فیلم‌های علمی‌تخیلی فضانوردان ارباب جمشید

علیرضا محمودی

اگر دستاورد بهرام عظیمی در انیمیشن تهران1500 را تنها‌ترین و مهم‌ترین دستاورد علمی‌تخیلی و همچنین ترکیبی زنده انیمیش سینمای ایران بدانیم که مهران مدیری و هدیه تهرانی را در قرن نیامده و دورانی تجربه‌نشده ترسیم می‌کند، چنته سینمای ایران از تخیل درباره آینده همچون جیب مفلس خالی است. توقع از سینمای ایران برای ساختن فیلم‌هایی که همه جهانش نا در زمان و لا در مکان باشد، بیشتر از آنجا می‌آید
که وضعیت تولید در سینمای ایران که ملی است و استودیویی نیست فراموش کنیم. سینما در ایران با توجه به نیاز‌های مصرف‌کنندگان فیلم ایرانی دوباره تعریف‌شده و فیلمسازان ایرانی تلاش کرده‌اند به روش‌های شخصی و گروهی تجربه زیسته ایرانی را در فیلم‌ها منعکس کنند اما حاصل فیلم‌ها به اندازه نیاز‌ها متنوع نیست. ساخت دنیایی سراسر خیالی که براساس یافته‌های علمی امکان وقوع آن در آینده وجود دارد. در حالی که سینماگران ایرانی برای ساخت فیلم تلخ راهی جنوب شهر و برای ساخت فیلم راهی شمال شهر می‌شوند، توقع جورکردن سفر به کرات دیگر و کهکشان‌های دیگر از آنها شاید عبث به‌نظر برسد اما احاله داستان به امکانات چندان درست نیست. دفاتر تولید فیلم عامه‌پسند در کشور همسایه ترکیه درحالی‌که امکانات تولید در دفاتر مستقر در خیابان یشیل‌چام استانبول بیشتر از ارباب‌جمشید تهران نبود، تجربه چندین فیلم علمی‌تخیلی در کارنامه خود دارند. آنها ساخت آثاری مشابه جنگ‌ستارگان و سوپرمن را تجربه و سعی کردند راه‌هایی برای ساخت متناسب این نوع آثار برای مصرف بیشتر مخاطبان ترک فراهم کنند.  در سینمای ایران تلاش‌های پراکنده برای ساخت فیلم‌های علمی‌تخیلی بیشتر در راستای اقبال از شعبده‌بازی و تردستی در میان مردم بوده تا ساختن فیلم و راه‌انداختن چرخه تولید. مثلا 2 اقتباس از رمان اچ.جی‌ولز و ساخت 2فیلم مردنامرئی توسط اسماعیل کوشان و فریال بهزاد در دهه‌های 40و70 نشان می‌دهد که انگار همه‌‌چیز بیشتر واکنشی به وضعیت فیلم‌های موجود است تا تولید براساس برنامه‌های تولید سالانه یک استودیو. فراموش نکنیم که ژانر با دستور و حمایت راه‌نمی‌افتد و تنوع ژانری بیشتر از تولید محصول مصرف است. مردم اگر دوست داشته باشند آینده را در آینه سینمای ایران ببینند، حتما آن را سفارش می‌دهند. توقع تخیل در میان سینماگران ایرانی فعلا با بساط در خلازیر و غرفه در ایران‌مال راه‌می‌افتد و کسی هم شاکی نیست.