سریال تکراری اختلال

عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار

کاربران ایرانی طی هفته گذشته 2بار اختلال و قطعی اینترنت را  تجربه کردند. درحالی‌که انتظار می‌رفت اختلالات اینترنتی در سال1402به حداقل برسد، اما کاربران چنین تجربه‌ای نداشته‌اند. درواقع به علل گوناگون طی امسال شاهد اختلالات متعدد بوده‌اند. طی این اختلالات، گاهی شاهد واکنش از سوی متولیان بودیم که علت را اعلام می‌کردند و گاهی هم بدون کمترین واکنشی از سوی وزارت ارتباطات و معاونت‌های آن، شبکه به‌حالت عادی برمی‌گشت. طی اتفاقات گذشته، همیشه کارشناسانی که با همشهری گفت‌وگو می‌کردند بروز اختلال یا قطعی اینترنت را عادی می‌دانستند و معتقد بودند که این امر در سراسر دنیا هم رخ می‌دهد. اما در ادامه، بر غیرعادی بودن تکرار اختلالات و همچنین طولانی شدن بازگشت شبکه به شرایط عادی تأکید می‌کردند. به‌عبارت دیگر، درنظر گرفتن ظرفیت‌های جایگزین تا زمان برقرار شدن ارتباطات، انتظاری است که کاربران ازجمله مردم عادی، کسب‌وکارها و مراکز دولتی دارند.

2بار اختلال طی 4روز
روز یکشنبه گذشته، کاربران در ساعات میانی روز اختلال سنگینی را تجربه کردند. پس از آنکه شبکه به حالت عادی بازگشت، شرکت ارتباطات زیرساخت اعلام کرده، اختلال اینترنت که به‌دلیل قطعی فیبر نوری در کشور گرجستان رخ داده بود، به حال عادی بازگشت. این شرکت در سایت خود نوشت: با توجه به پیگیری‌های انجام شده، قطعی لینک بین‌الملل از مسیرهای ورودی فیبر نوری گرجستان از ساعت ۱۱:۳۲ دقیقه آغاز و در ساعت ۱۴:۵۲ دقیقه به پایان رسیده است. بنابر اطلاعیه شرکت زیرساخت، «در این مدت زمانی، ترافیک روی ظرفیت‌های بین‌الملل از مسیرهای دیگر توزیع شد» و این درحالی است که کاربران اختلال شدید را «در این مدت زمانی» تجربه کردند. اما این پایان ماجرا نبود و روز چهارشنبه هم، یک‌بار دیگر داستان تکرار شد.

منطقه شمالی، متهم اصلی
یک مرور ساده در اطلاعیه‌های شرکت ارتباطات زیرساخت نشان می‌دهد که لینک‌هایی که از شمال کشور وارد می‌شوند به‌عنوان متهم اصلی قطع لینک‌های ارتباطی مطرح می‌شود. اختلالات یکشنبه و چهارشنبه گذشته آنطور که زیرساخت اعلام کرده به‌علت قطع فیبر نوری در خاک گرجستان بوده است. 20آبان هم شاهد اختلال جدی دیگری بودیم که منشا آن ارمنستان اعلام شد. همچنین طی تکرار تجربه‌های پیشین، اعلام نام این دو کشور جالب توجه بوده است. قطع اینترنت در 12آبان هم با منشأ گرجستان اعلام شد. با این اوصاف، مسئولان می‌توانند علت را از این منظر مورد توجه قرار دهند و جلوی تکرار این اتفاق را بگیرند.

اختلال، عادی؛ آماده نبودن، غیرعادی
آرش کریم بیگی، مدیرعامل شاتل موبایل، قطع اینترنت، قطع لینک، قطعی کابل یا فیبر(fiber cut) را اتفاق عجیبی نمی‌داند. به‌گفته کریم‌بیگی، «عجیب این است که براساس بعضی از قوانین غیرمعمول، توسعه ظرفیت اینترنت مشروط و محدود باشد و ظاهرا به مجوزهای خاص نیاز داشته باشد.» او تأکید می‌کند که «طبیعی است شرکت ارتباطات زیرساخت به‌عنوان یک شرکت ارتباطاتی(telco) و یک اپراتور اصلی و کلیدی ارتباطی دوست دارد یک سرویس با ثبات، ارزان و با کیفیت ارائه دهد تا پاسخگوی همه نیازهای پهنای باند کشور باشد» کریم‌بیگی آماده نبودن برای اتفاقاتی که وقوع آن، هر لحظه محتمل و قابل پیش‌بینی است را غیرعادی می‌داند و می‌گوید: «به‌عبارت دیگر، ما باید در زمان قطعی، برای جایگزین کردن ظرفیت‌ها از مسیرهای دیگر آمادگی کامل داشته باشیم.»

1402، هر 31روز یک اختلال
درحالی‌که مسئولان در مواردی علت اختلال در اینترنت را توسعه شبکه اعلام کرده‌اند، اما آنچه اتفاق افتاده، نارضایتی کاربران است.
کاربران از ابتدای سال 1402 تا روز 4بهمن حداقل 10مورد و به‌طور میانگین هر 31روز یک اختلال اینترنتی را تجربه کرده‌اند.‌