مراسم «آش‌پزون» دربار
تهرانی‌ها هم مثل ساکنان دیگر نقاط ایران علاقه زیادی به انواع آش‌ها داشتند؛ تا جایی که می‌توان گفت در گذشته عمده‌ترین غذای اهالی تهران و دیگر شهرها انواع آش بود. علاقه تهرانی‌ها به آش آنقدر زیاد بود که در دوران فتحعلی‌شاه و ناصرالدین‌شاه مراسم آش‌پزان به‌عنوان یک رسم سالانه رواج پیدا کرد. این رسم در اواخر فصل ییلاق و شکار که هوا خنک‌تر بود ابتدا در شهرستانک و سپس در سرخه‌حصار برگزار‌می‌شد. داریوش شهبازی، تهران‌پژوه در این‌باره می‌گوید:«مخبرالسلطنه درباره اجرای مراسم آش‌پزان در عصر فتحعلی‌شاه قاجار می‌نویسد:آش شله قلمکار در زمان فتحعلی‌شاه در گردش عید پخته می‌شد و از تشریفات تحویل سال بود.» این رسم اما در دوران ناصرالدین‌شاه رواج بیشتری پیدا کرد. شهبازی ادامه می‌دهد:«در آثار مکتوب باقی‌مانده از عهد قجر از انواع آش و رسم آش‌پزان در این دوره نام برده است. آش‌پزان میان شاهان قاجار یک رسم سنتی به‌حساب می‌آمد و پس از دوره فتحعلی‌شاه در دوران ناصرالدین‌شاه ویژه برگزار می‌شد. همچنان‌که ناصرالدین‌شاه در سفرنامه‌های خود درباره اجرای این مراسم نوشته است.» رد پای برگزاری رسم آش‌پزان در کتاب 3سال در دربار ایران به قلم دکتر فووریه، طبیب ناصرالدین‌شاه نیز دیده می‌شود. فووریه درباره این رسم آورده است:« امروز روز آش‌پزان است... عملیات آشپزی از ساعت یازده صبح شروع می‌شود. زیر چادر بزرگی که در مواقع دیگر آن را برای نمایش تئاتر برپا می‌دارند، 14 گوسفند کشته را به دو میله آهنی که به چنگک‌های آهنی دیگر استوار شده آویخته‌اند تا در موقع، آنها را قطعه قطعه کنند. در روی فرشی سینی‌های پر از ادویه و سبزی‌های خوشبو و دسته دسته اسفناج و چغندر و میوه‌جات مخصوصا بادمجان و کدوی زیاد ردیف چیده‌شده...»
