بازگشت حیایی با هاوایی
جدیدترین فیلم امین حیایی چرا خوب فروخته و چرا این فروش راضیکننده نیست؟
«هاوایی» ساخته بهمن گودرزی ، با بازی امین حیایی و امیر جعفری آخرین برگ برنده گیشه امسال سینماست که تقریبا تنها 2ماه است روی پرده آمده، اما از 51فیلم دیگری که امسال اکران شده‌اند فروش بیشتری داشته و تنها رقبای اصلی‌اش که به گرد پای‌شان هم نمی‌رسد، «فسیل» و «هتل» هستند. هر دلیلی که برای موفقیت فیلم‌های کمدی امسال می‌توان ردیف کرد، احتمالا در مورد هاوایی هم صادق است. همینطور هر دلیلی که در اثبات کیفیت نازل کمدی‌های پرفروش قابل استناد باشد، درباره هاوایی هم کاربرد دارد.
قطار موفقیت کمدی‌ها از زمان اکران فسیل در ایستگاه نوروز امسال به حرکت درآمد و در ادامه «شهر هرت» یکی از واگن‌های جلویی این قطار شد و بعد هم که هتل آمد و با فروشی که کرد و هنوز هم ادامه دارد، نشان داد خیلی دوست دارد به جای فسیل لوکوموتیو این قطار باشد. واگن‌های بعدی هم در مسیر به این قطار اضافه شدند. این قطار افسارگسیخته با شتاب و سرعتی فراتر از حد تصور به سمت مقصدی نامشخص پیش می‌رود و اغلب ناظرانی که محو تماشای حرکت سرسام‌آور آن هستند، دیگر محتوای واگن‌های این قطار چندان برای‌شان اهمیت ندارد. بعد از مدت‌ها رکود و جمود، تنها چیزی که جلب توجه می‌کند حرکت است و سرعت و توان کنده شدن از جا. سینمایی که رمق زیادی نداشت، با کرونا بی‌جان شد و زمینگیر. نمی‌توانست روی پای خودش بایستد و قد راست کند،
بی آن که پایش نلرزد و تلوتلو نخورد. اما امسال سینما با فسیل ، هتل، هاوایی و شهر هرت و ویلای ساحلی توانست بلند شود و بدود و دور بردارد و چشم‌ها را خیره کند. طبیعی است وقتی محتضر از جا بلند می‌شود و بنای جست و خیز کردن می‌گذارد و آرام و قرار ندارد، دیگر کسی نگران رنگ رخ و دو دو زدن چشم‌ها و حرف‌های بی‌مفهومش نیست. همین که سر پا شده، همه خرسندند. حالا هم کمتر کسی نگران است که فسیل، هتل، هاوایی و مابقی کمدی‌ها چه و چطور می‌گویند. همین که مسبب و مولد رونق‌اند کافی است.
نظر تماشاگران
احتمالا در هیچ سالی که سینمای ایران مثل امسال گیشه پرفروشی داشته، بازار نقد و تحلیل و تفسیر این‌قدر کساد و بی‌برکت نبوده است. رونق با زبان شمرده، به عدد و رقم حرف می‌زند. راه را بر تحلیل که از کیفیت و تناسب می‌گوید می‌بندد. حالا که نقد و تحلیل خریداری ندارد، در این صفحه بنا را گذاشتیم بر اینکه ببینیم سینماروهایی که تماشاگر فیلم‌ها هستند چه نظری دارند. در اینجا برخی نظرات سینماروها را درباره هاوایی که داستان بوکسوری است که به قصد پیشرفت تن به مهاجرت و پناهندگی می‌دهد، اما از جایی به بعد می‌فهمد از پیشرفت خبری نیست و مورد سوءاستفاده قرار گرفته، گرد آوردیم تا ببینیم یکی از پرفروش‌های امسال چقدر نزد مخاطب عام، مقبول افتاده است. هدف از آوردن نظر تماشاگران این است که ببینیم دقیقا چه چیزی در فیلم چشم‌شان را گرفته و آنها را به تماشا ترغیب کرده است. مثل همیشه یادآوری کنیم که غلط‌های املایی و علائم نگارشی نظراتی را که از وب‌سایت سینماتیکت گرد آورده‌ایم، برای انتشار اصلاح کرده‌ایم.
تماشاگران بی حوصله می‌شوند!
1.برای کمدی‌ها بازیگر چهره تماشاگر می‌آورد. همین که چهره‌ای آشنا که تماشاگر سابقه ذهنی خوشایندی از او دارد در فیلم باشد، بخشی از فروش گیشه تضمین شده. از همین‌جا می‌شود فهمید چرا دستمزد برخی بازیگران اینطور بی‌حساب و کتاب بالا رفته. بازیگری که چند فیلم پرفروش دارد مثل برند تجاری موفقی است که با هر بستهبندیای می‌تواند مشتری جلب کند.
2.تماشاگران کمدی‌ها کم‌کم دارد حوصله‌شان از داستان‌های بی‌سروته سر می‌رود. دیگر صرف اینکه یک صحنه موزیکال باشد و بازیگر وسط صحنه ریزریز هنرنمایی کند و شلنگ تخته بیندازد، کافی نیست. کمی داستان لازم است، کمی انسجام، کمی جدی گرفتن مخاطب. خیلی هم نه، فقط کمی.
