داستان یا واقعه را روایت می‌کرد، توجه مرا جلب کرد. همه آن تصویرسازی‌ها طبیعی بود و وقتی آهنگ‌های والناتو رواج یافتند و وارد بازار تجاری موسیقی شدند، ریتم و احساس حاضر در آن آهنگ‌ها مجذوبم می‌کرد. آن آهنگ‌ها شبیه آهنگ‌هایی بودند که مادربزرگم سال‌های سال زمزمه می‌کرد.»
از حرف زدن در باب شعر و موسیقی، مارکز می‌خواست به این دیدگاه برسد که پشتوانه و ریشه ادبیات او در شعر بوده است. مارکز آنقدر در سنین جوانی شیفته شعر بوده که بعدها گفته بود نمی‌داند چرا رمان نوشته است و اصلا رمان نوشتن را از کجا یاد گرفته است. ویژگی معروف داستان‌ها و رمان‌های مارکز، واقع‌گرایی جادویی آنهاست که مارکز درباره‌اش گفته بود: «این سبک همان شیوه‌ای است که مادربزرگم قصه می‌گفت؛ وحشی‌ترین حوادث را به طبیعی‌ترین و ساده‌ترین زبان روایت می‌کرد.» در سال‌های پایانی زندگی خلاقیت و توان نویسندگی مارکز کمتر شد. او برای نوشتن کتاب «خاطرات دلبرکان غمگین من»، چاپ۲۰۰۴ ،حدود 10سال وقت صرف کرد. در ژانویه۲۰۰۶ اعلام کرد که دیگر تمایل به نوشتن را از دست داده ‌است. آخرین اثری که از مارکز منتشر شد، کتابی است با عنوان «نیامدم که سخنرانی کنم» که مجموعه‌ای از 22سخنرانی این نویسنده در مراسم مختلف است. با مرگ گابریل گارسیا مارکز در ۸۷سالگی، در خانه‌اش در مکزیکوسیتی، جهان یکی دیگر از نویسندگان بزرگش را از دست داد. خوان مانوئل سانتوس، رئیس‌جمهوری کلمبیا در تجلیل از گابریل گارسیا مارکز در توئیتر خود نوشت: «هزار سال تنهایی و غم، به‌خاطر مرگ بزرگ‌ترین کلمبیایی در سراسر تاریخ.»