در جست‌وجوی رد شکوفه‌ها؛ از کند علیا تا بازار کشورهای عربی
نام: درخت گیلاس
محدوده فراوانی: روستاهای کند علیا، افجه، آهار، سنگان و...
ویژگی گونه: مثمر، شکوفه‌دهی اوایل فروردین و میوه‌دهی در اوایل تابستان، میوه مرغوب
باغ‌های گیلاس و محصولات مرغوب آن اکنون دیگر به شناسنامه برخی از روستاهای شمیران تبدیل شده است. در آن‌سوی ارتفاعات البرز، بهار که از راه می‌رسد شکوفه‌های گیلاس، باغ‌های وسیع روستای کند علیا را به منظره‌ای بهشتی تبدیل می‌کند. شمیران دومین تولید‌کننده گیلاس در کشور است که این خود نشان از اهمیت این درخت در تامین معیشت باغداران قدیمی این گستره دارد. در واقع، باغداری در روستای کند علیا و روستاهای اطراف آن چون افجه، آهار، شکراب و... به‌دلیل وجود انبوه باغ‌های گیلاس بدون این درخت پرمحصول قابل تصور نیست و سابقه این درخت در شمیران به حدود 9دهه پیش برمی‌گردد. تا پیش از اینکه یکی از اهالی روستای کند علیا به ارومیه سفر کند و با خود نخستین نهال گیلاس را به روستا بیاورد، محصول غالب کندعلیا سیب شمیران یا به قول محلی‌ها سیب شمرونی بود. از 90سال پیش که خاک و آب و هوای این گستره با درخت گیلاس جور شد، به‌تدریج باغ‌های سیب شمرونی جای خود را به باغ‌های گیلاس دادند و اکنون درخت گیلاس به نماد این روستا تبدیل شده است.
دسترسی به باغ‌های گیلاس کندعلیا اما چندان آسان نیست. وسعت باغ‌های گیلاس این روستا به بیش از 250هکتار می‌رسد و بیشتر باغ‌ها نیز روی شیب تند تپه‌ها و کوه‌ها قرار دارند. چیدن گیلاس کار پرمشقتی است؛ کارگران برای برداشت محصولات از نردبان‌ها بالا می‌روند و گیلاس‌های چیده‌شده را پس از چیدن در سبد‌های مختلف می‌ریزند تا مرغوب‌ترین گیلاس‌ها از گیلاس‌هایی که کیفیت کمتری دارند تفکیک شود. گیلاس شمیران آنچنان مرغوب و باکیفیت است که در سال‌های اخیر باغداران میوه‌های دستچین‌شده را به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادر می‌کنند. این درخت مثمر چنان با زندگی باغداران و اهالی قدیمی روستاهای لواسان پیوند خورده که هر سال جشنواره‌ای هم با عنوان جشنواره گیلاس با حضور باغداران و اهالی این روستاها در هنگام برداشت گیلاس برگزار می‌شود.
کمی آن‌سوتر از روستاهای لواسان، درمحدوده شمال‌غرب پایتخت و در دل روستای زیبای سنگان هم بهار که از راه می‌رسد شکوفه‌های گیلاس منظره‌ای بهشتی به این آبادی 700ساله می‌بخشد. در روستای سنگان نیز باغ‌های گیلاس جایگزین باغ‌های سیب شده‌اند و اکنون بیش از 6دهه است که باغداران این آبادی با برداشت محصولات مرغوب درختان گیلاس روزگار می‌گذرانند. گیلاس تک‌دانه سنگان نیز پس از برداشت به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادر می‌شود.