3.حتی در غیاب داستان و انسجام، اگر کمدی‌ای بتواند تماشاگرش را با شکلک بازیگر یا طراحی موقعیتی کمیک بخنداند، تماشاگر راضی است. اینکه همهچیز به چهار تا آهنگ مجاز یا غیرمجاز و قر و قمیش تکراری بازیگر واگذار شده، کار را خراب کرده. کمدی‌سازان گرامی! اگر داستانی در کار نیست، حداقل خوشمزگی را با لوس‌بازی هم‌معنی فرض نکنید.
سازندگان موقعیت‌شناس
اصلاحات «هاوایی» به نفع این فیلم تمام شد
ضوابط و معیارهای ممیزی در سینمای ایران موضوعی است که می‌شود ساعت‌ها درباره آن حرف زد و در نهایت هم نتیجه مشخصی از آن نگرفت. از برخی درام‌های اجتماعی که به سیاه‌نمایی متهم شده‌اند تا کمدی‌هایی که صرفا قصد تسخیر گیشه را داشته‌اند، صابون ممیزی به تن‌شان خورده است. «هاوایی» ازجمله فیلم‌هایی است که اکرانش بی‌اشکال و گرفت‌وگیر نبود. اواخر دی‌ماه اداره کل روابط عمومی سازمان سینمایی اطلاعیه‌ای بدین شرح منتشر کرد: «فیلم هاوایی در سال ۱۳۹۷ تولید شده و در سال ۱۴۰۲ با اصلاحات بسیاری به روی پرده رفته است. بنابر تأکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درخصوص توجه به دغدغه دلسوزانه عرصه فرهنگ و هنر، فیلم سینمایی هاوایی مجددا مورد بازبینی قرار گرفته و موارد دیگری که موجب ایجاد حساسیت یا نگرانی در مخاطبان شده از فیلم حذف یا تغییر پیدا کرده است. بدین‌منظور اکران این فیلم پس از نظارت مجدد با اصلاحات انجام شده، به نمایش گذاشته خواهد شد. گفتنی است فیلم هاوایی با ایده مرکزی ضد مهاجرت و هشدار به افرادی که بدون مطالعه، شناخت کافی و درست، مسیر مهاجرت یا پناهندگی را در پیش می‌گیرند، تولید شده و با زبان طنز به مسائل و مشکلات پیش روی این افراد پرداخته است. با وجود این به‌دلیل مهاجرت یکی از بازیگران زن این فیلم و وجود برخی لحظه‌های نه چندان مناسب در بخش‌هایی از آن، این اثر چند سالی امکان اکران نداشته است تا اینکه با انجام اصلاحات بسیار و با رویکرد هشدار به جامعه هدف که سودای مهاجرت دارند و البته با نگاه مساعدت سرمایه‌گذار فیلم که دچار مشکلات مالی شده بود، روانه پرده شد. ضمنا یادآور می‌شود برخی از نماهای فیلم مذکور که در فضای مجازی منتشر شده و در حال بازنشر است، جزو اصلاحات فیلم قبل از اکران به شمار رفته و بدون اجازه اداره نظارت سازمان سینمایی منتشر شده است و قطعا طبق قانون با عوامل انتشار برخورد قانونی خواهد شد.» سازندگان فیلم با موقعیتشناسی و درک اینکه تقریبا حذف هیچ صحنه یا حتی شخصیتی به فیلم‌شان کوچک‌ترین لطمه‌ای نخواهد زد، بیشترین همکاری را برای انجام اصلاحات از خود نشان دادند. احتمالا خودشان بهتر از هر کس می‌دانستند چیزی در فیلم نیست که درآوردنش به روایت (کدام روایت؟!) یا شخصیت پردازی (کدام شخصیت؟!) صدمه بزند و روی فروش فیلم اثر بگذارد. فیلم روی دور فروش بود و انجام اصلاحات فقط به دوام بیشتر فیلم روی پرده کمک می‌کرد که در نهایت هم همین اتفاق افتاد و هاوایی را به یکی از پرفروش‌های امسال بدل کرد.
یکه‌سوار روی پرده
امین حیایی می‌ترکاند؟
آخرین کمدی به نمایش درآمده از امین حیایی در سینما «چشم‌وگوش‌بسته» (فرزاد مؤتمن، 1398) به همراه بهرام افشاری بود که بد هم نفروخت و اتفاقا نقدهای نسبتا مثبتی هم گرفت. از آن زمان تا امروز حیایی در درام اجتماعی «برف آخر» امیرحسین عسگری و «غریزه» سیاوش اسعدی بازی کرده که در واقع ادامه مسیر او در عمده دهه 1390است. هرچقدر حیایی در دهه 1380بازیگر کمدی‌های پرفروش («اخراجی ها»، «سن پترزبورگ»، «پوپک و مش ماشاالله») بود، در دهه1390در درام‌های اجتماعی («شعله‌ور»، «دارکوب»، «درخونگاه») نقش‌آفرینی کرد و با اینکه از کمدی هم غافل نبود، اما جای کمدی‌ای که در آن بدرخشد در این دهه در کارنامه‌اش به‌شدت خالی است. هاوایی، حیایی را دوباره به مسیری بازگرداند که روزگاری مهم‌ترین یکه‌سوار آن بود. جدیدترین فیلم حیایی «کوکتل مولوتف» ساخته حسین دوماری روایتی کمدی از دهه 1350است که نشان می‌دهد ستاره دهه 1380سینمای ایران قصد کرده به روزهای خوشش برگردد و با کمدی‌ها نشان دهد که هنوز هم می‌تواند باعث فروش فیلم‌ها شود و در حضور پژمان جمشیدی و بهرام افشاری و سایر رقبا حرفی برای گفتن داشته باشد.
