به رنگ جسارت، به طعم جذابیت

هلیا نصیری-روزنامه‌نگار

برنامه تلویزیونی «حسینیه معلی» تجربه‌ای تازه در برنامه‌سازی مذهبی است. برنامه‌های مذهبی تلویزیون معمولا یا گفت‌وگو محورند و با حضور یک مجری و یک کارشناس مذهبی یا روحانی برگزار می‌شوند که به شبهات و پرسش‌های دینی پاسخ می‌دهند یا در واقع ضبط منابر وعاظ و روحانیون هستند که تنوع بصری و ساختاری چندانی ندارند و نماهای بسته از سخنران و نماهای باز از مستمعین شاکله بصری این نوع برنامه را تشکیل می‌دهد. اما «حسینیه معلی» برنامه‌سازی مذهبی را با ساختار مسابقات استعدادیابی تلویزیونی که فرمی امتحان ‌پس‌داده در جهان است، تلفیق کرده و کوشیده از قابلیت‌های متنوع برنامه‌سازی تلویزیونی برای تبلیغ و ترویج دین متناسب با نیازهای روز جامعه و علایق و سلایق جوانان استفاده کند.

فرم جهانی، محتوای شیعی
مسابقات استعدادیابی تلویزیونی، فرمی است که در چند سال اخیر در برنامه‌های مختلف تلویزیونی و شبکه نمایش خانگی از «عصر جدید» تا «شب‌های مافیا» استفاده شده و با واکنش مثبت بینندگان همراه بوده است. در این نوع برنامه‌سازی داور/ داوران و مجری/ مجریان با شرکت‌کنندگانی که استعدادشان را در معرض داوری قرار می‌دهند، رابطه‌ای صمیمی و دوستانه دارند که فضای برنامه را از شکل خشک و رسمی و عصاقورت‌ داده‌ خارج می‌کند و داور و مجری و شرکت‌کننده در یک سطح قرار می‌گیرند و امکان ارتباط و تعامل دوستانه بین آنها فراهم می‌شود.

تغییر نیاز برنامه‌سازی مذهبی
داوران برنامه «حسینیه معلی» مداح و ذاکر اهل‌بیت(ع) هستند و مسلما در افکار عمومی انتظارات و توقعاتی از آنها متناسب با ‌شأن و جایگاه صنف‌شان وجود دارد. اما آیا این توقع و انتظار با شوخ‌طبعی و بذله‌گو بودن مداحان و ذاکران تنافر دارد؟ نیاز این برنامه‌ها بده‌بستان میان داوران و شرکت‌کنندگان است و اگر این اتفاق نیفتد برنامه دیده نمی‌شود و توفیری با برنامه‌های گفت‌وگومحور مذهبی یا منابر سخنرانی روحانیون نخواهد داشت. رفتار متفاوت داوران مداح و ذاکر این برنامه به برگ برنده «حسینیه معلی» بدل شده و اگر جز این بود، نمی‌شد از آن انتظار اثرگذاری و نفوذ در میان جامعه مخاطبانش را داشت.
باید پذیرفت که سبک و سیاق عزاداری و مجالس مذهبی متناسب با تغییرات کلی جامعه دگرگون شده و «حسینیه معلی» با درک همین تغییر و تحول و نیاز به ساخت برنامه‌ای متناسب با آن، چنین رویه‌ای را در برنامه‌سازی اتخاذ کرده است. نگاه جدید این برنامه به ساخت برنامه‌های مذهبی شاید در آغاز واکنش‌هایی را در پی داشته باشد و موضع‌گیری‌هایی را رقم بزند، اما پیش‌بینی اینکه در سال‌های آتی برنامه‌های مذهبی دیگری هم روی خط موفقیت همین برنامه جلو بروند و از آن الگو بگیرند، چندان سخت نیست.