ضرورت مدیریت پسماند در جوامع شهری

محمدرضا احمدی‌نژاد| سرپرست شهرداری کرج:

همۀ ما هر روز مقداری پسماند تولید می‌کنیم‌ که شامل باقی‌مانده غذا، میوه، سبزی و مو‌ادی است که دائم مصرف می‌‌کنیم و پسماندهای تر محسوب می‌شوند. از طرفی، انواع پسماندهای خشک از قبیل کاغذ، پارچه، مواد پلاستیکی و نایلون‌ها، قوطی‌ها و دستمال کاغذی را پس از مصرف به سطل زباله می‌اندازیم و معمولا سطل جداگانه‌ای برای پسماندهای تر و خشک در خانه در نظر نمی‌گیریم. تفکیک نکردن زباله‌های تر و ‌خشک از مبدا همیشه کار بازیافت و استفاده دو باره از این طلای کثیف را با سختی مواجه می‌کند. ضرورت تفکیک و‌ بازیافت زباله‌ها آنجا بیشتر می‌شود که اگر نگاهی به اطراف خود بیندازیم، مواد اولیه پلاستیکی، شیشه‌ای، کاغذی و انواع مواد فلزی از منابع طبیعی است که نباید بی‌رویه مصرف شود. بنابراین کاهش تولید زباله در درجه اول و تلاش برای استفاده مجدد و ‌مفید از مواد دورریز قابل استفاده و در نهایت تفکیک زباله‌های خشک و ‌تر از موضوعاتی است که باید به یک عادت نیک و همگانی تبدیل 
شود.
اجرای طرح تفکیک زباله از مبدا به همراهی و همکاری شهروندان کرجی وابسته است و اجرای این طرح مهم در کرج در روزهای اخیر آغاز شده است و اهمیت فراوانی دارد. دفع مواد دورریختنی و زائد، زباله و پسماند در شهرهای بزرگ به معضلی با پیامدهای منفی روزافزون تبدیل شده و مردم و مسئولان کرج نیز از این قاعده مستثنا نیستند. جمع‌آوری پسماندهای تفکیک‌شده بدون عملیات جداسازی مرحلۀ بحرانی از مجموع روند مدیریت مواد زاید جامد محسوب می‌شود. مدیریت جمع‌آوری پسماندها به علت تغییر الگوهای مصرفی شهروندان و تغییرات به وجود آمده کمیت و کیفیت پسماندها اقدامات مدیریت شهری را پیچیده و سخت می‌کند. حدود 50 تا 70 درصد هزینه‌های حوزه مدیریت پسماند به جمع‌آوری اختصاص دارد. بهترین کار برای کاهش هزینه‌های جمع‌آوری پسماند مشارکت شهروندان و دستیابی به نظر شهروندان برای طراحی، برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت بهینه در شبکۀ جمع‌آوری پسماند است.

در کشورهای توسعه‌یافته بخش عمده‌ای از توسعه و ارتقای مدیریت پسماندها بر عهده تشکل‌های غیردولتی و مشارکتی است که با توجه به ماهیت رقابتی و اقتصادی، نقش بسیار زیادی در نوآوری در توسعه شبکه‌های مدیریت پسماند شهری برعهده دارند. هزینه‌های هنگفتی برای جمع‌آوری، جابه‌جایی و دفع مواد زائد و زباله صرف می‌شود. در گذشته زباله‌ها و بی‌توجهی به ساماندهی این مقوله مهم، مخاطرات زیست‌محیطی زیادی برای مردم و شهر به همراه داشت. مشکلات فراوان سبب شد مدیریت شهری کرج با تکیه بر تفکر شهروندی، تعقل و تخصص و با استفاده از تجربیات به دست آمده در این سال‌ها به مقابله با این معضل بزرگ بپردازد. به یقین اشاعه عادت مردم به تفکیک زباله از مبدا با ایجاد زیرساخت‌های لازم، هزینه‌های مدیریت پسماند را به حداقل ممکن می‌رساند. از طرفی، باید به این نکته نیز توجه کرد که افزایش زباله در محیط‌زیست و شهر علاوه بر افزایش هزینه‌های جمع‌آوری و حمل و نقل آن، زمینه‌ساز شیوع انواع بیماری‌ها و آلودگی آب و خاک خواهد شد.
تفکیک و بازیافت را مولفۀ اصلی در مدیریت صحیح پسماند ارزیابی می‌کنند. شهروندان کرجی باید به مدیریت زباله‌های خانگی و تفکیک پسماندهای تر و خشک حساسیت ویژه‌ای داشته باشند و مسئولان را در بهتر اجرا شدن این طرح همراهی کنند.