سفر ناگهانی ظریف به کشور میانجی

شامگاه یکشنبه وزارت خارجه ایران از سفر محمد جواد ظریف به مسقط و دیدار او با یوسف بن علوی، همتای عمانی خبر داد؛ سفری که البته غیرمنتظره بود و با توجه به در پیش بودن سفر رئیس‌جمهور ایران به سوئیس و اتریش و لزوم همراهی ظریف با رئیس‌جمهور، قدری غیرمعمول تلقی شد.  هرچند وزارت خارجه ایران این سفر را در چارچوب رایزنی‌های مستمر بین ایران و عمان عنوان کرد اما به‌نظر می‌رسد در روزهایی که برجام دچار گره شده است و آمریکای ترامپ کشورهای اروپایی را تهدید به تحریم درصورت تجارت با ایران می‌کند، این دیدار معنا و تفسیری متفاوت می‌تواند پیدا کند؛ تفسیری که شاید بتوان ریشه آن را در نقش میانجیگری عمان در مذاکرات هسته‌ای و شکل‌گیری توافق هسته‌ای جست‌وجو کرد.

این اما همه ماجرا نبود، چنان‌که 2هفته قبل هم علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دراسلو با یوسف بن علوی، وزیر خارجه عمان دیدار و گفت‌وگو کرده بود. انجام این دیدار از سوی صالحی که در زمان وزارتش پیشنهاد مذاکرات محرمانه در عمان را با آمریکا مطرح کرده بود هم تلقی به باز شدن دوباره کانال عمان شد. صالحی در زمانی که وزیر خارجه ایران بود، نقش مهمی در شکل‌گیری مذاکرات هسته‌ای بین ایران و آمریکا با وساطت عمان ایفا کرد و در کتاب خاطرات خود که 3ماه قبل انتشار یافت، جزئیاتی درباره مکاتبات و رایزنی‌های محرمانه بین ایران و عمان بر سر موضوع هسته‌ای و مذاکرات بعدی نقل کرده است.
وی برای نخستین‌بار اسامی هیأت ایرانی در مذاکرات محرمانه عمان را نام برده که علی‌اصغر خاجی، سفیر فعلی ایران در پکن ازجمله این افراد بوده اند. به گفته وزیر خارجه سابق کشورمان در آن مقطع سلطان عمان واسطه بین اوباما رئیس‌جمهور وقت آمریکا و ایران قرار گرفت و در آن زمان، رهبر معظم انقلاب با لحاظ برخی شروط ازجمله اینکه مذاکره برای مذاکره نباشد و حق غنی‌سازی‌ ایران به رسمیت شناخته شود، با انجام مذاکره موافقت کرده‌اند.

عمانی‌ها در زمینه برجام در 2حوزه با ایران همکاری دارند؛ یکی اینکه وجه فروش نفت ایران از طریق برخی بانک‌های این کشور به ایران عودت داده می‌شود که البته در مقطعی به‌دلیل خرج‌کردن این وجه توسط عمان مشکلاتی در بازپس‌گیری پول‌ها بین 2کشور ایجاد شد؛ هرچند با رفت‌وآمد‌های بانکی بین 2کشور به‌نظر می‌رسد این قضیه حل و فصل شده باشد.