فناوری
بزرگ‌ترین زباله‌سوز دنیا در تهران
گزارشی از جزئیات زباله‌سوزی که قرار است همه زباله‌های تهران را به برق تبدیل کند
سیدمحمد فخار-روزنامه‌نگار
150سال پس از آغاز فعالیت نخستین زباله‌سوزها در جهان، پروژه‌ای برای مدیریت پسماند تهران تعریف شده که در دنیا بی‌نظیر است. بدین‌ترتیب تهران صاحب کارخانه‌ای خواهد شد که بزرگ‌ترین زباله‌سوز دنیا را در خود جای می‌دهد و معادل 2نیروگاه بزرگ کشور، برق تولید خواهد کرد.
هفته آخر مهر بود که شهردار تهران به چین سفر کرد. در این سفر قراردادها و تفاهمنامه‌های مهم حمل‌ونقلی و محیط‌زیستی میان طرف ایرانی و چینی منعقد شد که ازجمله آنها قرارداد احداث زباله‌سوز بزرگی برای پایتخت بود. پس از این سفر، روز چهارشنبه اول آذر، علیرضا زاکانی، شهردار تهران و سوزان یانگ، معاون وزیر محیط‌زیست چین تفاهمنامه رسمی ساخت زباله‌سوز را در پایتخت امضا کردند تا قدمی نو برای مدیریت پسماند و بهبود کیفیت محیط‌زیست در تهران برداشته شود.
برای آگاهی از چند و چون این ابرزباله‌سوز، سراغ معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران رفتیم. او در گفت‌وگو با همشهری به بیان جزئیات این ابرطرح شهری پرداخته است. آنگونه که حبیب پوش‌پارس می‌گوید، اگر فقط بتوانیم میزان دفن روزانه زباله را کاهش دهیم، اقدام بزرگی انجام داده‌ایم. در حال حاضر از این 6هزار تن زباله تولیدی روزانه شهر تهران، 4200تن آن روزانه دفن می‌شود. سال‌هاست شهرداری تهران مجبور به دفن این حجم از زباله است و در شهرهای دیگر نیز این روش متداول است. حال اگر بتوان با ایده زباله‌سوز معضل دفن زباله را رفع کرد یا حجمی از آن را کاست، رخداد بزرگی از نظر محیط‌زیستی محسوب می‌شود.
گام بزرگ شهرداری تهران
شهرداری تهران طبق طرح جامع مدیریت پسماند که نقشه راه 20ساله این عرصه را مشخص کرده، باید به تکالیف خود در حوزه کاهش میزان دفن زباله در سطح تهران عمل کند. ابتدا امحای بخشی از زباله‌های دفنی مطرح بود، اما شهرداری ایده‌ای را مطرح کرد که شامل رویکردهای محیط‌زیستی گسترده‌تری شود. در این چارچوب ایده ابرزباله‌سوز پایتخت طراحی شده تا به‌زودی مراحل اجرایی آن آغاز شود. معاون سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در این‌باره می‌گوید: یکی از روش‌های کاهش دفن، امحای پسماند است به این صورت که زباله را به جای دفن، به سمت تولید محصول و انرژی می‌برد. ما حتی در این مسیر ایده شگفتی را هدف‌گذاری کردیم که 100درصد زباله‌های تهران را در مسیر تولید انرژی قرار دهیم.
ظرفیت ورودی زباله‌سوزی که قرار است برای تهران ساخته شود، دقیقا همان 6هزار تنی است که هر روز از نقاط مختلف تهران جمع‌آوری و در جنوب شهر دپو می‌شود. هم‌اکنون 70درصد زباله‌های تهران دفن می‌شوند و 3درصدشان به دستگاه ریجکت‌سوز آرادکوه ریخته و از آن 3مگاوات برق روزانه تامین می‌شود. اما طرحی که در دست اجراست، 30برابر حجم آرادکوه ظرفیت ورود زباله دارد و 823برابر آن برق تولید می‌کند. همچنین میزان دفن روزانه زباله را از میزان فعلی به صفر می‌رساند. آنگونه که پوش‌پارس تصریح می‌کند، عدد تولید برق روزانه کارخانه زباله‌سوز تهران دوبرابر یک نیروگاه خواهد بود و از این نظر می‌تواند فرصت چشمگیری برای تولید انرژی باشد. به‌گفته وی، این نخستین سایت در دنیاست که چنین حجم عظیمی از زباله را می‌تواند بسوزاند و در میان کارخانه‌های بزرگ زباله‌سوز دنیا در مقام نخست قرار دارد و بی‌نظیر است. محل اجرای پروژه نیز همان جنوب تهران خواهد بود.
مراحل اجرایی طرح
3مرحله برای رسیدن تهران به روز افتتاح زباله‌سوز تعریف شده است. آنگونه که معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری سازمان مدیریت پسماند عنوان می‌کند، مرحله نخست مرحله تفاهمنامه تا انعقاد و ابلاغ قرارداد است که 3ماه به طول می‌انجامد. در این بخش صحت‌سنجی مدل فنی طرف چینی به پایان رسید و توانست تأییدات فنی خود را از مشاور مدیریت شهری دریافت کند. مورد دیگر صحت‌سنجی هزینه‌های پروژه است. مرحله بعدی اخذ مجوزهای کشوری و محیط‌زیستی خواهد بود و مرحله سوم تبیین مدیریت مالی پروژه است. پیش‌بینی مدیریت شهری این است که هفته آخر اسفند این مراحل به پایان برسد و انعقاد قرارداد رسمی در پایان سال صورت گیرد که رخداد بسیار مبارکی خواهد بود. طبق زمانبندی اعلامی 2سال نیز احداث پروژه طول خواهد کشید تا به لحظه بهره‌برداری برسیم.
