گزارش
تکنیک‌های روایت جذاب از شهدا
کارشناسان از چگونگی روایت شهدا برای نسل جدید می‌گویند
الناز عباسیان-روزنامه‌نگار
پرداختن به موضوع شهدا و پایداری مردم شریف ایران در رسانه‌ها بسیار مهم است، اما نکته مهم‌تر، نحوه و قالب ارائه این محتوا به مخاطبان است. همشهری برای رسیدن به یک الگو و مدل مناسب در ارائه محتوای مرتبط با موضوع ایثار و پایداری، نشستی را با حضور چند کارشناس و صاحب‌نظر حوزه پایداری برگزار کرد. در ادامه چکیده‌ای از نظرات این کارشناسان را در روزهای اسفند که مزین به بزرگداشت شهدا‌ست، می‌خوانید.
سراغ قصه‌پردازی برویم
محمدعلی صمدی، پژوهشگر، نویسنده و مدیرگروه حماسه و مقاومت شبکه یک سیما: اساس، روایت قصه است. باید مرتب قصه تعریف کنیم. خداوند در قرآن فرموده است «نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیک أَحْسَنَ الْقَصَصِ»؛ ما به بهترین روش بر تو حکایت می‌کنیم. خداوند در قالب قصه، سراغ بندگانش رفته است. قصه،یک مفهوم عمیق اساطیری و نتیجه حیرت‌انگیزی دارد. مفهوم قصه برای خیلی از دست‌اندرکاران این حوزه جا نیفتاده است؛ روایتی که یک ابتدا، انتها، نقطه‌عطف و شخصیت‌پردازی دارد. معمولا روایت‌های ما قصه ندارند و به همین‌خاطر جذاب نیستند. اینکه می‌گوییم مثلا شهید فلانی در سال فلان در خانواده مذهبی متولد شد آنقدر کلیشه‌ای و بدون قصه است که مخاطب زده می‌شود. باید محتوا و مطالبی جمع کرد که قابلیت تبدیل به قصه را داشته باشد.
معرفی الگوهای انسان‌ساز
عبدالله گنجی، روزنامه‌نگار و کارشناس رسانه:مهم‌ترین نکته‌ای که در روایتگری ایثار مطرح است، حرف‌زدن از مواردی است که برای الگوسازی دست‌یافتنی هستند. ما گنجینه‌ای چون دفاع‌مقدس برای الگوسازی و الگوگیری داریم، اما نکته اینجاست که این الگو باید دست‌یافتنی به مخاطب باشد و به ویژه به نسل جوان منتقل شود؛ به‌عنوان مثال، الگوهای عملی و شهدایی که مرگ‌آگاه بودند یا زندگی عرفانی داشتند مثل شهید چمران و حاج قاسم یا شهید محمدحسین یوسف‌الهی که سردار سلیمانی وصیت کردند کنار آن شهید به خاک سپرده شوند. این الگوها دست‌یافتنی، باورپذیر، جذاب، آدم‌ساز و هویت سازند.نکته دوم پاسخ به شبهات است. این نسل بعد از ۴ دهه از جنگ نگاه متفاوتی به جنگ داشته است. نگاهی بعضا منفعت‌طلبانه به موضوعات دارد و اگر به شبهات این نسل پاسخ داده شود خوب است.
مقابله با روایت‌سازی دروغ
سردار علی‌محمد نائینی، رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس:گاهی روایت‌های مختلف با تحریف اتفاقات جنگ تحمیلی نقل می‌شود. اینکه چطور می‌توان صحت و سقم روایت‌های شفاهی مصاحبه‌شونده‌ها را بررسی کرد، مهم است. باید از جنبه‌های گوناگون دفاع‌مقدس، روایت درست و واقعی را تبیین کرد. تاریخ شفاهی فرماندهان به‌عنوان یک منبع منحصربه‌فرد در پژوهش‌های دفاع‌مقدس، گنجینه ارزشمند اسناد است. گنجینه اسنادی و روایت شفاهی فرماندهان به‌طورقطع، مبنایی برای اعتبارسنجی روایت‌های دفاع‌مقدس است. در مقابل روایت‌سازی با اغراض سیاسی و روایت‌سازی از روی غفلت این گنجینه، نقش بازدارندگی دارد. جهاد تبیینی که مقام معظم رهبری فرمودند، امروز کلیدی‌ترین میدان جنگ و نبرد است و چون ما با جریان تحریف مواجه هستیم، این جریان پایان ندارد. حضرت‌آقا فرمودند تک‌تک روزهای دفاع‌مقدس یوم‌الله بود در جنگ نرم تحریف اینها هدف قرار می‌گیرد.
